Украина: хубилбаринуудай хоорондохи илгаа

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Зосоохинь усадхагдаа Зосоохинь нэмэгдээ
Mathonius (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
м Откат правок Paul Spiller (обсуждение) к версии Yalagch
Elvonudinium (зүбшэн хэлсэлгэ | Хубита)
Заһабариин тодорхойлон бэшэлгэ үгы
1 мүр: 1 мүр:
{{Улас
{{Улас
|буряад_нэрэ = '''Украйн'''
|буряад_нэрэ = '''Украина'''
|уугуул_нэрэ = '''Україна'''
|уугуул_нэрэ = '''Україна'''
|богони_нэрэ = Украйн
|богони_нэрэ = Украин
|һүлдын_зураг =Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg
|һүлдын_зураг =Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg

|тугай_зураг =Flag of Ukraine.svg
|тугай_зураг =Flag of Ukraine.svg
|түрын_уряа =
|түрын_уряа =
|түрын_дуулал = <br />[[Украйн хэл|укр.]] «Ще не вмерла України ні слава, ні воля»<br />«Украйн алдар суушье сүлөөшье үшөө үжээгүй»
|түрын_дуулал = <br />[[Украина хэл|укр.]] «Ще не вмерла України ні слава, ні воля»<br />«Украина алдар суушье сүлөөшье үшөө үжээгүй»
<!-- |Аудио=-->
<!-- |Аудио=-->
|засаглалай_хэлбэри = [[Хаанта улас|Үндэһэн хуулида хаанта засаг]]
|засаглалай_хэлбэри = [[Хаанта улас|Үндэһэн хуулида хаанта засаг]]
|газарай_зураг = Europe-Ukraine (disputed territory).svg
|газарай_зураг = Europe-Ukraine (disputed territory).svg
|албан_ёһоной_хэлэн = [[Украйн хэлэн]]
|албан_ёһоной_хэлэн = [[Украина хэлэн]]
|үндэһэ_язгуур =~80,0 % — [[Украйн үндэһэтэн]]<br />14,8 % — [[Ород үндэһэтэн]]<br />4,9 % — бусад арад түмэн<ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census"/>
|үндэһэ_язгуур =~80,0 % — [[Украина үндэһэтэн]]<br />14,8 % — [[Ород үндэһэтэн]]<br />4,9 % — бусад арад түмэн<ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census"/>
|тогтносон_үйл_явдал1 =[[Зүблэлтэ Холбоо]]нһоо
|тогтносон_үйл_явдал1 =[[Зүблэлтэ Холбоо]]нһоо
|үйл_явдалын_огноо1 =[[1991]] оной [[8 һарын 24]]
|үйл_явдалын_огноо1 =[[1991]] оной [[8 һарын 24]]
21 мүр: 22 мүр:
|тэргүүнэй_нэрэ1 = [[Петро Порошенко]] (һунгагдаһан юрэнхылэгшэ)
|тэргүүнэй_нэрэ1 = [[Петро Порошенко]] (һунгагдаһан юрэнхылэгшэ)
|тэргүүнэй_нэрэ2 = [[Арсений Яценюк]] (гүйсэдхэгшэ)
|тэргүүнэй_нэрэ2 = [[Арсений Яценюк]] (гүйсэдхэгшэ)
|хуули_тогтоогшо = [[Украйн хэлэн|укр.]] «Верховна Рада»<br />(«Дээдэ Зүблэл»)
|хуули_тогтоогшо = [[Украина хэлэн|укр.]] «Верховна Рада»<br />(«Дээдэ Зүблэл»)
