Германи хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Улас
|буряад_нэрэ       ='''Холбоото Бүгэдэ Найрамдаха<br/>Германи Улас'''<br>[[Файл:Хбнгу мб.png]]
|уугуул_нэрэ       ='''Bundesrepublik Deutschland'''
|богони_нэрэ       = Германи
|һүлдын_зураг      = Coat of Arms of Germany.svg
|тугай_зураг       = Flag of Germany.svg
|газарай_зураг     = EU-Germany.svg
|түрын_уряа        = Einigkeit und Recht und Freiheit<br />«Нэгэдэл ба Үнэн зүб ба Сүлөө»
|түрын_дуулал      = [[Германшуудай дуун]]<br />''Das Lied der Deutschen''<br /><center>[[File:National anthem of Germany - U.S. Army 1st Armored Division Band.ogg]]</center>
|засаглалай_хэлбэри= [[Арадшалһан гурим]], [[Холбоото улас|Холбоото<br />байгууламжа]], парламентын<br />[[бүгэдэ найрамдаха улас|бүгэдэ найрамдаха засагтай]] 
|албан_ёһоной_хэлэн= [[Германи хэлэн|Германи]]
|үндэһэ_язгуур     = 82% - [[Герман үндэһэтэн]]<br />7% - бусад Европынхон<br />11% - бусад арад түмэн
|үндэс_язгуур_он  = 2005
|түүхэн_утга       = Түүхэ
|түүхэн_огноо1     = [[962]] он
|түүхэн_үйл1       = [[Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн]]
|түүхэн_огноо2     = [[1871]]-[[1 һарын 18|01-18]]
|түүхэн_үйл2       = [[Германи эзэнтэ гүрэн]]
|түүхэн_огноо3     = [[1990]]-[[10 һарын 3|10-03]]
|түүхэн_үйл3       = Хоёр Германи эргэн нэгдэһэн
|хуули_тогтоогшо   = <small>[[германи хэлэн|германи]]</small> Bundessammlung<br />→ «Холбооной суглаан»
|дээдэ_танхим      = <small>[[германи хэлэн|германи]]</small> Bundesrat<br />→ «Холбооной зүблэл»
|доодо_танхим      = <small>[[германи хэлэн|германи]]</small> Bundestag<br />→ «Уласай хурал»
|ниислэл_хото      = [[Файл:DEU Berlin COA.svg|15px]]  [[Берлин]]
|тэргүүнэй_класс1  = [[Юрэнхылэгшэ|Холбооной юрэнхылэгшэ]]
|тэргүүнэй_класс2  = [[Канцлер|Холбооной канцлер]]
|тэргүүнэй_нэрэ1   = [[Франк-Вальтер Штайнмайер]]
|тэргүүнэй_нэрэ2   = [[Олаф Шольц]]
|газар_нютаг_км2   = 357,021
|уһанай_процент    = 2.416 %
|хүн_амай_тоосоо   = 83,155,000
|хүн_ам_тооцоолсон_он        = {{date|2021-01-01}}
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс = 15
|хүн_амын_тооллого           =
|хүн_ам_тоолсон_он           =
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор=
|хүн_амын_нягтрал_нэгж_км2   = 229
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс = 55
|ДНБ_ХАЧ                     = [[Америк доллар|$]]3.089 их наяд<ref name=IMF>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=134&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=52&pr.y=0 |title=World Economic Outlook Database |publisher=International Monetary Fund |date=April 2011 |accessdate=26 April 2011}}</ref>
|ДНБ_ХАЧ_он                  = 2011
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ              = 5
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд            = $37,935<ref name=IMF/>
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ     = 18
|ДНБ_нэрлэсэн                = $3.628 ехэ наяд<ref name=IMF/>
|ДНБ_нэрлэсэн_он             = 2011
|ДНБ_нэрлэһэн_эрэмбэ         = 4
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд       = $44,555<ref name=IMF/>
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ= 19
|ХТББИ              = 27
|Илтгэлцүүр_он      = 2006
|Илтгэлцүүр_ангилал = <span style="color:#090">бага</span>
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ  =
|ХХИ                = {{increase}} 0.885<ref>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf |title=Human development index |publisher=[[United Nations Development Programme]] |year =2010 |accessdate=18 March 2011}}</ref>
|ХХИ_он             = 2010
|ХХИ_ангилал        = 10
|ХХИ_эрэмбэ         = <span style="color:#090">дээдэ</span>
|мүнгэн_тэмдэгтэ    = Евро
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код= EUR
|интернет_домэйн    = [[.de]]
|телефоной_код      = +49
|сагай_бүһэ         = +1
|зүүлтэ             =
}}

