Джон Локк

Джон Локк
John Locke
Ажал үйлэ:	гүн ухаантан
Түрэһэн үдэр:	29 8 һарын (8 9 һарын) 1632 оной
Түрэһэн газар:	Рингтон, Сомерсет, Англи
Эрхэтэнэй харьяалал:	Королевство Англия[d]
Наһа бараһан үдэр:	28 10 һарын (8 11 һарын) 1704 оной (72 наһатай)
Наһа бараһан газар:	Эссекс, Англи
Ажал хэһэн саг:	17 зуунай гүн ухаан
Гарай үзэг:

Джон Локк (1632 оной 8 дугаар һарын 29 — 1704 оной 10 дугаар һарын 28), либерализм гүн ухаанай эсэгэ гэдэгээр үргэн мэдэдэг, Англиин гүн ухаантан, эмшэн. Гэгээрэлэй зуунай хамагай нүлөө бүхы сэдьхэгшэдэй нэгэн. Тэрэ бол Англиин гүн ухаантан, Гэгээрэл сэдьхэгшэд хамагай нүлөө бүхы нэгэ гэжэ үзэдэг эмшэ байһан юм. Фрэнсис Бэйкон уламжалалай дараа Британиин эмпирис эхинэй нэгэ гэжэ үзэдэг, тэрэ ниигэмэй хэрээнэй онолой адли шухала аша холбогдолтой юм. Тэрэнэй ажал ехэ танин мэдэхын, улас түрын гүн ухаанай хүгжэлдэ нүлөөлһэн байна. Тэрэнэй бүтээлнүүд болон Вольтер Руссо, олон Шотландай Гэгээрэлэй сэдьхэгшэд, тэрэшэлэн АНУ-ай хубисхалшад нүлөөлһэн байна. Һунгадаг республиканизм, тэрэнэй либерал онолой хуби нэмэри АНУ-ай Бэеэ даангиин тунхаглалда толилон харуулһан байна.

Оюун ухаанай Локкой онол ехэбшэлэн хэн, өөрөө оршон үеын үзэл баримталалай гарал үүсэлэй гэжэ узэдэг, хожом гүн ухаантнуудай ажалда ангилжа мэдэхэ Юм, Руссо болон Кант мэтэ байна. Локк ухамсарай таһаралтагүй дамжуулан өөрынгөө тодорхойлхо анханай хүн байгаа. Тэрэ түрөөлдэ оюун гэжэ tabula rasa баталан гэршэлһэн. Үмэнэдэ бии байһан ойлголто дээрэ һуурилһан Картезианай гүн ухаанда эсэргүү, тэрэ бидэ түрэлхи үзэлгүй, мэдэлгэ орондо зүбхэн мэдэрэмжэ ойлголто олоһон туршалгые тодорхойлжо байна гэжэ һанаалһан.

Намтар

Мүн Джон нэрэтэй Локкой эсэгэ, Англи эрхэтэнэй дайнай эхин үедэ Уласай Ехэ Хуралай хүсэнэй түлөө морин ахалагшаар үйлэшэлжэ байһан улас түрын хуулиша, бэшэг хэрэгэй ажалтан. Тэрэнэй эжи Агнес Киин байһан юм. Эсэгэ эхэ хоёр пуританшууд байба. Локк тухай арбан хоёр милиин Бристольһаа Рингтон Сомерсетда сүмэдэ бол заахан обоохой гэртэ 1632 оной 8 һарын 29 түрэһэн. Тэрэ эгээн үдэртэ хэрээснэг болоһон юм. Удалгүй Локкой түрэһэнэй дараа, гэр бүлын талаарха долоон милиин зайда үмэнэдэ Локк Беллутон хүдөө орон нютагай Тюдор гэртэ үсэһэн бол Бристолиин, Пенсфорд заха зээлиин хотодо шэлжэн ерэһэн юм.

Эрхэ сүлөөнэй гүн ухаанша гэгдэдэг тэрэ Англиин баруун урда нютагай бишыхан хотоһоо гаралтай хүн. Оксфордой дээдэ һургуулиин Христын сүмын колледжда һуралсаба. Залуу Локк анхандаа Анагааха ухаан һонирхон һудалжа, Оксфордой дээдэ һургуулиин магистрын зэргэ хамгаалһан болоод энэ зуураа нэгэн найзынхаа нүлөөгөөр гүн ухаанда татагдаба. 1688 оной хубисхалай дараа ара арһаа залгуулан маша олон зохёол хэблүүлһэн болоод тэдэ мүнөө хүрэтэр шудалагдаһаар байна. Бүрин хэмжээгээр ботилһон 30 ном боложо гараһан байдаг.

Шефтсбериин гүн (Earl of Shaftesbury) нэрын үмэнһөө Локк Хойто Америкын Каролина можын хубида Үндэһэн хуули болбосоруулхада оролсоһон. («Fundamental Constitutions of Carolina»).

Тэрэ сагаашалха үедэ олоһон уушханай үбшэнһөө боложо наһа бараһан юм. Хүнэй оюун ухаанай тухай туршалта гэһэн томо ажал шууд лэ алдар хүнды орьёлдо абаашаба. Улас түрын хубида болобосоруулһан философиин хубида болобосруулһан онол олон ороной үндэһэн хуулиин дэбисхэр боложо үгэһэн байна.

Алибаа сэдьхэгшэ шэнжэлэгшэ байхые дээдын габьяанда тоосодог боло Локк философиин либерализм, танин мэдэхын онолой эмпиризмын үндэһэлэгшэ болон мүнхэрһэн юм. Иимэдээшье тэрэ сэдьхэл шудалалай хүгжэлдэ мүн баһа түлхисэ асарһан байдаг.

Холбооһон

• John Locke Bibliography
• Locke Studies An Annual Journal of Locke Research
• Timeline of the Life and Work of John Locke at The Online Library of Liberty Архивировалһан 14 долоо һара 2009 оной.
• Constitutional Government: Locke’s Second Treatise (1-5) Transcript by Professor Steven Smith Архивировалһан 2 гурба һара 2015 оной.