|газар_нютаг_км2 = 603 549<ref name="Площадь">[http://ukrstat.org/druk/publicat/kat_u/2012/12_2012/zb_reg_2tom.zip Статистичний збірник «Регіони України» 2012. Частина І]{{ref-uk}} стр.21</ref><ref name="Земельный фонд">[http://land.gov.ua/zvitnist/statystyka.html Земельний фонд України]{{ref-uk}}</ref>
|газар_нютаг_км2 = 603 549<ref name="Площадь">[http://ukrstat.org/druk/publicat/kat_u/2012/12_2012/zb_reg_2tom.zip Статистичний збірник «Регіони України» 2012. Частина І]{{ref-uk}} стр.21</ref><ref name="Земельный фонд">[http://land.gov.ua/zvitnist/statystyka.html Земельний фонд України]{{ref-uk}}</ref>
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс =46
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс =46
|уһанай_процент = 7,0 %
|уһанай_процент = 7,0 %
|хүн_амай_тоосоо = 45 469 800 <ref>{{cite web|url=http://index.minfin.com.ua/people/|title=Население Украины (1990-2013)|archiveurl=http://www.webcitation.org/6Gd6qlNml|archivedate=2013-05-15}}</ref>
|хүн_амай_тоосоо = 45 469 800 <ref>{{cite web|url=http://index.minfin.com.ua/people/|title=Население Украинын (1990-2013)|archiveurl=http://www.webcitation.org/6Gd6qlNml|archivedate=2013-05-15}}</ref>
|хүн_ам_тооцоолсон_он = 2013
|хүн_ам_тооцоолсон_он = 2013
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2 = 61
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2 = 61
52 мүр: 53 мүр:
|ХХИ_ангилал =<span style="color:#090;">һайн</span>
|ХХИ_ангилал =<span style="color:#090;">һайн</span>
|ХХИ_эрэмбэ =76
|ХХИ_эрэмбэ =76
|мүнгэн_тэмдэгтэ =[[Украйн гривна]]
|мүнгэн_тэмдэгтэ =[[Украина гривна]]
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код = UAH
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код = UAH
|интернет_домэйн = [[.ua]], [[.укр]]
|интернет_домэйн = [[.ua]], [[.укр]]
59 мүр: 60 мүр:
|зүүлтэ =
|зүүлтэ =
}}
}}
'''Украина''' буюу '''Украйн''' ({{Lang-uk|Україна}}) нь Зүүн [[Европо]]до оршихо улас юм. Зүүн талаараа [[Ород]], хойто талаараа [[Белорусь]], баруун талаараа [[Польш]], [[Словак]], [[Унгар]], баруун урда талаараа [[Румын]], [[Молдав]] (Мүн маргаантай газар нутаг болох [[Трансднистриа]]) орнуудтай хилэлэдэг. Мүн урда таладань [[Хара тэнгис]], [[Азовой тэнгис]] оршодог. Ниислэл хото [[Киев]] юм.
'''Украина''' ({{Lang-uk|Україна}}) Дурна [[Европо]]до байрладаг улас юм. Зүүн талаараа [[Ород]], хойто талаараа [[Белорусь]], баруун талаараа [[Польш]], [[Словак]], [[Унгар]], баруун урда талаараа [[Румыни]], [[Молдави|Молдова]] (мүн маргаантай газар нютаг болохо [[Приднестрови]]) оронуудтай хилэлдэг. Мүн урда таладань [[Хара тэнгис]], [[Азовой тэнгис]] оршодог. Ниислэл хото [[Киев]] юм.


== Түүхэ ==
== Түүхэ ==
[[Файл:Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg|thumb|left|[[Киев]]эй хаан Владимир]]
[[Файл:Vasnetsov_Bapt_Vladimir.jpg|thumb|left|[[Киев]]эй хаан Владимир]]
Украйн уласай түүхэ [[Слав|Зүүн Славууд]]һаа эхилээ. [[9-р зуун]]ай үедэ Украйнай газар нютаг [[Викинг|Викингүүдээр]] удирдуулһан Зүүн Славуудай иргэншил болохо [[Киевэй Русь|Киевэй Русиин]] түб байһан [[12-р зуун]]да хубаагдажа задарһан бэлээ. [[14-р зуун]]һаа хойшо Украйнай газар нютаг бүһэ нютагай хүширхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, [[19-р зуун]] гэхэд ихэнхэ хэһэг [[Ородой эзэнтэ гүрэн]]дэ шингэжэ, бусад [[Австри-Унгар]]ай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой [[Октябриин хубисхал]], [[Иргэнэй дайн]]ай дараа 1917—1921 оной хоорондо тусгаар тогтнолой түлөөх үргэлжилһэн тэмсэл боложо, улмаар Украйн 1922 ондо [[Зүблээлтэ Холбоо]]ной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. [[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн]]ай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа [[ЗСБН Украйн улас]]ай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украйн улас [[НҮБ]]-ын анханай гишүүн оронуудай нэгэ боложээ. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украйн дахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Үүнэй үрэ дүндэ заха зээлын эдын засагта шилжихэ боложо, найман жэл дараалан эдын засагай уналтанд орожээ. Гэбшье шэнэ зуун эхэлһэнһээ хойшо эдын засаг тогтбортой хүгжэжэ, [[ҮНБ]] нь жэл тутамда 7 хубиар нэмэгдэжэ байна.
Украина уласай түүхэ [[Славян|Зүүн Славянуудһаа]] эхилээ. [[9-р зуун]]ай үедэ Украинын газар нютаг [[Викинг|Викингүүдээр]] удирдуулһан Зүүн Славуудай иргэншил болохо [[Киевэй Русь|Киевэй Русиин]] түб байһан [[12-р зуун]]да хубаагдажа задарһан бэлэй. [[14-р зуун]]һаа хойшо Украинын газар нютаг бүһэ нютагай хүсэрхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, [[19-р зуун]] гэхэдэ ехэнхи хэһэг [[Ородой эзэнтэ гүрэн]]дэ шингэжэ, бусад [[Австри-Унгар]]ай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой [[Октябриин хубисхал]], [[Иргэнэй дайн]]ай дараа 1917—1921 оной хоорондо тусгаар тогтонолой түлөөхи үргэлжэлһэн тэмсэл боложо, уламаар Украина 1922 ондо [[Зүблэлтэ Холбоо]]ной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. [[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн]]ай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа [[ЗСБН Украина улас]]ай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украина улас [[НҮБ]]-ын анханай гишүүн оронуудай нэгэ боложээ. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украинадахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Энэнэй үрэ дүндэ заха зээлэй эдэй засагта шэлжэхэ боложо, найман жэл дараалан эдэй засагай уналтада оробо. Гэбэшье шэнэ зуун эхилһэнһээ хойшо эдэй засаг тогтоборитой хүгжэжэ, [[ҮНБ]]-нь жэл бүридөө 7 хубяар нэмэгдэжэ байна.


=== Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн ===
=== Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн ===
[[Украйн]]ай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн [[20-р зуун]] эхинһээ эхилээ. [[Зүблөөлтэ Холбоо]] [[Польш]]иин Баруун Украйн [[аннекси]] һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд — Украйнай үндэһэнэй баатарнууд.
[[Украин]]ай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн [[20-р зуун]] эхинһээ эхилээ. [[Зүблөөлтэ Холбоо]] [[Польш]]ын Баруун Украина [[аннекси]] һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд — Украинын үндэһэнэй баатарнууд.


== Зүүлтэ ==
== Зүүлтэ ==

10:37, 12 арбан хоёр һара 2014-нэй һанал

Украина
Україна
Түрын дуулалай нэрэ:

укр. «Ще не вмерла України ні слава, ні воля»
«Украина алдар суушье сүлөөшье үшөө үжээгүй»
Украина һуури байра
Ниислэл Киев
Албан хэлэн Украина хэлэн
Арад түмэн  ~80,0 % — Украина үндэһэтэн
14,8 % — Ород үндэһэтэн
4,9 % — бусад арад түмэн[1]
Түрэ засаг Үндэһэн хуулида хаанта засаг
 -  Юрэнхылэгшэ Петро Порошенко (һунгагдаһан юрэнхылэгшэ)
 -  Юрэнхэй һайд Арсений Яценюк (гүйсэдхэгшэ)
Уласай хурал укр. «Верховна Рада»
(«Дээдэ Зүблэл»)
Байгуулха
 -  Зүблэлтэ Холбоонһоо 1991 оной 8 һарын 24 
Дэбиcхэр газар
 -  Бүхэлидөө 603 549[2][3] км2 (46)
 -  Уһанай процент (%) 7,0 %
Хүн зон
 -  Тоосоо (2013) 45 469 800 [4] (28)
 -  Хүн зоной нягтарал 61 хүн/км2 
ДНБ (ХАШТ) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $ 329 497 тэрбум[5] 
 -  Нэгэ хүндэ $ 7 233[5] 
ДНБ (Нэрлэһэн) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $ 164 960 тэрбум[5] 
 -  Нэгэ хүндэ $ 3 621[5] 
ОТББЭ (2008) 27,5[6] (дундажа
ХХИ (2011) Increase 0,729[7] (һайн) (76)
Мүнгэн тэмдэгтэ [[Украина гривна]] (UAH)
Сагай бүһэ +2…+3
Интернет домэйн .ua, .укр
Телефоной код +380

Украина (Украина: Україна) — Дурна Европодо байрладаг улас юм. Зүүн талаараа Ород, хойто талаараа Белорусь, баруун талаараа Польш, Словак, Унгар, баруун урда талаараа Румыни, Молдова (мүн маргаантай газар нютаг болохо Приднестрови) оронуудтай хилэлдэг. Мүн урда таладань Хара тэнгис, Азовой тэнгис оршодог. Ниислэл хото Киев юм.

Түүхэ

Киевэй хаан Владимир

Украина уласай түүхэ Зүүн Славянуудһаа эхилээ. 9-р зуунай үедэ Украинын газар нютаг Викингүүдээр удирдуулһан Зүүн Славуудай иргэншил болохо Киевэй Русиин түб байһан 12-р зуунда хубаагдажа задарһан бэлэй. 14-р зуунһаа хойшо Украинын газар нютаг бүһэ нютагай хүсэрхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, 19-р зуун гэхэдэ ехэнхи хэһэг Ородой эзэнтэ гүрэндэ шингэжэ, бусад Австри-Унгарай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой Октябриин хубисхал, Иргэнэй дайнай дараа 1917—1921 оной хоорондо тусгаар тогтонолой түлөөхи үргэлжэлһэн тэмсэл боложо, уламаар Украина 1922 ондо Зүблэлтэ Холбооной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа ЗСБН Украина уласай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украина улас НҮБ-ын анханай гишүүн оронуудай нэгэ боложээ. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украинадахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Энэнэй үрэ дүндэ заха зээлэй эдэй засагта шэлжэхэ боложо, найман жэл дараалан эдэй засагай уналтада оробо. Гэбэшье шэнэ зуун эхилһэнһээ хойшо эдэй засаг тогтоборитой хүгжэжэ, ҮНБ-нь жэл бүридөө 7 хубяар нэмэгдэжэ байна.

Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн

Украинай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн 20-р зуун эхинһээ эхилээ. Зүблөөлтэ Холбоо Польшын Баруун Украина аннекси һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд — Украинын үндэһэнэй баатарнууд.

Зүүлтэ

  1. Эшэ татахада гараһан алдуу: Неверный тег <ref>; для сносок Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census не указан текст
  2. Статистичний збірник «Регіони України» 2012. Частина ІЗагбар:Ref-uk стр.21
  3. Земельний фонд УкраїниЗагбар:Ref-uk
  4. Население Украинын (1990-2013). the original on 2013-05-15 үдэрһөө архивлагдаһан.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Ukraine. International Monetary Fund. April 22, 2012 үдэртэ хандаһан.
  6. «Ukraine». CIA World Factbook. December 13, 2007. Retrieved December 24, 2007.
  7. HDRO (Human Development Report Office United Nations Development Programme. United Nations (2011). November 2, 2011 үдэртэ хандаһан.

Холбооһон

Европо
Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони

Загбар:Link FA Загбар:Link FA Загбар:Link FA Загбар:Link GA