Түбэд хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Улас
|буряад_нэрэ         = '''Түбэд'''<br/>[[Файл:Töbed.PNG]]
|уугуул_нэрэ  =  <small>[[Түбэд хэлэн|түб.]]</small>'''བོད'''<br/><small>[[Хитад хэлэн|хит.]] 大藏区</small>
|богони_нэрэ = Түбэд
|һүлдын_зураг                    = Emblem of Tibet.svg
|тугай_зураг                     = Flag of Tibet.svg
|түрын_дуулал        = 
<!-- |Аудио=-->
|засаглалай_хэлбэри       = [[Булимтарагдаһан орон]], [[Сүлэлгэдэ засаглал]]
|газарай_зураг                   = Tibetischer Kulturraum Karte 2.png
|албан_ёһоной_хэлэн                    = [[Түбэд хэлэн]], [[Хитад хэлэн]]
|үндэһэ_язгуур                  =
|ниислэл_хото            = [[Лхаса]]
|тэргүүнэй_класс1          = [[Түрын тэргүүн]]
|тэргүүнэй_нэрэ1                = [[Лобсан Сангай]]
|хуули_тогтоогшо               = Сүлэлгэдэ Хурал
|түүхэн_утга                   = Түүхэ
|түүхэн_огноо1                 =1950
|түүхэн_үйл1                   =[[Хитад]]һаа булимтарагдаһан
|түүхэн_огноо2                 = [[1959]] оной [[4 һарын 28]]
|түүхэн_үйл2                   = [[Түб Түбэдэй Захиргаа]] байлуугдаһан
|хүн_амай_тоосоо              = 6 сая Түбэдшүүд
|сагай_бүһэ               = +8
}}
{{Хадмал
|монгол_бэшэг =[[Файл:Töbed.PNG]]
|кирилл_буряад =түбэд
|кирилл_монгол =төвөд
|кирилл_халимаг =төвд
}}
'''Түбэд''' ({{lang-bod|'''བོད'''་}}) — [[Гималай]] ара дахи [[Tүбэд үндэһэтэн]]эй нютаг болохо үндэрлиг [[орон]].<ref>[http://savetibet.ru/img/2010/tibet-book-mong.pdf Кузьмин С. Л. Нууц Түвд орон. Тусгаар тогтониһон ба эзэгнэлэй түүхэ. 2011. Улаанбаатар]</ref> Газар зүйн тогтосын хубида [[Tүбэдэй үндэрлиг]] ([[Хүхэ Нуур-Tүбэдэй үндэрлиг]]) хэмээхэ энэ газар орон дундажаар далайн түбшэнһөө дээшэ 4900 метрда үргэгдэбэ.

Үгүүлэн бай Түбэд орон үдэгөө [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас]]ай улас түрын бүрэн эрхэй харяанд Түбэдэй өөртөө заһаха орон, [[Сычуань]] можо, [[Хүхэнуур]] можодо хубаагдадаг. Түбэдһөө гадна [[Хитад]], [[Монба]], [[Хотон]], [[Чян]], [[Лоба]] зэрэг яһан үндэһэтэн амидардаг.

== Түүхэ ==
[[Файл:IMG 1800 Gyantze Kum Bum Palkhor Choide.jpg|thumb|left|Түбэдни [[Буддын шажан]]ай нэгэн үлгы]]
618 ондо Түбэд [[Соронзон Гомбо]] хаанай доро нэгэдхэгдэжэ, 841 он хүрэтэр хүсэрхэгээр оршоһон түүхэнд [[Түбэдэй эзэнтэ гүрэн]] гэжэ тэмдэглэжээ. Түүнһээ хойшо [[Лхаса]], [[Шигацэ]] дахи Түбэд ударидалгад нэрэ түдэй нэгэдэдэг байһан ба түүнһээ хойшо зарим зуунуудта [[Монгол]], [[Нанхяад]], [[Манж]]ын ударидалга, нүлөөлэл доро орожо байба.

1951 ондо Түбэдые өөрын салшагүй хэһэг гэжэ үзэһэн БНХАУ сэрэгэй хүсэнээр нэгэдхэгдэжэ үдэгөө Түбэдэй өөртөө заһаха Орон, [[Хүхэ Нуур]] болон Сычуань можын баруун бэеээр 5.4 сая гаруй Түбэд хүн амидаран һуужа байна. 1959 ондо Түбэдтэ гараһан [[1959 оной Түбэдэй боһолго|боһолгоһоо]] үүдэн [[Далай Лама]] нютагтаа байха аргагүй боложо [[Энэдхэг]] рүү дүрбэн гарһанһаа хойшо дахин эхэ нютагтай ошохо боломжогүй байна.

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

[[Категори:Ази]]


{{stub}}