Буряад Республикын түрын һүлдэ
Буряад Республикын түрын һүлдэ, тэрэнэй зураглал, хуулита зэргэ байдал ба албан ёһоной хэрэглэл « Буряад Республикын Гүрэнэй герб тухай» хууляар тогтооно. Буряад Республикын Гүрэнэй герб хадаа гурбан үнгэтэ түхэреэн хүреэ (улас түрын тугай хүхэ-сагаан-шара үнгэнүүд) болодог. Хүреэгэй дээдэ захада – алтан соёмбо – мүнхэ амидаралай заншалта һүлдэ (наран, һара, гуламта). Хүреэгэй дунда – адли үргэнтэй хүхэ сагаан зуруудууд – Байгал далайн долгинууд, мүн нютагай байгаалида ушардаг сайбар ногоон ба хара ногоон үнгэтэй хадын мундарганууд. Хүреэгэй доодо хубиие хүхэ хадаг – Буряад ороной арадуудай хүндэмүүшэ наартай сэдьхэлэй һүлдэ хүреэлнэ, дундахи хубинь гербын табсан болоно. Хадагай нугалаанууд гербые дороһоонь хүреэлнэ. Үзүүрнүүдынь гербын хоёр тээһээ табсан дээрэ һанжан хушана. Гербын бүхы зүйлнүүд дүрбэн углуутай, доошоо үзүүртэһэн һүлдэ тэмдэгүүдэй хуягай зайда оршоно.
Үлгэгдэл[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Буряад Республикын Гүрэнэй гербын зураг үлгэгдэдэг гэбэл:
- Буряад Республикын Арадай Хуралай ба Буряад Республикын Юрэнхылэгшын, Засагай газарай Захиргаанай, Буряад Республикын министерствэнүүдэй ба албануудай, Буряад Республикын Правительствада мэдэлтэй бусад зургаануудай, Буряад Республикын Үндэһэн Хуулиин Шүүхын, Дээдэ Шүүхын ба бусад сүүдүүдэй, Буряад Республикын нютагай өөһэдын хүтэлбэриин зургаануудай байшангуудта, мүн Буряад Уласһаа гадуур тэрэнэй түлөөлэлгэнүүдэй байшангуудта;
- Буряад Республикын Арадай Хуралай сессинүүдэй, Буряад Республикын Арадай Хуралай Соведэй, Буряад Республикын Засагай газарай, Үндэһэн Хуулиин Шүүхын, Дээдэ Шүүхын ба бусад сүүдүүдэй зүблөөнүүдэй үнгэрдэг заалнуудта, хүүгэдэй түрэлгэ болон гэр бүлэ бололгые гүрэнэй бүридхэлдэ абалгын газарнуудта;
- Буряад Республикын Арадай Хуралай, Буряад Республикын Юрэнхылэгшын, Буряад Республикын Засагай газарай, Буряад Республикын Үндэһэн Хуулиин Шүүхын, Дээдэ Шүүхын ба бусад сүүдүүдэй, Буряад Республикын министерствэнүүд болон албануудай, Буряад Республикын нютагай өөһэдын хүтэлбэриин зургаануудай, мүн Буряад Республикын хуули ёһонуудаар тиимэ эрхэ абаһан республикын мэдэлэй предприятинуудай, эмхи зургаануудай ба эмхинүүдэй тамгануудта ба саарһануудта;
- Буряад Республикын гүрэнэй үнэтэ саарһанууд ба гүрэнэй шагналнуудай тэмдэгүүд дээрэ;
- Буряад Республикын Арадай Хуралай, Буряад Республикын Юрэнхылэгшын, Буряад Республикын Засагай газарай, Буряад Республикын Үндэһэн Хуулиин Шүүхын албан ёһоной хэблэлдэ.
Буряад Республикын Гүрэнэй герб гүрэнэй засагай федеральна зургаануудай Буряад Уласдахи нютагай байгуулгануудай һүлдэ тэмдэгүүдтэ хэрэглэгдэжэ болодог.
Буряад Республикын Гүрэнэй гербын зураг буулгагдахадаа, хэмжээнһээ илгаагүй, һүлдэ тэмдэгэй иимэ зураглалда зохихо ёһотой гэбэл: «мүнгэлһэн таладань – хүхэ сэнхир үнгэ, мүнгэ, алта шэрүүлһэн сахариг, тиихэдээ хүхэ сэнхир үнгэнь нүгөө хоёрһоо хоёр дахин үргэн, сахаригта шүдэтүүлһэн хүхэ сэнхир, мүнгэн үзүүр оруулагдаһан ба тэрэнэй дээрэ гурбан ногоон хаданууд, дундахинь үндэр; сахаригай дээдэ талада – алтан соёмбын хүреэ, дээрэһээнь гурбан хэлэтэ дүлэн, доронь – хахад һара; захадаа сахаригынь хүхэ сэнхир хадагтай, хадагай хушуунуудынь сахаригые хажуу талаһаань хүреэлнэ.»