'''Германи''' ({{lang-de|Deutschland}}), албан ёһоор '''Холбоото Бүгэдэ Найрамдаха Германи Улас''' ({{lang-de|Bundesrepublik Deutschland}}) түб [[Европо|Европын]] [[улас]] юм. Хойто талаараа [[Дани]], зүүн талаараа [[Польшо]], [[Чехи]], урда талаараа [[Австри]], [[Швейцари]], баруун талаараа [[Франци]], [[Люксембург]], [[Бельги]], [[Нидерланд]] уласуудтай хиллэдэг. Мүн баруун хойто талада [[Хойто тэнгис]], зүүн хойто талада [[Балтиин тэнгис]] оршодог. Германи 357,021&nbsp;км² нютаг дэбисхэртэй болоод шэрүүн уларилтай. Хүн зонойнгоо тооноор [[Европын Холбоо]]ной гэшүүд дотор түрүүлдэг, мүн гадаада оршон һуугшадаараа дэлхэйдэ гурбан ороно.

Германиин гүйсэдхэхэ дээдэ байгуулга болбол Холбооной Засагай газар (''Bundesregierung'') юм. Тэрэнэй үндэһэн үүргэнь уласайнгаа улас түрын ударидалгые хэрэгжүүлхэдэ оршоно. Засагай газарай Канцлер (''Bundeskanzler'') ударидана. Германиин шүүхын тогтолсонь бусад уласуудай шүүхын тогтолсоһоо илгарха тусхай онсолигтой. Ехэнхи уласуудта шүүхын тогтолсо дангаараа түрүүлдэг аад, Германида дээдэ шүүхын үүргые холбооной шүүхын танхим, захиргаанай хэрэгэй шүүхэ газар, хүдэлмэриин шүүхэ газар, ниигэмэй шүүхэ газар гэжэ 5 дээдэ шүүхэ газарнууд тус тусайнгаа хүреэндэ хэрэгжүүлдэг, эдэ дээдэ шүүхэ газарнуудай ниилбэрииень шүүхын сенат гэжэ нэрлэдэг.

Германи хадаа [[Европын Холбоо]]ной үндэһэлэгшэ гэшүүн болоод, [[НАТО]] сэрэгэй альянсын, «[[Ехэ долооной]]» гэшүүн мүн.

== Газар зүй ==
[[File:Deutschland topo.jpg|thumb|upright|left|Германиин газарай хэлбэри]]
Германи Европын зүрхэн хэһэгтэ байрлана. Юһэн хүршэ улас хилэ нэгэтэй: хойто зүгтээ Данитай, баруун зүгтээ [[Нидерланд]], [[Бельги]], [[Люксембург]], [[Франци]]тай, урда зүгтээ [[Швейцари]] ба [[Австри]]тай болон зүүн зүгтээ [[Польшо]] ба [[Чехи]]тэй хилэлдэг. 1990 оной 10 һарын 3-да дахин нэгэдэһэн үдэрэй һүүлдэ Германиин түб байрлалга үлүү элирүүлэгдэнэ. Германиин талмайнь 357&nbsp;000&nbsp;км² тухай. Хойто зүгһөө урда зүг тээшэ эгээн утань 876&nbsp;км, баруун зүгһөө зүүн зүг тээшэ 640&nbsp;км юм. Эгээн гадаада хилын сэгынь хойто зүгтэ [[Зильт]] арал, зүүн зүгтэ [[Саксони]]ин [[Найсеауэ]], урда зүгтэ Бавариин [[Оберстдорф]] болон баруун зүгтэ [[Зельфкант]] ([[Хойто Райн-Вестфали]]) юм.

Германиин хилэнь ниитэдэ 3758&nbsp;км утатай. Германида 81,8 сая шахуу ажаһуугшадтай. Германи хадаа Оросой һүүлдэ Европын олон хүн зонтой улас.

