Зүрхэнэй дутагдал хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Үбшэн |
| 01-КОД = I11.0-
| 01-НЭРЭ = Зүрхэнэй дутагдалтай гипертензиин зүрхэнэй үбшэн
| 02-КОД = I13.0-
| 02-НЭРЭ = Зүрхэнэй дутагдалтай гипертензиин зүрхэнэй ба бөөрын үбшэн
| 03-КОД = I50.0
| 03-НЭРЭ = Шуһаар дүүргэн зүрхэнэй дутагдал
| 04-КОД = I50.1
| 04-НЭРЭ = Зүүн хобдолой дутагдал
| 05-КОД = I50.9
| 05-НЭРЭ = Зүрхэнэй дутагдал, тодорхойлһонгүй
}}
[[Файл:Heartfailure ru.jpg|thumb|Зүрхэнэй дутагдалай шэнжэ тэмдэгүүд]]
'''Зүрхэнэй дутагдал''' ({{mongolUnicode|ᠵᠢᠷᠦᠬᠡᠨ ᠦ ᠳᠤᠲᠠᠭᠳᠠᠯ|h}}), заримдаа '''шуһаар дүүргэн зүрхэнэй дутагдал''', [[зүрхэн]] [[махабад|бэе махабадай]] хэрэгсээ түлөөхи хангалтатай хэмжээнэй [[Шуһанай эрьелтэ|шуһанай урасхалые]] дэмжэхын тула хөөжэ шадахагүй байхада болоно.<ref><span>«</span>[https://web.archive.org/web/20090616022448/http://www.mercksource.com/pp/us/cns/cns_hl_dorlands_split.jsp?pg=/ppdocs/us/common/dorlands/dorland/four/000047501.htm heart failure]<span>» at </span>''Dorland’s Medical Dictionary''<span></span></ref><ref><cite class="citation web">[http://www.mayoclinic.com/health/heart-failure/DS00061 «Heart failure»]. </cite></ref><ref><cite class="citation web">[http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=3672 «Definition of Heart failure»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140123012650/http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=3672 |date=2014-01-23 }}. </cite></ref> Гол түлэб амисхал тээрэхэ, ядарха эсэхэ ба хүл хабдаха шэнжэ тэмдэгүүд ба симптомууд элирнэ.<ref name="NICEChp1">{{Cite paper|title=Chronic Heart Failure: National Clinical Guideline for Diagnosis and Management in Primary and Secondary Care: Partial Update|journal=National Clinical Guideline Centre|date=Aug 2010|pages=19–24|pmid=22741186}}</ref> Бэеын дадхаалгые хэхэдэ, хэбтэхэдэ амисхалай тээрэлгэ муудаад, һүнидэ нойрһоо һэреэжэ болоно.<ref name="NICEChp1"/> Мүн хизаарлагдаһан бэеын дадхаалгые хэхэ шадабари юрын шэнжэ тэмдэг юм байна.<ref name="McD2011">{{Cite book|last=McDonagh|first=Theresa A.|title=Oxford textbook of heart failure|date=2011|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|isbn=9780199577729|page=3|url=https://books.google.com/books?id=r8wowXxC1voC&lpg=PP1}}</ref> Зүрхэнэй дутагдалай шалтагаанаар юрэдөө сээжээр үбдэнэгүй (тэрэшэлэн стенокарди болоногүй).<ref>{{Cite book|last1=O'Connor|first1=Christopher M.|title=Managing Acute Decompensated Heart Failure a Clinician's Guide to Diagnosis and Treatment.|date=2005|publisher=Informa Healthcare|location=London|isbn=9780203421345|page=572|url=https://books.google.ca/books?id=b5oB0Dyoj1IC&pg=PA572}}</ref>

