Энэдхэг хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Улас
|буряад_нэрэ         = '''Бүгэдэ Найрамдаха Энэдхэг Улас'''<br>[[Файл:Бнэу мб.png]]
|уугуул_нэрэ  =  '''भारतीय गणराज्य'''
|богони_нэрэ = Энэдхэг
|һүлдын_зураг                    = Emblem of India.svg
|тугай_зураг                     = Flag of India.svg
|түрын_уряа           = диваа самгардиар सत्यमेव जयते →<br>Сатьюмеэв жаяатий → «Үнэн илгарна»
|түрын_дуулал        =  जन गण मन → Жана гана мана → «Түмэнэй сэдьхэл»<br><center>[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</center>
<!-- |Аудио=-->
|засаглалай_хэлбэри       = [[Холбооной улас]], [[Бүгэдэ найрамдаха улас]]
|газарай_зураг                   = India (orthographic projection).svg
|албан_ёһоной_хэлэн                    = [[Хинди хэлэн]], [[Англи хэлэн]]
|үндэһэ_язгуур                  =
|үндэс_язгуур_он               = 
|sovereignty_note = [[Ехэ Британи]]һаа ([[Испани]])
|Сүвэрэнитэт = Сүвэрэнитэт
|ниислэл_хото            = [[Шэнэ Дели]] (250 мянга)
|хамагай_ехэ_хото               =[[Мумбай]] (12.5 сая)
|тэргүүнэй_класс1          = [[Юрэнхылэгшэ]]
|тэргүүнэй_класс2          = [[Юрэнхы сайд]]
|тэргүүнэй_нэрэ1                = Пратибха Патил
|тэргүүнэй_нэрэ2                = Манмохан Сингх
|хуули_тогтоогшо               = संसद <br>→ «[[Энэдхэг уласай ехэ хурал]]»
|дээдэ_танхим               = राज्‍य सभा <br>→ [[Уласуудай хурал (Энэдхэг)|Уласуудай хурал]]
|доодо_танхим               = लोक सभा <br>→ [[Арадай хурал (Энэдхэг)|Арадай хурал]]
|түүхэн_утга                   = Түүхэ
|түүхэн_утга                   = [[Ехэ Британи]]һаа тусгаар тогтносон түүхэ
|түүхэн_огноо1                 =[[1947]]-[[8 һарын 15|08-15]] 
|түүхэн_үйл1                   =Тусгаар тогтониһон
|түүхэн_огноо2                 =[[1950]]-[[1 һарын 26|01-26]] 
|түүхэн_үйл2                   =БНУ-аа тунхаглаһан
|газар_нютаг_км2             = 3,287,263
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс  =7
|уһанай_процент            = 9.56 %
|хүн_амай_тоосоо              = 1,210,193,422
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс   =2
|хүн_амын_тооллого             =
|хүн_ам_тоолсон_он             =
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор  =
|хүн_амын_нягтрал_нэгж_км2     =366.2
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс   =31
|ДНБ_ХАЧ                       =[[Америк доллар|$]]4.469 ехэ наяда
|ДНБ_ХАЧ_он                    =2011
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ                =3
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд              =$3,703
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ       =
|ДНБ_нэрлэсэн                  =$1.843 ехэ наяда
|ДНБ_нэрлэсэн_он               =2011
|ДНБ_нэрлэһэн_эрэмбэ           =10
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд         =$1,527
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ  =
|ХТББИ                         =36.8
|Илтгэлцүүр_он                 =2004
|Илтгэлцүүр_ангилал            =
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ             =79
|ХХИ                           ={{Increase}}0.547<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2011|year=2011|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2011}}</ref>
|ХХИ_он                        =2011
|ХХИ_ангилал                   =<span style="color:#fc0;">дундажа</span>
|ХХИ_эрэмбэ                    =134
|мүнгэн_тэмдэгтэ                   = Энэдхэг рупи
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код    = INR
|интернет_домэйн                   = [[.in]]
|телефоной_код            = +91
|сагай_бүһэ               = +05:30
|аль_гарын_замын_хөдөлгөөн     =зүүн
|зүүлтэ                   = 
}}
'''Бүгэдэ Найрамдаха Энэдхэг Улас''' (БНЭУ) ({{lang-hi|भारत गणराज्य}}, ''Bhārat Gaṇarājya'', ''Бхарат Ганараажйа''), '''Энэдхэг''' болбол [[Урда Ази|Үмнэдэ]] [[Ази]]ин [[Энэдхэгэй бага түби]]дэ оршохо [[бүрин эрхэтэ улас]] юм. Мүн дэлхэйн долодугаар томо газар нютагтай [[орон]], хоёрдугаар олон хүн зонтой, дүрбэдүгээр ехэ эдэй засагтай [[гүрэн]] гэгдэнэ. [[Пакистан]], [[Хитад]], [[Балба]], [[Бутан]], [[Бангладеш]], [[Мьянмар]] зургаан улас оронтой газраар хилэ залгажа, [[Энэдхэгэй далай]]гаар хүреэлэгдэн оршодог. Баһа Энэдхэгэй далайда [[Мальдива]], [[Шри Ланка]], [[Индонези]] гурбан уластай уһаар хилэлдэг бол Пакистанай хинажа бай нютагые [[Жамму-Кашмир]] можойнхо гэжэ зүтгэдэгээр болбол [[Афганистан]]тай баһа хилэлнэ<ref name="Afghanistan">Примечание: Индийское правительство считает, что Энэдхэг также граничит с [[Афганистан]]ом, так как
 рассматривает весь штат [[Джамму и Кашмир]]а индийской территорией, включая ту его часть, которая граничит с Афганистаном. Граница между Индией и [[Пакистан]]ом была заморожена в [[1948 год]]у, после прекращения огня, произошедшему по инициативе [[ООН]]. Вследствие этого регион, граничащий с Афганистаном, оказался на территории, подконтрольной Пакистану</ref>.