=== Газарай хэлбэри ===
Германиин хойто хэһэгынь [[мүльһэн галаб]]та бии болоһон набтар тэгшэ газар юм ([[Хойто-Германиин набтар газар]], эгээн набтар сэгынь — [[Вильстермарш]]ынхи [[Нойендорф-Саксенбанде]], далайн түбшэнһөө доошо 3,54&nbsp;м). Гүрэнэй түб хэһэгтэ урда талаһаа ойтой уулархаг газар аад, урдада [[Альпа]] шэлэ нюруу үргэлжэлнэ (Германиин нютаг дэбисхэр соо эгээн үндэр сэг — [[Цугшпитце]] уула, 2&nbsp;962&nbsp;метр үндэр).

=== Уһан зүй ===
Германиин дэбисхэр нютагаар олон гол мүрэнүүд урдана, эдэ дунда эгээн томонь [[Райн мүрэн|Райн]], [[Дунай мүрэн|Дунай]], [[Эльба мүрэн|Эльба]], [[Везер мүрэн|Везер]] ба [[Одер мүрэн|Одер]]. Гол мүрэнүүд һубагаар холбоогдоно, хамагай алдартайнь — [[Балтын тэнгис|Балтын]] ба [[Хойто тэнгис|Хойто]] тэнгисые нэгэдүүлдэг [[Килиин һубаг]]. Килиин һубаг Килиин буланда эхилээд Эльба мүрэнэй адагта шудхана. Германиин эгээн томо нуур озеро — 540&nbsp;км² талмайтай 250&nbsp;метр гүнзэгы [[Боден нуур]].

== Түүхэ ==
=== Дунда зуун ===
[[File:HRR.gif|thumb|left|[[Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн]]]]
{{МЭҮ}} IV зуун жэлһээ хойшо [[германшууд|герман угсаатан]] Германиин нютаг дэбисхэртэ ажаһууна. VI–VIII зуун жэлдэ алеманнуудай, баварнуудай, тюрингүүдэй, саксуудай гэхэ мэтэ герман угсаанууд [[Франкын улас]]ай бүридэлдэ оробо. IX зуун жэлдэ [[Каролингын гүрэн]]эй унаһаар герман орон нютагууд уласай талаар амяарлажа, олон тооной гүнлигүүд бии болобо.  Франкын гүрэнэй хубаалгын үрэ дүндэ (843&nbsp;он) Зүүн-Франкын улас бии болоод, энэнэй тулгуури дээрэ X зуунда Германи хаанта улас бии болобо. 962 ондо [[I Оттон]] хаан Хойто ба Түб Италиие туйлажа эзэлһээр [[Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн]] байгуулагдаба (1806 ондо [[Наполеон Бонапарт|Наполеоной]] усадхагдаһан).  X-XV зуун жэлдэ [[балтууд|балтын]] ба [[славянууд|славян]] угсаатан ажаһууһан газарнууд Германиин бүридэлдэ оробо. Арюун Римэй эзэнтэ гүрэндэ сүлөөтэ хотонууд шухала үүргэ гүйсэдхэбэ (XV зуунай һүүлээр 80 үлүү байгаа).

=== Шэнэ үе ===
1530 ондо [[Австри|Австри ехэ гүнлиг]], [[Богеми]], [[Испани]], [[Унгар]] хаанта уласууд, [[Нидерланд]], [[Милан]]ай ба [[Бургунди|Бургунди гүнлиг]] Арюун Римэй эзэн хаан болоһон [[V Карл]]ай мэдэл доро оробо. [[Һабсбург обог|Һабсбургтан обог]] Европын хахадые ноёрхобо.

1517 ондо [[Протестант шэнэшлэл]] эхилжэ, [[Германиин таряашадай дайн|1524-26 оной Таряашадай дайн]] ушаруулба. Германи католик ба протестант гүнлигүүдтэ хахараа. 1618-48 оной Гушан жэлэй дайн Германиин децентрализациие бэхижүүлбэ. XVIII зуун жэлдэ Прусси Австриһаа Силезиие, Польшоһоо [[Баруун Прусси]] ба [[Познань|Познаниие]] эзэлжэ, агуу гүрэнөөр өөдэлбэ.