Зүрхэнэй дутагдалай юрэдын ушар шалтагаан дунда [[титим һудаһан|титим һудаһанай үбшэн]] (коронарна дутагдал) болон урдахи [[миокардын инфаркт]], үндэр шуһанай даралта, [[Зүрхэнэй тосхуур|тосхуурай]] фибрилляци, [[зүрхэнэй хабхалга|зүрхэнэй хабхалгын]] үбшэн, архиие хэтэргэхэ, [[халдабари]] болон үлэ мэдэгдэхэ ушар шалтагаанай [[кардиомиопати]] байна.<ref name="NICEChp1"/><ref name="Lancet2005">{{Cite paper|vauthors=McMurray JJ, Pfeffer MA|title=Heart failure|journal=Lancet|volume=365|issue=9474|pages=1877–89|year=2005|pmid=15924986|doi=10.1016/S0140-6736(05)66621-4}}</ref> Эдэнь зүрхэнэй үйлэ бүтэсые гү, али ажаллалгые хубилгаха дээрэһээ зүрхэнэй дутагдал ушаруулна.<ref name="NICEChp1"/> [[Зүүн хобдол]] агшаха гү, али зүрхэн буураха шадабари гэмтэһэниие хамаарбал, зүрхэнэй дутагдалай хоёр үндэһэн түрэлнүүдые илгана: ''зүүн хобдолой дисфункци ушарһан зүрхэнэй дутагдал'' болон ''хэбэй шахалтын фракцитай зүрхэнэй дутагдал''.<ref name="NICEChp1"/> Үбшэнэй хүндэрэл бэеын дадхаалгые хэхэ бэрхэшээлээр зэргэлэгдэнэ.<ref name="NICEChp4">{{Cite paper|title=Chronic Heart Failure: National Clinical Guideline for Diagnosis and Management in Primary and Secondary Care: Partial Update|journal=National Clinical Guideline Centre|date=Aug 2010|pages=38–70|pmid=22741186}}</ref> Зүрхэнэй дутагдал миокардын инфаркттай (зүрхэнэй балсангай хэһэг үхэхэдэ) гү, али [[зүрхэнэй зогсолто]]той (шуһанай эрьелтэ зогсоходо) нэгэн зүйл бэшэ.<ref>{{Cite book|title=Willard & Spackman's occupational therapy.|date=2014|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|location=Philadelphia|isbn=9781451110807|page=1124|url=https://books.google.com/books?id=zLh3h6v5O_0C&pg=PA1124|edition=12th}}</ref><ref>{{Cite book|title=The Cardiac Care Unit Survival Guide|date=2012|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9781451177466|page=98|url=https://books.google.com/books?id=ZvkUJZCoi2EC&pg=PA98|author=Eyal Herzog}}</ref> Адли шэнжэ тэмдэгтэй үбшэнүүдтэ [[өөхэлгэ]], [[бөөрын дутагдал]], эльгэнэй бэрхэшээлнүүд, [[анеми]] болон [[бамбай булшархай]]н үбшэн.<ref name="NICEChp4"/>

