Чарльз Дарвин: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Dexbot (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м Removing Link GA template (handled by wikidata)
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м clean up using AWB
16 мүр: 16 мүр:
|гар = [[File:Charles Darwin Signature.svg|80px]]
|гар = [[File:Charles Darwin Signature.svg|80px]]
}}
}}
'''Чарльз Дарвин''' ({{lang-en|Charles Robert Darwin}}, 1809 оной 2 һарын 12 - 1882 оной 4 һарын 19) [[эволюци|эволюциин онолоороо]] алдаршаһан, [[Англи]]ин [[натуралист]], [[биологи]]ша байгаа. Дарвин анха эрдэмтэдэй дунда [[геологи]]ин һалбарида оруулһан хуби нэмэрээрээ алдаршаһан бүгөөд үүнэй дараагаар бүхыл [[амидарал|амиды бэе]] нэгэ буюу бага тооной үбэгһөө [[байгаалиин шэлэлгэ|байгаалиин шэлэлгын]] замаар хубисажа ерэһэн хэмээн үзэжэ, үүндэ шэнжэлхэ ухаанай нотолгоое үгэбэ.
'''Чарльз Дарвин''' ({{lang-en|Charles Robert Darwin}}, 1809 оной 2 һарын 12 - 1882 оной 4 һарын 19) [[эволюци|эволюциин онолоороо]] алдаршаһан, [[Англи]]ин [[натуралист]], [[биологи]]ша байгаа. Дарвин анха эрдэмтэдэй дунда [[геологи]]ин һалбарида оруулһан хуби нэмэрээрээ алдаршаһан болоод үүнэй дараагаар бүхыл [[амидарал|амиды бэе]] нэгэ буюу бага тооной үбэгһөө [[байгаалиин шэлэлгэ|байгаалиин шэлэлгын]] замаар хубисажа ерэһэн хэмээн үзэжэ, үүндэ шэнжэлхэ ухаанай нотолгоое үгэбэ.


Түүниин амиды байха хугасаанда эволюциин онол эрдэмтэд болон юрэдын ергэдэд хүлээн зүбшөөрэгдэһэн бүгөөд байгаалиин шэлэлгын тухай онол 1930-аад ондо эволюциин процессын гол тайлбари болохонь хүлээн зүбшөөрэгдэһэн. Эдэгээрэнь олоогой эволюциин онолой гол тулгуури боложо үгэдэг.
Түүниин амиды байха хугасаанда эволюциин онол эрдэмтэд болон юрэдын ергэдэд хүлээн зүбшөөрэгдэһэн болоод байгаалиин шэлэлгын тухай онол 1930-аад ондо эволюциин процессын гол тайлбари болохонь хүлээн зүбшөөрэгдэһэн. Эдэгээрэнь олоогой эволюциин онолой гол тулгуури боложо үгэдэг.


Дарвинай нээлтэнь амиды бэеын олон янза байдал яажа бии болоһоные тайлбарилдагаараа [[биологи]]ин шэнжэлхэ ухаанай тулгуури боложо үгэдэг байна.
Дарвинай нээлтэнь амиды бэеын олон янза байдал яажа бии болоһоные тайлбарилдагаараа [[биологи]]ин шэнжэлхэ ухаанай тулгуури боложо үгэдэг байна.


== Эволюциин онолоо болобосоруулһан ==
== Эволюциин онолоо болобосоруулһан ==
Дарвин [[Эдинбургэй Ехэ Һургуули]], дараань [[Кембриджэй Ехэ Һургуули]]да һуралсажа байхадаа байгаалиин түүхэдэ һонирхолтой болоһон байна. 1831-1836 оной хоорондо 5 жэлэй турша Бигль хүлэг онгосоор аялжа байха ябаса дахи түүниин онолнууд ба ажаглалтанууд [[Чарльз Лайель|Чарльз Лайелиин]] онолнуудые баталгаажуулжа, [[геологи]]ша болгоһон бүгөөд энэ аялалайхаа тэмдэглэлые хэблэжэ ниитэлһэн түүниие алдартай номой зохёолшо болгобо.
Дарвин [[Эдинбургэй Ехэ Һургуули]], дараань [[Кембриджэй Ехэ Һургуули]]да һуралсажа байхадаа байгаалиин түүхэдэ һонирхолтой болоһон байна. 1831-1836 оной хоорондо 5 жэлэй турша Бигль хүлэг онгосоор аялжа байха ябаса дахи түүниин онолнууд ба ажаглалтанууд [[Чарльз Лайель|Чарльз Лайелиин]] онолнуудые баталгаажуулжа, [[геологи]]ша болгоһон болоод энэ аялалайхаа тэмдэглэлые хэблэжэ ниитэлһэн түүниие алдартай номой зохёолшо болгобо.