Францида эсэргүү дайнда Германиин гүнлигүүд [[Наполеон Бонапарт|I Наполеоной]] буталагдаһан, Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн усадхажа тэрэнэй орондоо [[Райнай холбоо]]е байгуулба. 1814-1815 оной [[Венын ехэ хурал]]ай шиидхэбэриин ёһоор, 1815 ондо 38 герман уласууд [[Германиин холбоо]] (''Deutscher Bund'') байгуулба. Германиин холбоое [[Австриин эзэнтэ гүрэн]]эй кайзер байһан Холбооной юрэнхылэгшэ ударидагша байгаад, Бундестаг (''Bundestag'', Холбооной хурал) газар нютагуудые түлөөгдэбэ. 1848-49 ондо нэгэдэлгын түлөө [[1848 оной хубисхал|буржуазиин-арадшалһан хубисхал]] болоһоншье һаа, илагдаһан байгаа. Тэрэнэй һүүлээр Австри ба Прусси хоорондо Германиин нэгэдэхын түлөө тэмсэл түрөө.

[[Отто фон Бисмарк|Бисмарк]] Пруссин эзэрхэг түримхэй тулгуури дээрэ Австригүйгөөр Бага Германиие (''Kleindeutschland'') нэгэдхэбэ. Тэрэнэй шатанууд: 1864 оной Дани-Пруссиин дайн илажа гараһанай һүүлээр 1866 оной [[Австри-Пруссиин дайн]]ай үрэ дүндэ [[Хойто-Германиин холбоо]] (''Norddeutscher Bund'') бии болоод (1867&nbsp;он), 1870-1871 оной [[Франци-Пруссиин дайн]]ай һүүлдэ [[Эльзас]]  ба [[Лотаринги]] эзэлжэ абаад Версаль ордондо [[Германиин эзэнтэ гүрэн]]иие тунхаглагдаба (''Deutsches Reich'', 1871&nbsp;он). 1884–1885 оной хоорондо Германи [[Африка]] болон [[Океани]]да харьяатан оронуудые тогтобо.

=== XX зуун жэл ===
[[File:German Empire 1914 adm location map.svg|thumb|left|1871—1918 оной хоорондо Германиин эзэнтэ гүрэн]]
1914 ондо Германи [[Дэлхэйн нэгэдүгээр дайн]]да орожо, Германи ба Австриин сэрэгэй блок илагдаба. 1918 оной [[Ноябриин хубисхал]]ай дүндэ хаанта засаг унажа бүгэдэ найрамдаха засаг мандаба ([[Ваймарай бүгэдэ найрамдаха улас]]). [[Версалиин хэрээ]]гэй ёһоор Германиин тала дайнай бүхы харюусалгые хүлеэжэ, зэбсэггүй орон болохо, тодорхой оронуудта репараци үгэхэ зэргэ заалтанууд ороһон болон Германи уласай түлэхэ ёһотой репарациин ниитэ хэмжээ 1921 ондо 132 тэрбум марка (31,5 тэрбум ам. доллар) байгаа. Гэхыдээ Германи уласые һуларуулжа, сэрэг зэбсэгэй хубида аюулгүй болгохо оролдолгонь бүтээгүй. 1930-аад ондо Германи улас Версалиин хэрээнһээ гараа.

1933 ондо [[Адольф Һитлер]]эй ударидаһан нацистууд эрхые абажа, дахин дэлхэйн хэмжээнэй дайн эхилүүлһэн бэлэй. [[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн]]ай һүүлдэ Германи [[Зүблэлтэ холбоото улас|зүблэлтын]], [[Америкын Нэгэдэһэн Улас|америкын]], [[Ехэ Британи|англиин]] ба [[Франци|франциин]] дүрбэн эзэмдэлгын бүһэ нютагуудта хубаагдаба. 1949 оной 5 һарын 23-да америкын, англиин ба франциин эзэмдэлгын бүһэ нютагуудһаа [[Бонн]] ниислэлтэйгээр '''Холбооной Бүгэдэ Найрамдаха Германи Улас''' (''Bundesrepublik Deutschland'') байгуулагдаба. 1949 оной 10 һарын 7-до зүблэлтын бүһэ нютаг [[Зүүн Германи|Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалһан Германи Улас]] (''Deutsche Demokratische Republik'') бии болобо.

1989 ондо [[Берлинэй хана]] унаба. Хоёр улас 1990 оной 10 һарын 3-да нэгэдээ. Нэгэдэһэн Германиин ниислэлые [[Берлин]] руу нүүбэ. 1957 ондо Баруун Германи Европын эблэлые байгуулһан оронуудай нэгэ болоод, энэ байгуулга 1993 ондо [[Европын Холбоо]] болоһон байна. Германи Шенгенэй бүһэдэ ороһон болон 1999 ондо Еврое мүнгэн тэмдэгтээ болгоһон.