Шэнжэ тэмдэгэй түүхэ ба бэеын үзэлгэ болон эхокардиограммаар (ЭхоКГ) баталгын баазада диагноз табина.<ref name="NICEChp3">{{Cite paper|title=Chronic Heart Failure: National Clinical Guideline for Diagnosis and Management in Primary and Secondary Care: Partial Update|journal=National Clinical Guideline Centre|date=Aug 2010|pages=34–47|pmid=22741186}}</ref> Үндэһэн шалтагааниие таахын тула шуһанай шэнжэлгэ, ЭКГ, сээжын радиографи хэрэгтэй байха магадгүй.<ref name="NICEChp3"/> Хүндэлэл ба үбшэнэй шалтагааниие хамааран эмнэнэ.<ref name="NICEChp3"/> Архаг тогтоборитой дунда зэргын зүрхэнэй дутагдалтай үбшэтэдтэ тамхи татахаяа болихо,<ref name="NICEChp5">{{Cite paper|title=Chronic Heart Failure: National Clinical Guideline for Diagnosis and Management in Primary and Secondary Care: Partial Update|journal=National Clinical Guideline Centre|date=Aug 2010|pages=71–153|pmid=22741186}}</ref> бэеын дадхаалга,<ref name="Taylor2014">{{Cite paper|last=Taylor|first=RS|author2=Sagar, VA|author3=Davies, EJ|author4=Briscoe, S|author5=Coats, AJ|author6=Dalal, H|author7=Lough, F|author8=Rees, K|author9=Singh, S|title=Exercise-based rehabilitation for heart failure.|journal=The Cochrane database of systematic reviews|date=Apr 27, 2014|volume=4|pages=CD003331|pmid=24771460|doi=10.1002/14651858.CD003331.pub4}}</ref> ба хоол хубилгаха, тэрэшэлэн эм уухаһаа бүридэнэ.<ref name="NICEChp5"/> Зүүн хобдолой дисфункци ушарһан зүрхэнэй дутагдалаар үбшэтэдтэ, ангиотензиниие хубиргагша ферментын ингибитор гү, али ангиотензинай рецепторые хориглогшо, бета хориглогшотой хамта
эмнэлгые зүблэжэ байна.<ref name="NICEChp3"/> Хүндэ үбшэтэдтэ, альдостероны антагонист гү, али нитраттай гидралазин хэрэглэжэ болохо юм.<ref name="NICEChp3"/> Шээһэн хөөхэ эм шэнгэн һаатуулхые уридшалан һэргылхэдэ туһатай юм.<ref name="NICEChp5"/> Шалтагаан хамаараад, заримдаа кардиостимулятор (хэм үүсгэгшэ) гү, али һуулгаха зүрхэнэй дефибриллятор адли һуулгаһан [[түхеэрэмжэ|түхеэрэмжые]] һанал болгожо болоно.<ref name="NICEChp3"/> Зарим дунда ба хүндэ зэргын тохёолдолдо зүрхые дахин синхронизацилгын терапи (СРТ, ресинхронизировалха терапи)<ref name="Guidelines rhythm-abnormalities">{{Cite paper|title=2012 ACCF/AHA/HRS focused update of the 2008 guidelines for device-based therapy of cardiac rhythm abnormalities: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and the Heart Rhythm Society. [corrected].|journal=Circulation|date=Oct 2, 2012|first=CM|last=Tracy|volume=126|issue=14|pages=1784–1800|pmid=22965336|doi=10.1161/CIR.0b013e3182618569|url=http://circ.ahajournals.org/content/126/14/1784.full.pdf|accessdate=Apr 29, 2015|display-authors=etal}}</ref> гү, али зүрхэнэй агшалтын модуляци (МСС) ашагтай байна.<ref name="Kuck 2013">{{Cite paper|title=New devices in heart failure: an European Heart Rhythm Association report: developed by the European Heart Rhythm Association; endorsed by the Heart Failure Association|journal=Europace|date=Jan 2014|last=Kuck|first=K.-H.|volume=16|issue=1|pages=109–128|pmid=24265466|doi=10.1093/europace/eut311|url=http://europace.oxfordjournals.org/content/europace/16/1/109.full.pdf|accessdate=Oct 13, 2014|display-authors=etal}}</ref> Бусад бүхы арга хэмжээнүүд үрэ дүнгүй бол, хобдолдо туһалха түхөөрэмжэ гү, али зүрхые шэлжүүлэн һуулгаха арга зүблэжэ болоно.<ref name="NICEChp5"/>

Зүрхэнэй дутагдал хадаа тарааһан, үнэтэй болон аминда аюултай үбшэн юм.<ref name="Lancet2005"/> Хүгжөөһэн оронуудта наһаа хүсэһэн хүнүүдэй 2 % шахуу зүрхэнэй дутагдалтай байгаад, 65-һаа дээшэ наһатайшуулда 6-10 % үбшэтэй.<ref name="Lancet2005"/><ref name="pmid18799522">{{Cite paper|vauthors=Dickstein K, Cohen-Solal A, Filippatos G, etal|title=ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure 2008: the Task Force for the Diagnosis and Treatment of Acute and Chronic Heart Failure 2008 of the European Society of Cardiology. Developed in collaboration with the Heart Failure Association of the ESC (HFA) and endorsed by the European Society of Intensive Care Medicine (ESICM)|journal=Eur. Heart J.|volume=29|issue=19|pages=2388–442|date=October 2008|pmid=18799522|doi=10.1093/eurheartj/ehn309|url=http://eurheartj.oxfordjournals.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=18799522}}</ref> Диагноз табиһанай нэгэ жэлэй һүүлдэ үхэлэй аюул 35 % байха аад, һүүлдэнь жэл бүри 10 % доорохи хүрэтэр буурана.<ref name="NICEChp1"/> Зүрхэнэй дутагдал эртын үеһөө мэдэгдэжэ байгаад, {{МЭҮ}} 1550 он тухай бэшэгдэһэн Эберсын папирус соо энэнь тухай тайлбарилна.<ref name="McD2011"/>

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ|30em}}

{{Featured article}}

[[Категори:Үбшэнүүд]]