[[Энэдхэгэй бага түби]], Энэдхэг орон бол [[Энэдхэг соёл эргэншэл]] болон бусад эртын [[соёл эргэншэл]] бии боложо сэсэглэһэн үлгы нютаг болоод түүхын ехэнхэ үедэ [[худалдааны зам]]ай зангилаа боложо, һуурин эргэншэл, [[соёл]], шажан сэсэглэн хүгжэжэ байгаа<ref>Oldenburg, Phillip. 2007. "India: History, " [http://encarta.msn.com/ Microsoft® Encarta® Online Encyclopedia 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090411143533/http://encarta.msn.com/ |date=2009-04-11 }}© 1997—2007 Microsoft Corporation.</ref>.Энэдхэгтэ [[Хиндү шажан|Хиндү]], агуу ехэ манай [[Буддын шажан|Будда]], [[Сикхи]], [[Джайн]] дүрбэн шажан үүсхэжэ хүгжэжэ байба.

[[XIX зуун]]ай эхинһээ [[XX зуун]]ай дунда үе хүрэтэр алхам алхамаар [[Британиин эзэнтэ гүрэн|Британиин]] [[колони орон]] болоһоор лэ байһан. [[1947 он]]до тусгаар тогтониһоной дараа эдэй засаг, сэрэгэй хүсэн маша ахистайгаар хүгжэһэн, одоо нэрлэһэн юумээр дэлхэйн 12-р, худалдан абаха шадбаряар тэгшэдхэһэнээр дэлхэйн 4-р ехэ жэлэй дотоодо ниитэ бүтээгдэхүүнтэй улас болоо һэн. Гэхыдээ тэрбум үлүү хүнтэйн хубида [[ядуурал]], [[бэшэг мэдэсэ|бэшэг мэдэсын]] хуби доогуур зэргэ һула талануудтай байһаар байгаа<ref name = "gov.in-prmar07PDF">[http://www.planningcommission.gov.in/news/prmar07.pdf Poverty estimates for 2004-05], Planning commission, Government of India, March 2007. Accessed: July 29, 2008</ref>.

== Нэрын гаралга ==
Эртын [[перс хэлэн]]эй ''хинду'' («Индын орон», үеэр задалбал «[[инд мүрэн]] + [[орон]]») гэдэгһээ [[согд хэлэн|согд]] ''yntk’k'', [[уйгур хэлэн|уйгур]] ''enatkak'' замаар дамжан монгол хэлэндэ ''Энэдхэг'' гэжэ нэрлэгдэбэ. Баруунда дэлгэрһэн ''Индиа'', ''Индия'' гэдэг мүн адли хинду гэдэгһээ бии болоһон. Монголшууд баһа ''Жагарай орон'' ({{lang-bod|རྒྱ་གར།}}) гэжэ нэрлэдэг.

