Украина: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы |
|||
| 1 мүр: | 1 мүр: | ||
{{Улас |
{{Улас |
||
|буряад_нэрэ |
|буряад_нэрэ = '''Украйн''' |
||
|уугуул_нэрэ |
|уугуул_нэрэ = '''Україна''' |
||
|богони_нэрэ = Украйн |
|богони_нэрэ = Украйн |
||
|һүлдын_зураг |
|һүлдын_зураг =Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg |
||
|тугай_зураг |
|тугай_зураг =Flag of Ukraine.svg |
||
|түрын_уряа |
|түрын_уряа = |
||
|түрын_дуулал |
|түрын_дуулал = <br />[[Украйн хэл|укр.]] «Ще не вмерла України ні слава, ні воля»<br />«Украйн алдар суушье сүлөөшье үшөө үжээгүй» |
||
<!-- |Аудио=--> |
<!-- |Аудио=--> |
||
|засаглалай_хэлбэри |
|засаглалай_хэлбэри = [[Хаанта улас|Үндэһэн хуулида хаанта засаг]] |
||
|газарай_зураг |
|газарай_зураг = Украйн Европодо.svg |
||
|албан_ёһоной_хэлэн |
|албан_ёһоной_хэлэн = [[Украйн хэлэн]] |
||
|үндэһэ_язгуур |
|үндэһэ_язгуур =~80,0 % — [[Украйн үндэһэтэн]]<br />14,8 % — [[Ород үндэһэтэн]]<br />4,9 % — бусад арад түмэн<ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census"/> |
||
|тогтносон_үйл_явдал1 |
|тогтносон_үйл_явдал1 =[[Зүблэлтэ Холбоо]]нһоо |
||
|үйл_явдалын_огноо1 |
|үйл_явдалын_огноо1 =[[1991]] оной [[8 һарын 24]] |
||
|тогтносон_үйл_явдал2 |
|тогтносон_үйл_явдал2 = |
||
|үйл_явдалын_огноо2 |
|үйл_явдалын_огноо2 = |
||
|ниислэл_хото |
|ниислэл_хото =[[Файл:Coat_of_arms_of_Kiev.svg|16px]] [[Киев]] |
||
|тэргүүнэй_класс1 |
|тэргүүнэй_класс1 = [[Юрэнхылэгшэ]] |
||
|тэргүүнэй_класс2 |
|тэргүүнэй_класс2 = [[Юрэнхэй һайд]] |
||
|тэргүүнэй_нэрэ1 |
|тэргүүнэй_нэрэ1 = [[Виктор Янукович]] |
||
|тэргүүнэй_нэрэ2 |
|тэргүүнэй_нэрэ2 = |
||
|хуули_тогтоогшо |
|хуули_тогтоогшо = [[Украйн хэлэн|укр.]] «Верховна Рада»<br />(«Дээдэ Зүблэл») |
||
|газар_нютаг_км2 |
|газар_нютаг_км2 = 576 683 |
||
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс |
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс =46 |
||
|уһанай_процент |
|уһанай_процент = 7,0 % |
||
|хүн_амай_тоосоо |
|хүн_амай_тоосоо = 43 117 219<ref name=pop>{{cite web|url=http://www.nrcu.gov.ua/index.php?id=148&listid=123352|title=Ukrainian population keeps decreasing|accessdate=June 20, 2010|publisher=National Radio Company of Ukraine|year=2010}}</ref> |
||
|хүн_ам_тооцоолсон_он = 2010 |
|хүн_ам_тооцоолсон_он = 2010 |
||
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2 = 61 |
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2 = 61 |
||
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс |
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс =28 |
||
|хүн_амын_тооллого |
|хүн_амын_тооллого =43 117 219<ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census">{{cite web|url=http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080323110131/http://www.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/|archivedate=March 23, 2008 |title=Population by ethnic nationality, 1 January, year|work=ukrcensus.gov.ua|publisher=Ukrainian Office of Statistics|accessdate=April 17, 2010}}</ref> |
||
|хүн_ам_тоолсон_он |
|хүн_ам_тоолсон_он =2001 |
||
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор |
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор = |
||
|хүн_амын_нягтрал_нэгж_км2 |
|хүн_амын_нягтрал_нэгж_км2 =77 |
||
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс |
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс =115 |
||
|ДНБ_ХАЧ |
|ДНБ_ХАЧ =[[Америк доллар|$]] 329 497 тэрбум<ref name=imf1>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=53&pr.y=18&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=926&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=|title=Ukraine|publisher=International Monetary Fund|accessdate=April 22, 2012}}</ref> <!--Do not use CIA factbook as source!--> |
||
|ДНБ_ХАЧ_он |
|ДНБ_ХАЧ_он =2011 |
||
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ |
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ = |
||
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд |
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд =$ 7 233<ref name=imf1/> |
||
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ |
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ = |
||
|ДНБ_нэрлэсэн |
|ДНБ_нэрлэсэн =$ 164 960 тэрбум<ref name=imf1/> |
||
|ДНБ_нэрлэсэн_он |
|ДНБ_нэрлэсэн_он =2011 |
||
|ДНБ_нэрлэсэн_эрэмбэ |