== Улас оронууд ==
[[File:Administrative divisions of Germany.svg|lang=ru|thumb|Германиин холбоото засагай бүридэл]]
Германи улас «газар нютаг» гэжэ удхатай германяар Länder гэжэ нэрэтэй холбооной 16 можоһоо бүридэнэ. Тус бүридөө үндэһэн хуулита, өөртөө засаха эрхэтэй тула заримдаа можо улас гэжэ баһа нэрлэдэг. Эдэһээ [[Бавари]], [[Саксони]], [[Тюринги]] гурбаниинь албан ёһоор "сүлөөтэ улас" гэгдэдэг аад, [[Берлин]], [[Бремен]], [[Һамбург]] гурбан хотонь можын зэргэлэлтэй болоһон тула хото улас гэжэ хэлэгдэдэг.
{| class="wikitable" style="text-align:right; float:right"
|-
! Можо !! Ниислэл !! Нютаг дэбисхэр (км²) !! Хүн зон
|-
|style=text-align:left |[[Баден-Вюртемберг]]
|style=text-align:left |[[Штутгарт]]
|35,752 ||10,717,000
|-
|style=text-align:left |[[Бавари]]
|style=text-align:left |[[Мюнхен]]
|70,549 ||12,444,000
|-
|style=text-align:left |[[Берлин]]
|style=text-align:left |[[Берлин]]
|892 ||3,400,000
|-
|style=text-align:left |[[Бранденбург]]
|style=text-align:left |[[Потсдам]]
|29,477 ||2,568,000
|-
|style=text-align:left |[[Бремен можо|Бремен]]
|style=text-align:left |[[Бремен]]
|404 ||663,000
|-
|style=text-align:left |[[Доодо Саксони]]
|style=text-align:left |[[Һанновер]]
|47,618 ||8,001,000
|-
|style=text-align:left |[[Мекленбург-Урда Поммерани]]
|style=text-align:left |[[Шверин]]
|23,174 ||1,720,000
|-
|style=text-align:left |[[Райн-Пфальц]]
|style=text-align:left |[[Майнц]]
|19,847 ||4,061,000
|-
|style=text-align:left |[[Заар]]
|style=text-align:left |[[Заарбрюккен]]
|2,569 ||1,056,000
|-
|style=text-align:left |[[Саксони]]
|style=text-align:left |[[Дрезден]]
|18,416 ||4,296,000
|-
|style=text-align:left |[[Саксон-Анхальт]]
|style=text-align:left |[[Магдебург]]
|20,445 ||2,494,000
|-
|style=text-align:left |[[Тюринги]]
|style=text-align:left |[[Эрфурт]]
|16,172 ||2,355,000
|-
|style=text-align:left |[[Һамбург]]
|style=text-align:left |[[Һамбург]]
|755 ||1,735,000
|-
|style=text-align:left |[[Һессен]]
|style=text-align:left |[[Висбаден]]
|21,115 ||6,098,000
|-
|style=text-align:left |[[Хойто Райн-Вестфали]]
|style=text-align:left |[[Дюссельдорф]]
|34,043 ||18,075,000
|-
|style=text-align:left |[[Шлезвиг-Һольштайн]]
|style=text-align:left |[[Киль]]
|15,763 ||2,829,000
|}
{{Германай можонууд}}
{{-}}

