Оросой Эрдэм Ухаанай Академи

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
ОЭУА-иин тэмдэг. Кунсткамера.
Президиум, Москва

Оросой Эрдэм Ухаанай Академи (Орос: Российская академия наук, РАН), Орос уласай СССР-эй Эрдэм Ухаанай Академиин баазада 1991 ондо байгуулһан эмхи зургаан юм. 1724 ондо байгуулһан Петербургын Эрдэм Ухаанай Академиһаа түүхые хүргэжэ байна. 1917-25 ондо Оросой Эрдэм Ухаанай Академи гэжэ нэрэтэй байгаа. 1934 онһоо хойшо Академиин президиум Москвада байрлана. Өөрыгөө ударидаха эрдэм шэнжэлгын байгуулга мүн. Хуушан СССР-эй ЭУА-иин гэшүүд ОЭУА-да оробо, шэнээр һунгаһан гэшүүд баһал байгаа. Мүнөө 2023 жэнхэни гэшүүдтэй, энэ тоодо 833 академигүүд (энэ тоодо 49 эхэнэр) ба 1097 сурбалжалагша-гэшүүд (энэ тоодо 128 эхэнэр). Тэрэнһээ гадна, 447 хари ОЭУА-иин гэшүүд бии. Юрэнхылэгшэнь — Геннадий Яковлевич Красников[1].

13 эрдэм ухаанай талаар һалбаритай, энэ тоодо: тооной ухаан; физикэ; энергетикэ, машина бүтээлгэ, механика ба ударидалгын ябадал; нанотехнологи ба мэдээлэлэй технологи; хими ба бодос тухай эрдэм ухаан; биологи; Дэлхэй тухай эрдэм ухаан; ниигэмэй эрдэм ухаанай; түүхэ ба хэлэ шэнжэлэл; физиологи ба һууриин анагааха ухаан; бүхэдэлхэйн асуудал ба уласхоорондын харилсаа; анагааха ухаан; хүдөө ажахын эрдэм ухаан; бүһэ нютагай һалбаринууд (Сибириин, Ураалай, Санкт-Петербург, Алас Дурнын) ба эрдэмэй түбүүд. Юрэнхыдөө 1000 үлүү эрдэм ухаанай эмхитэй[2]. Эрдэм шэнжэлэл флоттой. Оюунай хүсые бэлэдхэдэг. Эрдэм ухаанай зохёолые гаргадаг. Эрдэм ухаанай ажалай түлөө медаль ба шагнал үгэнэ. Олон уласай эрдэм ухаанай харилсаае дэмжэнэ. Юрэнхылэгшэнь ОЭУА-иин шэнэшлэл ушар өөдэгүйгөөр мэдүүлһэн Геннадий Красников (2022).

Оросой эрдэм ухаанай академинүүдэй шэнэшлэл 2013 оной 9 һарада Оросой Анагааха Ухаанай Академиие (ОАУА) болон Оросой Хүдөө Ажахын Ухаанай Академиие (ОХАУА) Оросой Эрдэм Ухаанай Академитай ниилүүлһэн байгаа. ОАУА ба ОХАУА ОЭУА-тай ниилэһэнэй урда, Академи 2011 оной байдалаар 653 эрдэм ухаанай байгуулгануудтай, 116 322 хүдэлмэрилэгшэтэй (тэрэ тоодо 48 315 эрдэм ухаанай хүдэлмэрилэгшэтэй) байгаа[3]. 2013 оной шэнэшлэлэй ябасада ОЭУА-иин эмхи зургаанууд Холбооной эрдэм ухаанай байгуулгануудай агентлигай (ХЭУБА) эрхэ мэдэлэй хүреэндэ оробо[4]. Оросой Эрдэм Ухаанай Академи холбооной гүрэнэй бюджедэй эмхи зургаанай эрхэ зүйн статустай байна[5].

Холбооһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. Gennady Krasnikov elected new President of the Russian Academy of Sciences. Novye Izvestia (2022-09-20).
  2. Распоряжение Правительства РФ от 30 декабря 2013 г. № 2591-р (с изм. от 15.07.2014 г. № 1308-р; от 06.10.2017 г. № 2178-р; от 27.10.2017 г. № 2370-р). Официальный интернет-портал правовой информации. 2017-11-11 үдэртэ хандаһан.
  3. Костюк В. В. ОЭУА-иин президиумэй түрүүлэгшэ эрдэм ухаанай нарин бэшэгэй даргын элидхэл
  4. ФАНО России (20 марта 2017 года). Основные результаты реализации функций и полномочий Федерального агентства научных организаций во взаимодействии с Российской академией наук. ФАНО России. the original on 2017-04-03 үдэрһөө архивлагдаһан. 2018-01-03 үдэртэ хандаһан.
  5. 27.09.2013 № 253-ФЗ-дугаар «Оросой Эрдэм Ухаанай Академи, гүрэнэй эрдэм ухаанай академинүүдэй шэнэшлэл ба Оросой холбоото уласай тусхай хуулиин тогтомжодо хубилалта нэмэхэ тухай» холбооной хуулиин 2 зүйл.