|ДНБ_нэрлэсэн_эрэмбэ = |
||
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд |
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд =$ 3 621<ref name=imf1/> |
||
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ |
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ = |
||
|ХТББИ |
|ХТББИ =27,5<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html «Ukraine». CIA World Factbook.] December 13, 2007. Retrieved December 24, 2007.</ref> |
||
|Илтгэлцүүр_он |
|Илтгэлцүүр_он =2008 |
||
|Илтгэлцүүр_ангилал |
|Илтгэлцүүр_ангилал =<span style="color:#fc0;">дундажа</span> |
||
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ |
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ = |
||
|ХХИ |
|ХХИ ={{increase}} 0,729<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Tables.pdf|title=HDRO (Human Development Report Office United Nations Development Programme|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=November 2, 2011}}</ref> |
||
|ХХИ_он |
|ХХИ_он =2011 |
||
|ХХИ_ангилал |
|ХХИ_ангилал =<span style="color:#090;">һайн</span> |
||
|ХХИ_эрэмбэ |
|ХХИ_эрэмбэ =76 |
||
|мүнгэн_тэмдэгтэ |
|мүнгэн_тэмдэгтэ =[[Украйн гривна]] |
||
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код |
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код = UAH |
||
|интернет_домэйн |
|интернет_домэйн = [[.ua]], [[.укр]] |
||
|телефоной_код |
|телефоной_код = +380 |
||
|сагай_бүһэ |
|сагай_бүһэ = +2…+3 |
||
|зүүлтэ |
|зүүлтэ = |
||
}} |
}} |
||
'''Украина''' буюу '''Украйн''' ({{Lang-uk|Україна}}) нь Зүүн [[Европо]]до оршихо улас юм. Зүүн талаараа [[Ород]], хойто талаараа [[Белорусь]], баруун талаараа [[Польш]], [[Словак]], [[Унгар]], баруун урда талаараа [[Румын]], [[Молдав]] (Мүн маргаантай газар нутаг болох [[Трансднистриа]]) орнуудтай хилэлэдэг. Мүн урда таладань [[Хара тэнгис]], [[Азовын тэнгис]] оршодог. Ниислэл хото [[Киев]] юм. |
'''Украина''' буюу '''Украйн''' ({{Lang-uk|Україна}}) нь Зүүн [[Европо]]до оршихо улас юм. Зүүн талаараа [[Ород]], хойто талаараа [[Белорусь]], баруун талаараа [[Польш]], [[Словак]], [[Унгар]], баруун урда талаараа [[Румын]], [[Молдав]] (Мүн маргаантай газар нутаг болох [[Трансднистриа]]) орнуудтай хилэлэдэг. Мүн урда таладань [[Хара тэнгис]], [[Азовын тэнгис]] оршодог. Ниислэл хото [[Киев]] юм. |
||
== Түүхэ == |
== Түүхэ == |
||
[[ |
[[Файл:Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg|thumb|left|[[Киев]]ын хаан Владимир]] |
||
Украйн уласай түүхэ [[Слав|Зүүн |
Украйн уласай түүхэ [[Слав|Зүүн Славууд]]һаа эхилээ. [[9-р зуун]]ай үедэ Украйнай газар нютаг [[Викинг|Викингүүдээр]] удирдуулһан Зүүн Славуудай иргэншил болохо [[Киевын Русь|Киевын Русиин]] түб байһан [[12-р зуун]]да хубаагдажа задарһан бэлээ. [[14-р зуун]]һаа хойшо Украйнай газар нютаг бүһэ нютагай хүширхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, [[19-р зуун]] гэхэд ихэнхэ хэһэг [[Ородой эзэнтэ гүрэн]]дэ шингэжэ, бусад [[Австри-Унгар]]ай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой [[Октябриин хубисхал]], [[Иргэнэй дайн]]ай дараа 1917—1921 оной хоорондо тусгаар тогтнолой түлөөх үргэлжилһэн тэмсэл боложо, улмаар Украйн 1922 ондо [[Зүблээлтэ Холбоо]]ной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. [[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн]]ай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа [[ЗСБН Украйн улас]]ай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украйн улас [[НҮБ]]-ын анханай гишүүн оронуудай нэгэ боложээ. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украйн дахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Үүнэй үрэ дүндэ заха зээлын эдын засагта шилжихэ боложо, найман жэл дараалан эдын засагай уналтанд орожээ. Гэбшье шэнэ зуун эхэлһэнһээ хойшо эдын засаг тогтбортой хүгжэжэ, [[ҮНБ]] нь жэл тутамда 7 хубиар нэмэгдэжэ байна. |
||
=== Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн === |
=== Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн === |
||
[[Украйн]]ай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн [[20-р зуун]] эхинһээ эхилээ. [[Зүблөөлтэ Холбоо]] [[Польш]]иин Баруун Украйн [[аннекси]] һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд |
[[Украйн]]ай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн [[20-р зуун]] эхинһээ эхилээ. [[Зүблөөлтэ Холбоо]] [[Польш]]иин Баруун Украйн [[аннекси]] һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд — Украйнай үндэһэнэй баатарнууд. |
||
== Зүүлтэ == |
== Зүүлтэ == |
||
21:09, 19 гурба һара 2014-нэй һанал
| Украйн Україна
| ||||||
|
||||||
| Түрын дуулалай нэрэ: укр. «Ще не вмерла України ні слава, ні воля» «Украйн алдар суушье сүлөөшье үшөө үжээгүй» |
||||||
| Ниислэл |  Киев |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Албан хэлэн | Украйн хэлэн | |||||
| Арад түмэн | ~80,0 % — Украйн үндэһэтэн 14,8 % — Ород үндэһэтэн 4,9 % — бусад арад түмэн[1] |
|||||
| Түрэ засаг | Үндэһэн хуулида хаанта засаг | |||||
| - | Юрэнхылэгшэ | Виктор Янукович | ||||
| - | Юрэнхэй һайд | |||||
| Уласай хурал | укр. «Верховна Рада» («Дээдэ Зүблэл») |
|||||
| Байгуулха | ||||||
| - | Зүблэлтэ Холбоонһоо | 1991 оной 8 һарын 24 | ||||
| Дэбиcхэр газар | ||||||
| - | Бүхэлидөө | 576 683 км2 (46) | ||||
| - | Уһанай процент (%) | 7,0 % | ||||
| Хүн зон | ||||||
| - | Тоосоо (2010) | 43 117 219[2] (28) | ||||
| - | Хүн зоной нягтарал | 61 хүн/км2 | ||||
| ДНБ (ХАШТ) | 2011 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $ 329 497 тэрбум[3] | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $ 7 233[3] | ||||
| ДНБ (Нэрлэһэн) | 2011 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $ 164 960 тэрбум[3] | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $ 3 621[3] | ||||
| ОТББЭ (2008) | 27,5[4] (дундажа) | |||||
| ХХИ (2011) |  0,729[5] (һайн) (76) |
|||||
| Мүнгэн тэмдэгтэ | [[Украйн гривна]] (UAH) | |||||
| Сагай бүһэ | +2…+3 | |||||
| Интернет домэйн | .ua, .укр | |||||
| Телефоной код | +380 | |||||
Украина буюу Украйн (Украина: Україна) нь Зүүн Европодо оршихо улас юм. Зүүн талаараа Ород, хойто талаараа Белорусь, баруун талаараа Польш, Словак, Унгар, баруун урда талаараа Румын, Молдав (Мүн маргаантай газар нутаг болох Трансднистриа) орнуудтай хилэлэдэг. Мүн урда таладань Хара тэнгис, Азовын тэнгис оршодог. Ниислэл хото Киев юм.
Түүхэ
Украйн уласай түүхэ Зүүн Славуудһаа эхилээ. 9-р зуунай үедэ Украйнай газар нютаг Викингүүдээр удирдуулһан Зүүн Славуудай иргэншил болохо Киевын Русиин түб байһан 12-р зуунда хубаагдажа задарһан бэлээ. 14-р зуунһаа хойшо Украйнай газар нютаг бүһэ нютагай хүширхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, 19-р зуун гэхэд ихэнхэ хэһэг Ородой эзэнтэ гүрэндэ шингэжэ, бусад Австри-Унгарай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой Октябриин хубисхал, Иргэнэй дайнай дараа 1917—1921 оной хоорондо тусгаар тогтнолой түлөөх үргэлжилһэн тэмсэл боложо, улмаар Украйн 1922 ондо Зүблээлтэ Холбооной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа ЗСБН Украйн уласай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украйн улас НҮБ-ын анханай гишүүн оронуудай нэгэ боложээ. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украйн дахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Үүнэй үрэ дүндэ заха зээлын эдын засагта шилжихэ боложо, найман жэл дараалан эдын засагай уналтанд орожээ. Гэбшье шэнэ зуун эхэлһэнһээ хойшо эдын засаг тогтбортой хүгжэжэ, ҮНБ нь жэл тутамда 7 хубиар нэмэгдэжэ байна.
Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн
Украйнай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн 20-р зуун эхинһээ эхилээ. Зүблөөлтэ Холбоо Польшиин Баруун Украйн аннекси һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд — Украйнай үндэһэнэй баатарнууд.
Зүүлтэ
- ↑ Эшэ татахада гараһан алдуу: Неверный тег
<ref>; для сносокEthnic composition of the population of Ukraine, 2001 Censusне указан текст - ↑ Ukrainian population keeps decreasing. National Radio Company of Ukraine (2010). June 20, 2010 үдэртэ хандаһан.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Ukraine. International Monetary Fund. April 22, 2012 үдэртэ хандаһан.
- ↑ «Ukraine». CIA World Factbook. December 13, 2007. Retrieved December 24, 2007.
- ↑ HDRO (Human Development Report Office United Nations Development Programme. United Nations (2011). November 2, 2011 үдэртэ хандаһан.
Холбооһон
Энэ хуудаһан Украина гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
|
Энэ богони үгүүлэлые утадхажа болоно. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо Википеэдидэ туһалаарай. |
| Европо | ||
 | Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони | |