Юрий Гагарин

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Юрий Алексеевич Гагарин
portrait
Ажал үйлэ:

Сэрэгэй ниидэгшэ, сансарын ниидэгшэ

Түрэһэн үдэр:

1934 оной 3 һарын 9(1934-03-09)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10]

Түрэһэн газар:

Клушино һуури,
Гжатиин аймаг,
Баруун можо, РСФСР, ЗХУ

Эрхэтэнэй харьяалал:

 Зүблэлтэ холбоото улас

Наһа бараһан үдэр:

1968 оной 3 һарын 27(1968-03-27)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10] (34 наһатай)

Наһа бараһан газар:

Киржач хажууда, Владимир можо, РСФСР, ЗХУ

Гарай үзэг:

Юрий Алексеевич Гагарин (1934 оной 3 һарын 9 - 1968 оной 3 һарын 27) 1961 оной 4 һарын 12-до хүн түрэлхитэнэй дундаһаа түрүүшынхеэр замбуулин сансарта ниидэһэн Зүблэлтэ холбоото уласай ниидэгшэ, сансарын ниидэгшэ.

Амидарал[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Залуу бага наһан[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Гагарин Смоленскын можын Гжатск хотын (мүнөөгэй Гагарин хото) оршомой Клушино гэһэн бишыхан тосхондо түрөө. Эсэгэ эхэнь хамтаралай ажалшад байба. Юрий дээрээ хоёр ахатай, доороо нэгэ дүүтэй байгаа. Тэрэнэй бага һургуулиин арифметикын багшань армида ниидэгшэ боложо, дайнда оролсохоор ябаһан ушар тэрэнэй амидаралда томо нүлөө үзүүлһэн гэдэг.

Метталургиин үйлдэбэридэ дадалгаар ажаллажа эхилһэн Гагарин ажалаа һайн хэжэ байһан тула Саратов хотын ажаүйлэдбэриин һургуулида һуралсуулхаар болобо. Тэндэ Гагарин агаарай клубта орожо, онгосоор ниидэжэ үзөө һэн. Һургууляа дүүргэһэн Гагарин ниидэгшэ болохоор зорижо, 1955 ондо Оренбургта байһан Агаарай сэрэгэй офицерэй һургуулида оробо. 1957 ондо Оренбургта танилсаһан Валентина Голичева гэһэн басагатай гэрлэбэ. Һургуули дүүрнгэжэ Мурманскдахи сэрэгэй ангида хубаарилагдан ошобо.

Сансарые эзэмшэхэ аян[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

1960-аад ондо сансарай шудалал эршэмтэй хүгжэжэ, сансарын ниидхэшэдые һунган шалгаруулхада Гагарин 20 хүнэй хамта нэрэ дэбжэбэ. Иимэ тэрэ бусад нүхэдтэйгөө хамта сансарай ниидэгшэ болохоор бэлэдхэл һуралга хэжэ эхилһэн юм.

Иигээд дэлхэйдэ анха удаа хүн һуулгаһан сансарын хүлэг хөөргэхэ болмогсо Гагарин болон Герман Титов хоёр тунажа үлдэн, эсэстэнь Юрий һунгагдаба.

Сансарта ниидһэн[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

«Восток» ракетын буулгабари, ВДНХ, Москва

1961 оной 4 һарын 12.Тоблоһон үдэр боложо, Гагарин Восток3KA-2 (Восток-1 гэжэ алдаршаһан) хүлэгөөр хүн түрэлхитэнэй дундаһаа түрүүшынхиеэ сансарта ниидэһэн бэлэй. Тус ниидэлгын үеэр хэрэглэгдэһэн кодынь «хуша» гэһэн үгэ (Кедр) байба. Восток хүлэг дэлхэйн татаха хүсэнһөө гаража, сансарта 1 саг 48 минута оршом байһан болоод дэлхэйе нэгэ тойроһон байна.

Ниидэлгын үеэр Гагарин ТАСС агентлиг тэрэниие ахамадһаа хушууша боложо соло ахиһан тухай нэбтэрүүлжэ байхые соносоһон гэдэг. Энэнь тэрэниие амида эрьежэ ерэхэгүй байха гээд засагай газарай холбогдохо албан тушаалтанууд таамаглажа байһанһаа үүдэлтэй байгаа. Ушарынь Восток хүлэгынь агаар мандалда бусажа ороод, 7000 метрын үндэрһөө ниидэжэ һуудалтайнь гарган, шүхэрөөр буулгаха гэһэн аюултай заршамтай байгаа.

Эхэ дэлхэйдээ хүлэ табимагса Гагарин алдар хүндээр булуулһан юм. Никита Хрущевтай уулзаха үеэрээ тэрээр Коммунист намай һүр хүшые бахдан магтажа, Зүблэлтын коммунист дэглэмын үзэл һуртэлын нэгэ зэбсэг боложо байлаа. Гагарин дэлхэйн олон хото, уласаар айлшилжа, хүндэтэ иргэн боложо байба.

Сансарын баатар, гэнтын үхэл[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Гэнтын алдар хүндэдэ умбаһан Гагаринай сэдьхэл һанаа тогтоборгүйтэжэ, архинда оржээ.

Тэрээр 1962 ондо ЗХУ-ай арадай хуралай депутатаар һунгагдаһан юм. Гагарин сансарһаа эргэжэ ерэһэныхээ дараа Ододой хотохондо һууришижа, сансарын хүлэг зохёон бүтээхэ түсэбдэ оролсожо байба.

Сэрэгэй нисэгшэ байһан тэрээр 1968 оной 3 һарын 27-ой үдэр һургуулилтын нислэг үйлдэжэ байгаад МиГ-15УТИ онгостойгоо унажа наһа бараһан юм. Ослын шалтгаан тодорхой болоогүй бөгөөд 1986 ондо дэлгэгдэһэн баримтаһаа үзэбэл тэрэ хабида нисэшье байһан Су-11 онгосоной үндэр хурданһаа боложо үүссэн агаарын урсгалда орожо ударидалагаа алдан унаһан гэһэн таамаглал хэжээ.

2005 ондо ослын талаарха шэнэ дүгнэлтэ гаршье, онгосоной агааржуулагшьень эбдэрһэн гү, али үмэнэхэ нисэгшиин алдаанһаа онгорхой орхигдоһонһоо болоод хүшилтүрэгшэ алдагдаһан хэмээн тайлбарлажээ.

Мүн үзэхэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Энэ хуудаһан Юрий Гагарин гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.

Гаданай холбооһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. 1,0 1,1 Гагарин Юрий Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 5 : Вешин — Газли. — С. 623.
  2. 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  3. 3,0 3,1 SNAC — 2010.
  4. 4,0 4,1 filmportal.de — 2005.
  5. 5,0 5,1 Энциклопедия Брокгауз / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  6. 6,0 6,1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  7. 7,0 7,1 GeneaStar
  8. 8,0 8,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  9. 9,0 9,1 Архив изобразительного искусства — 2003.
  10. 10,0 10,1 Munzinger Personen