== Түүхэ ==
Энэдхэг улас нь үни эртын соёл эргэншэлнүүдэй түрэлхи эхэ орон болодог болон шугам энэ уласта [[хиндү шажан]], [[буддын шажан]], [[сикх]], [[джайн]] зэргэ шажанууд бии болоо. Мадьхья-Прадеш нютагта байха шулуун зэбсэгэй үеын ханан дээрэхи зураг эртын Энэдхэгтэ хүн амидаржа байһан мүр болодог. 9000 жэлэй хойно түрүүшын ажаһуугшад бии боложо Инд голой хүбөөнөө хожомой соёл эргэншэлтэ гүрэнэй һууриие табяа һэн.

Манай эрын үмэнэхи 500 ондо Энэдхэгэй нютаг дэбисхэр дээрэ олон һаланги хаанта уласууд байһан ба буддын хаан Ашокын ударидажа байһан Маурья улас Энэдхэгэй соёлой хүгжэлдэ ехэ хуби нэмэри оруулһан гэдэг. {{МЭҮ}} 180 онһоо Энэдхэг улас түб Азиин зүгһөө үүдэлтэй халдалгада үрэтэжэ Инд-Грек, Инд-Скиф, Инд-Парфян, Кушанай хаанта улас гэһэн уласуудые өөрын нютаг дэбисхэр дээрэ байгуулхаһаа өөр аргагүйдэ хүрөө. III зуунай үеһээ Гуптын улас ноёрхожо эхилһэн ба энэ үеэ түүхэдэ эртын Энэдхэгэй Алтан үе гэжэ нэрлэдэг.

Нютагай урда хэһэгые мүн Чалукья, Чера, Чола, Кадамба, Паллава, Пандья гэһэн уласууд эзэгнэжэ байһан ба эдэ уласуудай ашаар Энэдхэг орондо [[шэнжэлхэ ухаан]], [[соёл]] [[уралиг]], [[удха зохёол]], [[математика]], [[одон орон шудалал]], [[шажан]], [[гүн ухаан]] хүгжэжэ эхилһэн гэдэг.

1500-гаад оны үеһээ [[Португал]], [[Нидерланд]], [[Франци]], [[Британи]] зэргэ Европын хэд хэдэн орон Энэдхэгтэй худалдаа наймаан хэхэ һонирхолтой боложо тархай бутархай жаахан уласуудыень булаан эзэлжэ өөрын [[колони]]ие тогтоохын түлөө тэмсэжэ эхилһэнһээ [[Британиин эзэнтэ гүрэн]] эгээн хүсэтэй байжа Энэдхэг уласые өөрын колони улас болгожо шадаһан байна.

1857 ондо Британиин Ост-Индиин сэрэг дайшадта эсэргүү тусгаар тогтонолойнгоо түлөө анха удаа энэдхэгшүүд бодоо. Энэ бодолгые түүхэдээ тусгаар тогтонолой түлөөхи түрүүшын дайн гэжэ нэрлэдэг. Гэһэншье Британиин эзэнтэ гүрэн бодолгые таһалан зогсооһон болоод Энэдхэгэй бүхы нютаг дэбисхэр дээрэхи колониин хиналтаа шангадхаһан байна.

Энэһээ хойшо XX зуунай эхеэр энэдхэгшүүд тусгаар тогтонолойнгоо түлөө митаршагүй тэмсэжэ эхилһэн ба [[Махатма Ганди]]гай (тэрэниие албан ёһоор оршон үеын Энэдхэгэй эсэгэ гэдэг) ударидаһан хүдэлөөн 1947 оной 8 һарын 15-нда илалта байгуулжа Энэдхэг улас бүрин эрхэтэ тусгаар тогтонолоо оложо абаһан болоод колониие табиха хуулиин ёһoop Энэдхэг шажанай үзэл һурталаараа Энэдхэг ба [[Пакистан]] гэһэн хоёр хэһэгтэ хубаагдаһан юм. Энэ шажанай үзэл бодолоороо 2 хэһэг болоһон уласуудай хоорондо олон арбан жэлэй туршада шуһата тулаан ябагдажа байгаа.

