Бомбын шажан хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

[[Файл:道-order.gif|мини|[[Хитад хэлэн|Хитад хэлээр]] ''Дао'' үзэгэй бэшэлгэ]]
'''Бомбын шажан''' буюу '''даосизм''' ({{lang-zho|道教}}) — бомбын гэгэнтэнүүд хэмээн нэрлэгдэхэ тэнгэриин багшанарай нэрэ хүндэ дээрэ тулгуурладаг. Энэнь шажан, гүн ухаан юм<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_culture/Даосизм Даосизм]// Большой толковый словарь по культурологии. Кононенко Б. И.. 2003.</ref><ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/113454 Даосизм]// Большой Энциклопедический словарь. 2000</ref>.

[[Хитад]] шажанай шухала уламжалалнуудынь '''бомбын шажан''' болон [[Энэдхэг]]һээ гаралтай [[Буддын шажан]] юм. Эхин үедээ [[ёһон зүй]]н [[гүн ухаан]] байһан күнзын һургаал дараа дараагай шатууддаа шажанай элементнүүдые оложо һэн. Хитадай хоёр үндэһэн шажаниинь эртэнэй хитадай үзэл баримталалнууд болохо “инь” болон ”янь”, тэршэлэн үбгэ дээдэһын шүтэлгые багтаадаг.

== Хитадай Бомбын шажан ==
[[Файл:Laozi.jpg|мини|[[Лао-цзы]] элжэгээр Хитадые орхижо ябана]]
Хитад улас боло олон соёл эбэсэг зохисонгүй зэрэгсэн оршоһон орон мүн. Шажанай соёлынь үүнэй нэгэ бүрэлдэхүүн хэһэг, [[Буддын шажан|Буддын]], бомбын, [[лалын шажан|лалын]] , [[католик церковь|католик]], [[христосой шажан|христосой]] боло Хитадай табан томо шажан, үүнэй зүбхэн бомбын лэ Хитадһаа гаралтай юм.

Балар эртэнэй үедэ хүмүүн байгаалиие бэшэрэн шүтэжэ тэнгэри сахюусые шүтэжэ ерэһэнээр бөөгын убадиһаар ада сүтгэрые хөөн зайлуулжа хархидые даража ерэбэ. Хожомынь одооһоо 2500 үлүү жэлэй тэртээхэ Хитадай зүүн [[Чжоу улас]]ай үедэ амидаржа байһан [[гүн ухаантан]] [[Лао-цзы]] "[[Дао дэ цзин|ёһон һуртахуунай ном]]" бэшэжэ, байгалалга һэлүүхэн үзэл һанаа амидаралай хэлбэриие һанаашалжа, хүмүүд ашагай түлөө хөөсэлдэхэгүй энэрэнгүй сэдьхэлтэй байха ёһотой гэжэ баримталба. 2000 гары жэлэй үмэнхи Зүүн хан уласай үедэ хүмүүн "ёһо һуртахуунай ном" дахи үзэл һанаа болон эртэнэй хүмүүнэй байгалиие шүтэнхые тэнгэриие тахиха зарим ёһололтой уялдуулаад бомбын шажаные үүдэн бии болгоһон байна. Бомбын шажан үүл хүлэглэн ябагша сахюулһаные бэшэрэн шүтэжэ, бисалгал хэбэл һүнэһээ арюудхаха зорилгод хүрэжэ шадана гэжэ үзэбэ. [[Лао-цзы]]е ёһо һуртахуунай үбгэ дээдэһээр үргэмжэлжэ, "ёһо һуртахуунай номынь"  бомбын шажанай шухала судар болобо.

=== Сагаан үүлэнэй сүмэ ===
[[Файл:Baiyun.jpg|мини|слева|300px|Сагаан үүлэнэй сүмэ (''[[Бай Юн Гуань]]'')]]
[[Бээжин]]гэй баруун дүүрэгтэ бомбын шажанай Сагаан үүлэнэй сүмэ (''[[Бай Юн Гуань]]'') байрлажа байна. Энэнь мүн Хитадай Бомбын шажанай ниигэмлигэй байра юм. [[Тан улас]]ай үедэ өөрөөр хэлбэл ниитын он тоололой 741 ондо байгуулагдаһан уг сүмэдэ олон удаа заһабари хэжэ һэн. Бай Юн Гуань сүмын хамба лама Инь Чанань боло Хитадай һунгадаг уран зохёолые уншажа нэбтэрхы ойлгоһоной дараа бомбын шажаные шүтэхэ болоһон байна.

Бомбын шажанда [[Зэн|Чуань]] зэнь һүһэгтэн болон Зэн һүһэгтэн гэжэ илгадаг. Чуань зэн һүһэгтэниинь эм абахагүй мяхан эдихые сээрлэжэ сүмэдэ һуудаг. Зэнэй һүһэгтэниинь гэрлэжэ болохо болоод мяхан сээрлэхэгүй юм.

Бомбын шажаниинь Хитадай эргэдэй һүһэг бишэрэлһээ үүдхэлтэй, үүнэй үндэһэ дээрэ түүные нэн хэлбэрижүүлһэн байна, ёһониинь оршохогүй газар гэжэ байхагүй юм.

Бай Юн Гуань сүмэ 18 дугантай, эндэ бомбын шажанай түүхэн дэхи хэдэн арбан нүхэсэһэн мэргэдые тахижа байна. Хамба лама Инь Чанань хэлэхдээ, сүмэдэ үдэр бүри хурал хуража ном уншана. Номынь бомбын шажанай бүхы һунгадаг ном сударай агуулгые хамаржа байдаг гэжээ.

Хитадай Бомбын шажанай дээдэ һургуулиинь Хитадай Бомбын шажанай ниигэмлигһээ эрхэлһэн бомбын шажанай мэргэжил дээшэлүүлхэ анханай курсын үндэһэ дээрэ 1990 ондо байгуулагдаһан юм. Бомбын һүһэгтэнэй дэлэнхи олон хүн энэ һургуулиһаа түгэсэн байдаг. Бай Юн Гуаниин бомбо Лү Юүньхэ мүн уг һургуулиие түгэсэбэ. Тэрээр хэлэхдээ, 2000 гары жэлэй турш бомбын шажан үүдэн хүгжэжэ мүнөөдэрые хүрэхэдээ түүнэй хамагай шухала нэгэ шалтагаан боло саг үеын хүгжэлые даган, ниигэмэй ехэ оршоной өөршэлэлтэдэ зохисохогүй зүйлээ өөршэлжэ ниигэмдэ үйлэшэлжэ, улас орондоо үйлэшэлжэ байдагта оршоно гэжээ.

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

== Холбооһон ==
{{commonscat|Taoism}}
* [http://taoism.ru/ Даосский портал]
* [http://daolao.ru Авторский сайт о Даосизме (Yu Kan)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201109215327/http://www.daolao.ru/ |date=2020-11-09 }}
* [http://plato.stanford.edu/entries/taoism/ Даосизм (SEP)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130624092211/http://plato.stanford.edu/entries/taoism/ |date=2013-06-24 }}
* [http://www.sacred-texts.com/tao/index.htm Даосизм (Sacred-Texts.com]
* [http://china.worlds.ru/religion/index.html Философия и религии в Китае] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190911121110/http://china.worlds.ru/religion/index.html |date=2019-09-11 }}

{{1000 үгүүлэл}}

[[Категори:Шажан мүргэл]]