== Гол хотонууд ==
{| class="wikitable"
|-
! rowspan=21 | [[Файл:Cityscape Berlin.jpg|border|140px]]<br />[[Берлин]]<br /><br />[[Файл:Hamburger Rathaus von St-Petri.jpg|border|140px]]<br />[[Һамбург]]<br /><br />[[Файл:Stadtbild München.jpg|border|140px]]<br />[[Мюнхен]]<br /><br />[[Файл:Köln Panorama.jpg|border|140px]]<br />[[Кёльн]]
! Дугаар !! Хото !! Газар можо !! Хүн зон<ref>https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/Zensus_Gemeinden.xls;jsessionid=E514CCE99993ECC0A7A8AAACFDDDB0CA.cae2?__blob=publicationFile</ref>
! rowspan=21 | [[Файл:Frankfurt Am Main-St Bartholomaeus-Ansicht vom Nextower-20110812.jpg|border|140px]]<br />[[Майндахи Франкфурт]]<br /><br />[[Файл:Schloß-Rosenstein.jpg|border|140px]]<br />[[Штутгарт]]<br /><br />[[Файл:Medienhafen Duesseldorf Nacht.jpg|border|140px]]<br />[[Дюссельдорф]]<br /><br />[[Файл:Dortmund Panorama.jpg|border|140px]]<br />[[Дортмунд]]
|-
| style=text-align:center | 1 ||'''[[Берлин]]''' ||[[Берлин]] ||style=text-align:right | 3,326,002
|-
| style=text-align:center | 2 ||'''[[Һамбург]]''' ||[[Һамбург]] ||style=text-align:right | 1,718,187
|-
| style=text-align:center | 3 ||'''[[Мюнхен]]''' ||[[Бавари]] ||style=text-align:right | 1,364,920
|-
| style=text-align:center | 4 ||'''[[Кёльн]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 1,013,665
|-
| style=text-align:center | 5 ||'''[[Майндахи Франкфурт]]''' ||[[Һессен]] ||style=text-align:right | 676,533
|-
| style=text-align:center | 6 ||'''[[Штутгарт]]''' ||[[Баден-Вюртемберг]] ||style=text-align:right | 591,015
|-
| style=text-align:center | 7 ||'''[[Дюссельдорф]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 589,649
|-
| style=text-align:center | 8 ||'''[[Дортмунд]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 571,403
|-
| style=text-align:center | 9 ||'''[[Эссен]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 565,900
|-
| style=text-align:center |10 ||'''[[Бремен]]''' ||[[Бремен]] ||style=text-align:right | 544,043
|-
| style=text-align:center |11 ||'''[[Дрезден]]''' ||[[Саксони]] ||style=text-align:right | 517,765
|-
| style=text-align:center |12 ||'''[[Лейпциг]]''' ||[[Саксони]] ||style=text-align:right | 510,043
|-
| style=text-align:center |13 ||'''[[Һанновер]]''' ||[[Доодо Саксони]] ||style=text-align:right | 509,485
|-
| style=text-align:center |14 ||'''[[Нюрнберг]]''' ||[[Бавари]] ||style=text-align:right | 490,085
|-
| style=text-align:center |15 ||'''[[Дуйсбург]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 487,470
|-
| style=text-align:center |16 ||'''[[Бохум]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 362,585
|-
| style=text-align:center |17 ||'''[[Вупперталь]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 342,570
|-
| style=text-align:center |18 ||'''[[Билефельд]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 327,199
|-
| style=text-align:center |19 ||'''[[Бонн]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 307,530
|-
| style=text-align:center |20 ||'''[[Мюнстер]]''' ||[[Хойто Райн-Вестфали]] ||style=text-align:right | 293,323
|}
<noinclude>
{{clear}}