== ==
{| class="infobox borderless"
|+ Бүгэдэ Найрамдаха Энэдхэг Уласай үндэһэнэй тэмдэгүүд (албан ёһоной)
|-
! '''Үндэһэнэй амитан'''
| 
| [[Image:2005-bandipur-tusker.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй шубуун'''
| 
| [[Image:Pavo muticus (Tierpark Berlin) - 1017-899-(118).jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй амитан'''
| 
| [[Image:Banyan tree on the banks of Khadakwasla Dam.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй сэсэг'''
| 
| [[Image:Sacred lotus Nelumbo nucifera.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй эбэй сэсэг'''
| 
| [[Image:Panthera tigris.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй далайн хүхэтэн'''
| 
| [[Image:PlatanistaHardwicke.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй мүлхигшэ'''
| 
| [[Image:King-Cobra.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй хүхэтэн'''
| 
| [[Image:Hanuman Langur.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй жэмэс'''
| 
| [[Image:An Unripe Mango Of Ratnagiri (India).JPG|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй сүмэ хиид'''
| 
| [[Image:New Delhi Temple.jpg|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй гол мүрэн'''
| 
| [[Image:River Ganges.JPG|50px]]
|-
! '''Үндэһэнэй уула'''
| 
| [[Image:Nanda Devi 2006.JPG|50px]]
|-
|}

== Улас түрэ ==
[[Файл:NorthBlock.jpg|thumb|right|200px|Шэнэ Делидэ засагай газарай шухала һалбаринууд байрладаг.]]
Улас түрэ тухай [[Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгресс]]ай нам голлохо үүргые гүйсэдхэхэ болон энэ намай лидернүүд Энэдхэг улас тусгаар тогтонолоо оложо абаһан үеһээ эхилээд мүнөө хүрэтэр улас орониие ударидан залажа ябаа юм. Энэдхэг уласта үйлэ ажаллалгаа ябуулжа бай намуудые жагсаабал:
* ''Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгресс'' — Энэ нам хэдыгээр 100 үлүү жэлэй түүхэтэйшье хэд хэдэн удаа уналтанда орожо байһан түүхэтэй. [[Индира Ганди]]ин Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгрессшье гэжэ нэрлэгдэжэ ябаһан үе бии. Зүүниие түрүүлэгшэ энэ нам 1947—1977, 1980—1989, 1991—1996 болон 2004 онһоо мүнөө хүрэтэр бусад намуудай түрүүндэ ябажа байна.
* ''Бхарати Джанатын Нам'' (Энэдхэгэй Арадай Нам) — Энэ баруун хэһэгые түрүүлэгшэ намые 1980 ондо Атал Бихари Ваджпаи, Лал Кришной Адвани хоёр байгуулһан болон индуизмые баримталагша нам юм. Улас орониие 1996 болон 1998—2004 онуудта тус тус ударидажа байһан.
* Үлэһэн намууд юрэдөө 2-3 жаахан уласуудай хүрээндэ хүсэтэй байра һуури эзэлдэг байһан ба иимэ намуудай тоондо
** ''Энэдхэгэй коммунис нам''
** [[Самаджвадиин нам]]
** ''Джаната Дал нэгэдэһэн нам'' зэргэ ороно.

1991 онһоо эхилһэн хубилалта шэнэшэлэлтын ашаар Энэдхэг улас хүгжэжэ бай оронуудай нэгэ болоо. Хубилалта шэнэшэлэлтые 1996 ондо Атала Бихари Ваджпаигай ударидаһан засагай газар, 2004 ондо Соня Гандиин ударидаһан Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгресс һунгуулида илажа засагай газарай тэргүүнээр нэрэтэ эдэй засагша Манмохан Сингх томилогдон үргэлжэлүүлжэ байна.

== Засаг захиргаанай хубаари ==
{|- class="standard" style="font-size: 95%;"
! №
! Можо улас<br />(Буряадаар)
! Можо улас<br />(Унаган нэрэ)
! Засаг захиргаанай түб
! Нютаг дэбисхэр,<br />км²
! Хүн зон,<br /> хүн (2011)
! Нягтарал,<br />хүн/км²
! Газарай зураг
|-
! colspan="8" | Можо улас
|-
| 1 || [[Андра-Прадеш]] || {{lang-en|Andhra Pradesh}}<br />{{lang-hi|आन्ध्र प्रदेश}}<br /><small>[[телугу]]</small> ఆంధ్ర ప్రదేశ్<br /><small>[[урду]]</small> آندھرا پردیش || [[Хайдарабад (Энэдхэг)|Хайдарабад]] || 160 205 || 49 665 533 || 310 || [[Файл:India Seemandhra locator map.svg|center|90px]]
|-
| 2 || [[Аруначал-Прадеш]] || {{lang-en|Arunachal Pradesh}}<br />{{lang-hi|अरुणाचल प्रदेश}} || [[Итанагар]] || 83 743 || 1 382 611 || 16,51 || [[Файл:Arunachal Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 3 || [[Ассам]] || {{lang-en|Assam}}<br />{{lang-hi|असम}}<br /><small>[[ассам хэлэн|ассам]]</small> অসম || [[Диспур]] || 78 438 || 31 169 272 || 397,37 || [[Файл:Assam in India.png|center|90px]]
|-
| 4 ||[[Баруун Бенгали]] || {{lang-en|West Bengal}}<br />{{lang-hi|पश्चिम बंगाल}}<br /><small>[[бенгали]]</small> পশ্চিমবঙ্গ|| [[Колката]] || 88 752 || 91 347 736 || 1029,25 || [[Файл:West Bengal in India.png|center|90px]]
|-
| 5 || [[Биhар]] || {{lang-en|Bihar}}<br />{{lang-hi|बिहार}} || [[Патна]] || 94 163 || 103 804 637 || 1102,43 || [[Файл:Bihar in India.png|center|90px]]
|-
| 6 || [[Гоа]] || {{lang-en|Goa}}<br />{{lang-hi|गोवा}}<br /><small>[[конкани (хэлэн)|конкани]]</small> गोंय<br /><small>[[маратхи (хэлэн)|маратхи]]</small> गोवा|| [[Панаджи]] || 3702 || 1 457 723 || 393,77 || [[Файл:Goa in India.png|center|90px]]
|-
| 7 || [[Гуджарат]] || {{lang-en|Gujarat}}<br />{{lang-hi|गुजरात}}<br /><small>[[гуджарати]]</small> ગુજરાત|| [[Гандинагар]] || 196 024 || 60 383 628 || 308,04 || [[Файл:IndiaGujarat.png|center|90px]]
|-
| 8 || [[Джамму ба Кашмир]] || {{lang-en|Jammu and Kashmir}}<br />{{lang-hi|जम्मू और कश्मीर}}<br /> <small>[[урду]]</small> جموں و کشمیر<br /><small>[[кашмири]]</small> جۄم تٕ کٔشېر || [[Сринагар]] || 222 236 || 12 548 926 || 56,47 || [[Файл:Jammu and Kashmir in India.png|center|90px]]
|-
| 9 || [[Джарханд]] || {{lang-en|Jharkhand}}<br />{{lang-hi|झारखंड}} || [[Ранчи]] || 79 714 || 32 966 238 || 413,56 || [[Файл:Jharkhand in India.png|center|90px]]
|-
| 10 || [[Карнатака]] || {{lang-en|Karnataka}}<br />{{lang-hi|कर्नाटक}}<br /><small>[[каннада]]</small> ಕರ್ನಾಟಕ|| [[Бангалор]] || 191 791 || 61 130 704 || 318,74 || [[Файл:Karnataka in India.png|center|90px]]
|-
| 11 || [[Керала]] || {{lang-en|Kerala}}<br />{{lang-hi|केरल}}<br /><small>[[малаялам]]</small> കേരളം|| [[Тируванантапурам]] || 38 863 || 33 387 677 || 859,11 || [[Файл:Kerala in India.png|center|90px]]
|-
| 12 || [[Мадья-Прадеш]] || {{lang-en|Madhya Pradesh}}<br />{{lang-hi|मध्य प्रदेश}} || [[Бхопал]] || 308 000 || 72 597 565 || 235,71 || [[Файл:Madhya Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 13 || [[Манипур]] || {{lang-en|Manipur}}<br />{{lang-hi|मणिपुर}}<br />[[манипури (хэлэн)|манипури]] মনিপুর|| [[Импхал]] || 22 327 || 2 721 756 || 121,90 || [[Файл:IndiaManipur.png|center|90px]]
|-
| 14 || [[Маhараштра]] || {{lang-en|Maharashtra}}<br />{{lang-hi|महाराष्ट्र}}<br /><small>[[маратхи (хэлэн)|маратхи]]</small> महाराष्ट्र|| [[Мумбаи]] || 307 713 || 112 372 972 || 365,19 || [[Файл:Maharashtra in India.png|center|90px]]
|-
| 15 || [[Мегалая]] || {{lang-en|Meghalaya}}<br />{{lang-hi|मेघालय}} || [[Шиллонг]] || 22 429 || 2 964 007 || 132,15 || [[Файл:Meghalaya in India.png|center|90px]]
|-
| 16 || [[Мизорам]] || {{lang-en|Mizoram}}<br />{{lang-hi|मिज़ोरम}} || [[Аиджал]] || 21 081 || 1 091 014 || 51,75 || [[Файл:Mizoram in India.png|center|90px]]
|-
| 17 || [[Нагаланд]] || {{lang-en|Nagaland}}<br />{{lang-hi|नागालैंड}} || [[Кохима]] || 16 579 || 1 980 602 || 119,46 || [[Файл:Nagaland in India.png|center|90px]]
|-
| 18 || [[Одиша]] || {{lang-en|Odisha}}<br />{{lang-hi|उड़ीसा}}<br /><small>[[ория (хэлэн)|ория]]</small> ଓଡ଼ିଶା|| [[Бхубанешвар]] || 155 707 || 41 947 358 || 269,40 || [[Файл:Odisha in India.png|center|90px]]
|-
| 19 || [[Пенджаб (Энэдхэг)|Пенджаб]] || {{lang-en|Punjab}}<br />{{lang-hi|पंजाब}}<br /><small>[[пенджаби]]</small> ਪੰਜਾਬ|| [[Чандигарх]] || 50 362 || 27 704 236 || 550,10 || [[Файл:Punjab in India.png|center|90px]]
|-
| 20 || [[Раджастан]] || {{lang-en|Rajasthan}}<br />{{lang-hi|राजस्थान}} || [[Джайпур]] || 342 239 || 68 621 012 || 200,51 || [[Файл:Rajasthan in India.png|center|90px]]
|-
| 21 || [[Сикким]] || {{lang-en|Sikkim}}<br />{{lang-hi|सिक्किम}}<br /><small>[[балбын хэлэн|непали]]</small> सिक्किम|| [[Гангток]] || 7096 || 607 688 || 85,64 || [[Файл:IndiaSikkim.png|center|90px]]
|-
| 22 || [[Тамилнад]] || {{lang-en|Tamil Nadu}}<br />{{lang-hi|तमिलनाडु}}<br /><small>[[Тамил хэлэн|тамил.]]</small> தமிழ்நாடு|| [[Ченнаи]] || 130 058 || 72 138 958 || 554,67 || [[Файл:Tamil Nadu in India.png|center|90px]]
|-
| 23 || [[Телангана]] || {{lang-en|Telangana}}<br />{{lang-hi|तेलंगाना}}<br /><small>[[телугу]]</small> తెలంగాణ|| [[Хайдарабад (Энэдхэг)|Хайдарабад]] || 114 840 || 30 696 520 || 310,00 || [[Файл:Telangana_in_India.svg|center|90px]]
|-
| 24 || [[Трипура]] || {{lang-en|Tripura}}<br />{{lang-hi|त्रिपुराु}}<br /><small>[[бенгали]]</small> ত্রিপুরা|| [[Агартала]] || 10 492 || 3 671 032 || 349,89 || [[Файл:IndiaTripura.png|center|90px]]
|-
| 25 || [[Уттараханд]] || {{lang-en|Uttarakhand}}<br />{{lang-hi|उत्तराखंड}} || [[Дехрадун]] || 53 484 || 10 116 752 || 189,15 || [[Файл:Uttarakhand in India.png|center|90px]]
|-
