Дезоксирибонуклеинай хүшэл: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр: 1 мүр:
[[Файл:ADN animation.gif|thumb|right|ДНХ-эй хос спираль бүтэсэ]]
[[Файл:ADN animation.gif|thumb|right|ДНХ-эй хос спираль бүтэсэ]]
'''Дезоксирибонуклеинай хүшэл''' (ДНХ) гээшэ мэдэгдэжэ бай бүхы [[амиды махабад]]уудай ургалта хүгжэлтэ, ажаллалгада ашаглагдадаг [[генетикэ|генетикын]] заабаринуудые агуулһан [[нуклеинай хүшэл]] юм. Дезоксирибонуклеинай хүшэлэй [[молекула]]нуудай гол үүргэ удаан хугасаада [[Мэдээлэл|мэдээлэлые]] хадагалдаг ба энэнь [[эс]]эй бүрилдэхүүн хэһэгүүдые тухайлбал [[уураг|уурагууд]] болон [[РНХ]]-эй молекулануудые угсарха заабаринуудые агуулдаг ушарһаа ДНХ-ые ехэбшэлэн барилгын план зурагуудай суглуулгатай адлидхадаг. Генетикын энэ мэдээлэлые агуулдаг ДНХ-эй хэһэгүүдые [[ген]] гэдэг. Гэхыдээ бусад ДНХ-эй дараалалнууд бүтэсын зорюулалтатай байдаг гү, али энэ генетикын мэдээлэлые хэрхэн ашаглахые зохисуулхада хэрэглэгдэдэг.
'''Дезоксирибонуклеинай хүшэл''' (ДНХ) гээшэ мэдэгдэжэ бай бүхы [[махабад|амиды махабадуудай]] ургалта хүгжэлтэ, ажаллалгада ашаглагдадаг [[генетикэ|генетикын]] заабаринуудые агуулһан [[нуклеинай хүшэл]] юм. Дезоксирибонуклеинай хүшэлэй [[молекула]]нуудай гол үүргэ удаан хугасаада [[Мэдээлэл|мэдээлэлые]] хадагалдаг ба энэнь [[эс]]эй бүрилдэхүүн хэһэгүүдые тухайлбал [[уураг]]ууд болон [[РНХ]]-эй молекулануудые угсарха заабаринуудые агуулдаг ушарһаа ДНХ-ые ехэбшэлэн барилгын план зурагуудай суглуулгатай адлидхадаг. Генетикын энэ мэдээлэлые агуулдаг ДНХ-эй хэһэгүүдые [[ген]] гэдэг. Гэхыдээ бусад ДНХ-эй дараалалнууд бүтэсын зорюулалтатай байдаг гү, али энэ генетикын мэдээлэлые хэрхэн ашаглахые зохисуулхада хэрэглэгдэдэг.

Химиин хубида ДНХ [[нуклеотид]] гэһэн энгын нэгэжэнүүдһээ бүридэһэн, [[эстер]]эй холбоогоор холбогдоһон саахар болон фосфатын нэгэдэлһээ бүридэһэн нюрган бүхы хоёр ута [[полимер]]һоо тогтодог. Эдэ хоёр хэлхеэ холбоон бэе бэетэйгээ параллел болобошье шэглэл эсэргүү оршодог. Саахар бүридэ дүрбэн түрэлэй молекулануудай нэгэ холбогдоһон байха ба эдые [[нуклеоһуури|һууринууд]] гэдэг. Гол нюргые дахан байрлаха эдэ дүрбэн һууриин дараалалынь мэдээлэлые кодлодог. Энэ мэдээлэлые [[генетик код]]ые ашаглан уншадаг. Генетик код протеинуудта байха [[аминохүшэл]]эй дараалалые тодорхойлжо үгэдэг. Кодые ДНХ-эй хэһэгүүдые холбогдохо нуклеинай хүшэл РНХ-рүү хуулбарилха замаар уншадаг. Энэ процессые генетик хүрбүүлэлгэ гэдэг. Тэдэ РНХ молекулануудай ехэнхи протеиниие ниилэгжүүлхэдэ ашаглагдадаг ба харин бусад бүтэсэнүүд болохо жэшээлбэл [[рибосома]] шууд ашаглагдадаг.


[[Категори:Биологи]]
[[Категори:Биологи]]

07:58, 12 арбан хоёр һара 2015-нэй һанал

ДНХ-эй хос спираль бүтэсэ

Дезоксирибонуклеинай хүшэл (ДНХ) гээшэ мэдэгдэжэ бай бүхы амиды махабадуудай ургалта хүгжэлтэ, ажаллалгада ашаглагдадаг генетикын заабаринуудые агуулһан нуклеинай хүшэл юм. Дезоксирибонуклеинай хүшэлэй молекулануудай гол үүргэ удаан хугасаада мэдээлэлые хадагалдаг ба энэнь эсэй бүрилдэхүүн хэһэгүүдые тухайлбал уурагууд болон РНХ-эй молекулануудые угсарха заабаринуудые агуулдаг ушарһаа ДНХ-ые ехэбшэлэн барилгын план зурагуудай суглуулгатай адлидхадаг. Генетикын энэ мэдээлэлые агуулдаг ДНХ-эй хэһэгүүдые ген гэдэг. Гэхыдээ бусад ДНХ-эй дараалалнууд бүтэсын зорюулалтатай байдаг гү, али энэ генетикын мэдээлэлые хэрхэн ашаглахые зохисуулхада хэрэглэгдэдэг.

Химиин хубида ДНХ нуклеотид гэһэн энгын нэгэжэнүүдһээ бүридэһэн, эстерэй холбоогоор холбогдоһон саахар болон фосфатын нэгэдэлһээ бүридэһэн нюрган бүхы хоёр ута полимерһоо тогтодог. Эдэ хоёр хэлхеэ холбоон бэе бэетэйгээ параллел болобошье шэглэл эсэргүү оршодог. Саахар бүридэ дүрбэн түрэлэй молекулануудай нэгэ холбогдоһон байха ба эдые һууринууд гэдэг. Гол нюргые дахан байрлаха эдэ дүрбэн һууриин дараалалынь мэдээлэлые кодлодог. Энэ мэдээлэлые генетик кодые ашаглан уншадаг. Генетик код протеинуудта байха аминохүшэлэй дараалалые тодорхойлжо үгэдэг. Кодые ДНХ-эй хэһэгүүдые холбогдохо нуклеинай хүшэл РНХ-рүү хуулбарилха замаар уншадаг. Энэ процессые генетик хүрбүүлэлгэ гэдэг. Тэдэ РНХ молекулануудай ехэнхи протеиниие ниилэгжүүлхэдэ ашаглагдадаг ба харин бусад бүтэсэнүүд болохо жэшээлбэл рибосома шууд ашаглагдадаг.