== Зурагай сомог ==
<gallery>
 Burg Eltz 1.jpg|[[Эльц хэрэм]] [[Мозель|Мозель голой эрьедэ]] ([[Райнланд-Пфальц]])
 Schloss Hohenschwangau.jpg|Хаанай [[Хоэншвангау хэрэм]] ([[Бавари]])
 Castle_Neuschwanstein.jpg |Хаанай [[Нойшванштайн хэрэм]] ([[Бавари]])
 Brandenburger Tor Blaue Stunde.jpg |[[Бранденбургын хаалга]] ([[Берлин]])
 Bremen-rathaus.jpg|[[Бремен хотын ратуша]] ([[Бремен]]) 
 Trier Porta Nigra BW 3.JPG|[[Порта Нигра]], [[Трир]] ([[Райнланд-Пфальц]])
 Berlin Reichstag BW 2.jpg|[[Райхстаг]] ([[Берлин]])
 Aachen Germany Imperial-Cathedral-01.jpg|[[Аахенай собор]], [[Аахен]] ([[Хойто Райн—Вестфали]])
 Dresden Frauenkirche Saint Mary october 2005.jpg|[[Фрауэнкирхе (Дрезден)|Фрауэнкирхе]], [[Дрезден]] ([[Саксони]])
 Koelner Dom bei Nacht 1 RB.JPG|[[Кёльной собор]], [[Кёльн]] Хойто Райн — Вестфали
 Berlin_Eiermann_Memorial_Church.JPG|[[Вильгельм эзэн хаанай дурасхалта сүмэ]], [[Берлин]]
 BrockenTopFromWest.jpg|[[Гарц]] нюруугай [[Броккен]] орьёл ([[Саксони-Анһальт]])
 Koenigstuhl von viktoriasicht.jpg|[[Рюген|Рюген аралда шохойн шулуун]] ([[Мекленбург-Ара Померани]])
 Zugspitzmassiv_von_Westen_aus.jpg|[[Цугшпитце]] уулын орой Альпа хаданууд соо ([[Бавария]])
 Skyline Frankfurt am Main.jpg| Франкфурт-ам-Майнын хотын түб
 Loreley von Spitznack.jpg|[[Лорелей]] хапсагай [[Сант Гоарсһаузен]]эй хажууда, Райнланд-Пфальц
 Koblenz im Buga-Jahr 2011 - Deutsches Eck 02.jpg|Германи углуу, саанань Эрэнбрайтштайн хэрэм, [[Кобленц]] (Райнланд-Пфальц)
 Berlin_Tiergarten_Siegessaeule.jpg|Илалтын колонно Ехэ Мушэн гэжэ талмай дээрэ, ([[Берлин]])
 Gerechtigkeitsbrunnen.jpg|[[Фонтан правосуди (Франкфурт)|Фонтан правосудия]] д [[Рёмерберг (Франкфурт)|Рёмерберг]] талмай, [[Франкфурт на Майне]] ([[Һессен]])
 Göltzschtalbrücke_Panorama.jpg|[[Гёльчтальбрюкке]] хүүргэ, [[Нечкау]] ([[Свободное государство Саксони|Саксония]])
 Alter Markt Potsdam.jpg|Собор Альтер Маркт соо [[Потсдам]]
 Allianz_Arena_Pahu.jpg|[[Аллианц Арена]], [[Мюнхен]] ([[Бавария]])
 Deutsches_Museum.jpg|[[Германиин музей (Мюнхен)|Германиин музей]], [[Мюнхен]] ([[Бавария]])
 ICE3 in Cologne.jpg|Хурдан поезд [[InterCityExpress|ICE]] соо Кёльн гарал
</gallery>

== Холбооһон ==
* [https://archive.is/20121211064003/www.moskau.diplo.de/Vertretung/moskau/ru/Startseite.html Москвада Германиин элшэн сайдай яаман] {{ref-de}}
* [http://www.bundesregierung.de/ Холбооной Засагай Газар] {{ref-de}}
* [http://www.bundestag.de/ Бундестаг] {{ref-de}}
* [http://www.deutschland.de/ Deutschland.de] – Official Germany portal (non-profit)
* [http://www.bundeskanzlerin.de/ Германиин Канцлерэй албан ёһоной сайт] {{ref-de}}
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/germany.html Chief of State and Cabinet Members] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070612234253/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/germany.html |date=2007-06-12 }} {{ref-en}}
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/231186/Germany Germany] entry at ''Encyclopedia Britannica'' {{ref-en}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/germany.htm Germany] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090221174544/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/germany.htm |date=2009-02-21 }} at ''UCB Libraries GovPubs'' {{ref-en}}
* [http://www.tatsachen-ueber-deutschland.de/en/ Facts about Germany] – by the German Federal Foreign Office {{ref-de}}
* [http://www.destatis.de/e_home.htm Destatis.de] – Federal Statistical Office Germany {{ref-de}}

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

{{G8}}
{{Европ}}

[[Категори:Германи| ]]
[[Категори:Түб Европын уласууд]]
[[Категори:Европын уласууд]]
[[Категори:Холбооной бүгэдэ найрамдаха улас]]
[[Категори:Ехэ Долооной уласууд]]
[[Категори:Ехэ Хориной уласууд]]
[[Категори:Германи хэлээр хэлэлсэдэг уласууд ба газар нютагууд]]
[[Категори:НАТО-гай гэшүүн уласууд]]
[[Категори:Европын Зүблэлэй гэшүүн уласууд]]
[[Категори:Европын Холбооной гэшүүн уласууд]]
[[Категори:НҮБ-эй гэшүүн уласууд]]
[[Категори:1871 ондо байгуулагдаhан улас ба газар нютаг]]
[[Категори:1949 ондо байгуулагдаhан улас ба газар нютаг]]
[[Категори:1990 ондо байгуулагдаhан улас ба газар нютаг]]
[[Категори:Баруун Европын уласууд]]