| 26 || [[Уттар-Прадеш]] || {{lang-en|Uttar Pradesh}}<br />{{lang-hi|उत्तर प्रदेश }}<br /><small>[[урду]]</small> اتر پردیش|| [[Лакхнау]] || 240 928 || 199 581 477 || 828,14 || [[Файл:Uttar Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 27 || [[Харьяна]] || {{lang-en|Haryana}}<br />{{lang-hi|हरियाणा }}<br /><small>[[пенджаби]]</small> ਹਰਿਆਣਾ || [[Чандигарх]] || 44 212 || 25 353 081 || 573,44 || [[Файл:IndiaHaryana.png|center|90px]]
|-
| 28 || [[Химачал-Прадеш]] || {{lang-en|Himachal Pradesh}}<br />{{lang-hi|हिमाचल प्रदेश}} || [[Шимла]] || 55 673 || 6 856 509 || 123,16 || [[Файл:Himachal Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 29 || [[Чаттисгар]] || {{lang-en|Chhattisgarh}}<br />{{lang-hi|छत्तीसगढ''}} || [[Райпур]] || 136 034 || 25 540 196 || 187,75 || [[Файл:Chhattisgarh in India.png|center|90px]]
|-
! colspan="8" | Холбооной нютаг дэбисхэрнүүд
|-
| 1 || [[Андаман ба Никобар аралнууд]] || {{lang-en|Andaman and Nicobar Islands}}<br />{{lang-hi|अंडमान और निकोबार द्वीप समूह}} || [[Порт-Блэр]] || 8249 || 379 944 || 46,06 || [[Файл:Andaman and Nicobar Islands in India.png|center|90px]]
|-
| 2 || [[Дадра ба Нагар-hавели]] || {{lang-en|Dadra and Nagar Haveli}}<br />{{lang-hi|दादरा और नगर हवेली}}<br /><small>[[гуджарати]]</small> દાદરા અને નગર હવેલી|| [[Силвасса]] || 491 || 342 853 || 698,27 || [[Файл:IndiaDadraNagarHaveli.png|center|90px]]
|-
| 3 || [[Даман ба Диу]] || {{lang-en|Daman and Diu}}<br />{{lang-hi|दमन और दीव}}<br /><small>[[гуджарати]]</small> દમણ અને દિય|| [[Даман (хото)|Даман]] || 112 || 242 911 || 2168,85 || [[Файл:Daman and Diu in India.png|center|90px]]
|-
| 4 || [[Лакшадуып]] || {{lang-en|Lakshadweep}}<br />{{lang-hi|लक्षद्वीप}}<br /><small>[[малаялам]]</small> ലക്ഷദ്വീപ || [[Каваратти]] || 32 || 64 429 || 2013,41 || [[Файл:Lakshadweep in India.png|center|90px]]
|-
| 5 || [[Пондичерри]] || {{lang-en|Pondicherry}}<br />{{lang-hi|पांडिचेरी}}<br />{{lang-fr|Pondichéry}}<br /><small>[[малаялам]]</small> പുതുച്ചേരി<br /><small>[[Тамил хэлэн|тамил.]]</small> புதுச்சேரி}<br /><small>[[телугу]]</small> పుదుచ్చేర || [[Пудучерри (хото)|Пудучерри]] || 492 || 1 244 464 || 2529,40 || [[Файл:IndiaPondicherry.png|center|90px]]
|-
| 6 || [[Чандигар]] || {{lang-en|Chandigarh}}<br />{{lang-hi|चंडीगढ़}}<br /><small>[[пенджаби]]</small> ੰਡੀਗੜ੍ਹ || [[Чандигарх]] || 114 || 1 054 686 || 9251,63 || [[Файл:Chandigarh in India.png|center|90px]]
|-
! colspan="8" | Үндэһэнэй ниислэл тойрог
|-
| 1 || [[Дели]] || {{lang-en|Delhi}}<br />{{lang-hi|दिल्ली}}<br /><small>[[урду]]</small> دلی<br /><small>[[пенджаби]]</small> ਦਿੱਲੀ || [[Дели]] || 1483 || 16 753 235 || 11296,85 || [[Файл:Delhi in India.png|center|90px]]
|- style="background: #CCC;"
|   ||Бүгэдэ||   ||   || 3 287 882 || 1 210 193 422 || 368,07 ||
|}

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

{{Ази}}
{{1000 үгүүлэл}}

[[Категори:Энэдхэг]]