Тэрээр аялалай ябасада суглуулһан [[амитан]] [[ургамал]], шулуужаһан амиды бэеын газар зүйн тархалтын тухай эргэлзэһээр, зүйлнүүдэй [[трансмутаци]]ин тухай шудалжа 1838 ондо байгалиин шалгарлай тухай онолоо анха гаргаба. Өөрын бодол һанаагаа бусад натуралистуудтай хэлэлсэжэ байһан болобошье түүниин геологиин ажал һаада боложо, олон жэлэй турша онолоо болобосоруулха шаардалагатай байба. 1858 он хүрэтэр онолоо болбосоруулһаар байтар өөрын онолтой түһэтэй онолой тухай [[Альфред Рассел Уоллес]] түүндэ эссе бэшэжэ ябуулһанаар, хоёулангын онолые даруй хамтад хэблүүлбэ.
Тэрээр аялалай ябасада суглуулһан [[амитан]] [[ургамал]], шулуужаһан амиды бэеын газар зүйн тархалтын тухай эргэлзэһээр, зүйлнүүдэй [[трансмутаци]]ин тухай шудалжа 1838 ондо байгалиин шалгарлай тухай онолоо анха гаргаба. Өөрын бодол һанаагаа бусад натуралистуудтай хэлэлсэжэ байһан болобошье түүниин геологиин ажал һаада боложо, олон жэлэй турша онолоо болобосоруулха шаардалагатай байба. 1858 он хүрэтэр онолоо болбосоруулһаар байтар өөрын онолтой түһэтэй онолой тухай [[Альфред Рассел Уоллес]] түүндэ эссе бэшэжэ ябуулһанаар, хоёулангын онолые даруй хамтад хэблүүлбэ.

15:35, 12 арбан хоёр һара 2015-нэй һанал

Чарльз Роберт Дарвин
Charles Robert Darwin
portrait
Ажал үйлэ:

биологиша, эрдэмтэй хүн

Түрэһэн үдэр:

1809 оной 2 һарын 12

Түрэһэн газар:

Ехэ Британи, Шрусбери

Эрхэтэнэй харьяалал:

 Ехэ Британиин ба Ирландын нэгэдэһэн хаанта улас[d]

Наһа бараһан үдэр:

1882 оной 4 һарын 19 (73 наһатай)

Наһа бараһан газар:

Ехэ Британи, Даун (мүнөөүдэрэй Лондон)

Нүхэр:

Милева Марич (1903–1919)
Эльза Лёвэнтал (1919–1936)

Шагнал:
Һургалта:

Эдинбургэй Ехэ Һургуули, Кембрижэй Ехэ Һургуули

Гарай үзэг:

Чарльз Дарвин (Англи: Charles Robert Darwin, 1809 оной 2 һарын 12 - 1882 оной 4 һарын 19) эволюциин онолоороо алдаршаһан, Англиин натуралист, биологиша байгаа. Дарвин анха эрдэмтэдэй дунда геологиин һалбарида оруулһан хуби нэмэрээрээ алдаршаһан болоод үүнэй дараагаар бүхыл амиды бэе нэгэ буюу бага тооной үбэгһөө байгаалиин шэлэлгын замаар хубисажа ерэһэн хэмээн үзэжэ, үүндэ шэнжэлхэ ухаанай нотолгоое үгэбэ.

Түүниин амиды байха хугасаанда эволюциин онол эрдэмтэд болон юрэдын ергэдэд хүлээн зүбшөөрэгдэһэн болоод байгаалиин шэлэлгын тухай онол 1930-аад ондо эволюциин процессын гол тайлбари болохонь хүлээн зүбшөөрэгдэһэн. Эдэгээрэнь олоогой эволюциин онолой гол тулгуури боложо үгэдэг.

Дарвинай нээлтэнь амиды бэеын олон янза байдал яажа бии болоһоные тайлбарилдагаараа биологиин шэнжэлхэ ухаанай тулгуури боложо үгэдэг байна.

Эволюциин онолоо болобосоруулһан

Дарвин Эдинбургэй Ехэ Һургуули, дараань Кембриджэй Ехэ Һургуулида һуралсажа байхадаа байгаалиин түүхэдэ һонирхолтой болоһон байна. 1831-1836 оной хоорондо 5 жэлэй турша Бигль хүлэг онгосоор аялжа байха ябаса дахи түүниин онолнууд ба ажаглалтанууд Чарльз Лайелиин онолнуудые баталгаажуулжа, геологиша болгоһон болоод энэ аялалайхаа тэмдэглэлые хэблэжэ ниитэлһэн түүниие алдартай номой зохёолшо болгобо.

Тэрээр аялалай ябасада суглуулһан амитан ургамал, шулуужаһан амиды бэеын газар зүйн тархалтын тухай эргэлзэһээр, зүйлнүүдэй трансмутациин тухай шудалжа 1838 ондо байгалиин шалгарлай тухай онолоо анха гаргаба. Өөрын бодол һанаагаа бусад натуралистуудтай хэлэлсэжэ байһан болобошье түүниин геологиин ажал һаада боложо, олон жэлэй турша онолоо болобосоруулха шаардалагатай байба. 1858 он хүрэтэр онолоо болбосоруулһаар байтар өөрын онолтой түһэтэй онолой тухай Альфред Рассел Уоллес түүндэ эссе бэшэжэ ябуулһанаар, хоёулангын онолые даруй хамтад хэблүүлбэ.

Мүн үзэхэ

Холбооһон

Зүүлтэ