Бал

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Зүгын бал

Зүгын бал (ᠵᠥᠭᠡᠢ ᠶᠢᠨ ᠪᠠᠯ) — сэсэгэй шүүһээр зүгын болбосоруулха шэхэр амтатай нидхагар зүйл; зүгы сэсэгэй балые суглуулан, үүрэндээ хадагалан бии болгодог шэхэрлиг хүнэһэнэй зүйл юм.

Юрэнхы ойлголто[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүгынүүд сэсэгһээ суглуулһан балые бэедээ шэлжүүлэн ферментировуулжа задалан үүрэндээ хадагалдаг. Зүгын үүрэниинь 35℃ температуратай байдаг болоод ажалшан зүгынүүд үүрэн доторхи агаарые үргэлжэ һолижо сэбэршүүлжэ байдаг тула уһаниинь ууршажа, шэхэрлигэй хэмжээ 80%-да хүрэнэ. Найрлагадань глюкозо, фруктозоһоо гадна янза бүриин витамин, минерал, аминохүшэлнүүд агуулагдадаг. 1 кгнь 2940 ккал хүрэхэ тун үндэр элшэлгэтэй.

Зүгын бал бага температурада кристаллизировална. Энэ кристаллизировалһан хэһэгынь глюкоза, кристаллизировалаагүй үлэһэн хэһэгынь фруктоза байдаг. Халаахада бусажа анханай байдалдаа ородог болоод шанарынь алдагдадаггүй.

Зүгын бал удаан хадагалха боломжотой. Египетдэ пирамидые малтажа байһан америкын архелеог T.M. Дэвис 3300 жэлэй үмэнэхи зүгын бал хадагалааһатай шэл һаба олоһониинь доторхи зүгын бал шанараа огто алдаагүй байһаниинь тэмдэглэгдэн үлдээ һэн.

Зүгын балда ботулинус гэхээ нянгай үрэ хүбэрэл агуулагдаха тохёолдол бии. Гэхэдээ зүгын бал дотор байхадаа ургажа үржэн хоро хүнөөл тариха аюулгүй, хүнэй бэедэ ороһон хойноошье ургажа үржэхэ шадабаригүй гэгддэг. Харин хоол болбосоруулха эрхэтэниинь бүрин хүгжэж амжаагүй нэгэ хүрэтэрхи наһанай хүүгэдтэ зүгын бал үгэжэ болохогүй.

Хэрэглээ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Хүнэһэндэ хамагай үргэн хэрэглэдэг. Талха болон халуун тортдо түрхэжэ эдихэһээ гадна бисалаг, һүн, тараг зэргэ һүн бүтээгдэхүүнтэй холижо хэрэглэхэнь бии.

Кофе болон байхауу сай зэргэ унданда элһэн шэхэрэй орондо хэрэглэнэ. Зүгын балые бүридүүлэгшэ гол бодосынь фруктоза гү, али жэмэсэй шэхэр болоод энэнь бага температурада шэхэрлиг амтань һайн мэдэрэгдэхэ болобошье үндэртэ температурада шэхэрлиг амтаяа алдана. Иимэһээ халуун бүлеэн зүйлтэй холиходо хэмжээень хэтэрүүлхэ магадлалтай.

Байхауу сайда зүгын бал хэбэл үнгэнь харалдаг. Энэнь байхауу сайда агуулагдадаг таннин гэхэ бодос зүгын балда агуулагдаха түмэртэй урбалда ороһонһоо шалтагаална.

Зүгын балые хүнэһэнһээ гадна эмшэлгын зорюулалтаар хэрэглэдэг.

Мүн бага зэргэ шэнгэлээд, эһэгэжэ зүгын балай архи (Орос: медовуха, Англи: mead) хэдэг.

Зүгын үүрэнһээ балыень абаһанай дараа үлэхэ лабаар лаа, будаг зэргэ зүйл хэдэг.

Түрэл[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүгын бал сэсэгэй түрэлһөө хамааржа амта, үнгэ, үнэр, найрлагань илгаатай байдаг.

  • Лёнхобо
    • Бүдэг үнгэтэй, хурса үнэргүй.
  • Хара хуайса (Юрэнхыдөө хара хуайһанай балые хуайһанай бал гэжэ худалжа байна)
    • Бүдэг хүрэн үнгэтэй, амта үнэрэй хубида лёнхобо сэсгынхтэй ойролсоо.
  • Бэрсэрүүт жүрж
    • Һүүлэй жэлнүүдтэ бэрһэрүүт жүржэ гү, али мандаринай тоос хүртээхэдэ зүгые ашаглахань үсөөнтэй холбоотойгоор үйлдвэрлэл нь үдэжэ бай. Нимбэгэрхүү үнэртэй.
  • Хошоонгор
    • Дэлхэйдэ хамагай ехэ хэмжээгээр үйлдэбэрилэгдэдэг. Хурса шэхэрлиг үнэртэй болобошье амтань сул.
  • Сагаг