Янгон хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Нютаг
|нэрэ                    = Янгон хото
|албан_нэрэ                    = 
|type       = хото
|анхаарха_нэрэ           ={{lang-my|ရန်ကုန်}}
|image_flag             = Flag of Yangon Division.gif
|flag_size              = 150px
|image_seal             =
|seal_size              =
|image_skyline          = Schwedagon from the lake (8436574985).jpg
|imagesize              = 240px
|image_caption          = Шведагон субраган
|image_map              = 
|map_caption            = 
|mapsize             = 120px
|улас_эсбэл                 = Улас орон
|али_улас_эсбэл             = {{flagcountry|Burma}}
|нэгэдүгээр_зэрэгэй_нэгэжэ    =  
|нэгэдүгээр_зэрэгэй_нютаг   =
|хоёрдугаар_зэрэгэй_нэгэжэ   = 
|хоёрдугаар_зэрэгэй_нютаг  = 
|гурбадугаар_зэрэгэй_нэгэжэ  =
|гурбадугаар_зэрэгэй_нютаг =
|нютагай_түбые_юу_гэхэ     = 
|нютагай_түб               = 
|газар_нютаг            = 576 км²
|газарай_байса            = 
|хүн_ама                 = 5 998 000 хүн(2010)
|нягтрал            = 7774 хүн/км²
|түүхэн_он              = 
|түүхэн_үйл             = 
|түүхын_он2             =
|түүхын_үйлэ2            =
|түүхын_он3             = 
|түүхын_үйлэ3            =
|цагийн_бүс             =
|utc_offset             = +6:30
|цугаараа               = 
|телефоной_код          = 
|шууданай_индекс     = 
|автомашин_дугаар       =
|website                = 
|тэмдэглэл              = 
}}
'''Янгон '''({{lang-my|ရန်ကုန်}}), [[Мьянма|Мьянмада]] эгээн томо хото болон эртын ниислэл, Янгон аймагай засаг захиргаанай түб. Англиин эзэрхэгшэдэй нэрэнь '''Рангун''' байгаашье һаа, уласай нэрые Бирмаһаа Мьянмаар һэлгээд хотые баһа дахин нэрлэбэ. Хотын нэрэ дайнай эсэс ба энхэ тайбан гэжэ удхатай. Талмайнь 598,75 км<sup>2 </sup>байгаад, ажаһуугшадай тоонь 2010 ондо 4 348 000 хүн байгаа.

2005 оной [[11 һарын 7]], Мьянмын засагай газар Янгонһөө нүүжэ, 2006 ондо ниислэлые Янгонһоо нүүлгэн [[Нейпьидо|Нейпьидодо]] түбхинүүлбэ.

Янгоной хотын инфраструктурань ондоо Зүүн-урда Азиин уласуудһаа бага хүгжөөһэн. Мүнөөдэрэй Янгон Зүүн-урда Азида эгээн олон колониин үеын байра байшантай магадгүй<ref name="bygone">{{Cite news|last=Martin |first=Steven |date=30 March 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3578993.stm |title=Burma maintains bygone buildings |publisher=BBC News |accessdate=22 May 2006}}</ref>. Үнгэрһэн 20 жэл түб гудамжа ба Янгоной хотын дүүргэдэ олон дабхарта гэр ба аралжаанай байранууд барижа заһабарилагдаһаншье һаа, диилэнхи хубиин дахуул хотонуудынь ходо ядуу байна.

== Газар зүй ==
Янгон доро газар Мьянмын [[Янгон мүрэн|Янгон]] ба Пегу мүрэнэй нэгэдэжэ шудхадаг сэгтэ байрлажа [[Моутама булан|Моутама буланһаа]] 30 тухай км зайда байна.

=== Уларил ===
Янгон Кёппенэй уларилай ангилалда тропик мусон уларилда агуулна. Хото 4 һараһаа 11 һара хүрэтэр ута борооной уларил ба 12 һараһаа 3 һара хүрэтэр  харисангы богони, хуурай уларилай шэнжэ шанартай. Аадар бороо ехэбшэлэн борооной уларилда ерэдэг ушар дээрэһээ Янгониие халуун ороной муссон уларил гэжэ ангилжа болно. Жэлэй турша температура томо хубилалтагүйгөөр дундажа температура 29-36 ° C, дундажа бага температурань 18-25 ° С юм.

== Түүхэ ==
[[Файл:Public Gardens, Rangoon.jpg|thumb|left|Kandaw Minglar Garden 1868 ондо]]
Янгон VI зуун жэлдэ доро газар Мьянмые эзэлһэн [[монууд|монуудай]] Дагон (Dagon) нэрээр баригдаа һэн. Дагон [[Шведагон субраган]] тойрондо байһан бишыхан һуурин байгаа<ref>Founded during the reign of King Pontarika, per {{cite book | title=Legendary History of Burma and Arakan | year=1882 | author=Charles James Forbes Smith-Forbes | publisher=The Government Press | page=20}}; the king’s reign was 1028 to 1043 per {{cite book | last = Harvey| first = G. E.| title = History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824 | publisher=Frank Cass & Co. Ltd | year = 1925| location = London | page=368}}</ref>. 1755 ондо [[Алаунпайя]] хаан Дагониие эзэлһэнэй һүүлдэ Янгон гэжэ дахин нэрлэжэ Дагоной ойро һуурин байгуулба. 

[[Британиин эзэнтэ гүрэн]] [[Нэгэдүгээр Англи-Мьянма дайн|Нэгэдүгээр Англи-Мьянма дайнай]] үедэ Янгониие эзэлһэн һүүлдэ бусажа үгөө. 1841 ондо хото түймэртэ шатажа, һүйдхэгдэн хооһорбо<ref name=mcy>{{Cite book| title=Megacity yangon: transformation processes and modern developments | author=Kyaw Kyaw | isbn=3-8258-0042-3 | editor=Frauke Krass, Hartmut Gaese, Mi Mi Kyi | pages=333–334 | publisher=Lit Verlag | location=Berlin | year=2006 }}</ref>.

Британиин эзэнтэ гүрэн 1852 оной [[Хоёрдугаар Англи-Мьянма дайн|Хоёрдугаар Англи-Мьянма дайнай]] үедэ доро газарай Мьянма бүхэлеэр эзэлһээр Янгониие өөрынгөө аралжаанай ба улас түрын түб болгобо. Сэрэгэй инженер Александр Фрейзерэй дизайнай һуурида британишууд адагта кварталнуудай гүльмын янзатайгаар шэнэ хотые бариба. Зүүн зүгтэ Пазундонг Крик, урда ба баруун зүгтэ Янгон мүрэн тэрэнэй хилэ заха байгаа. Янгон 1885 ондо [[Гурбадугаар Англи-Мьянма дайн|Гурбадугаар Англи-Мьянма дайнай]] үедэ Британи уулын Мьянмые эзэлһээр Британиин Бирмын ниислэл болобо<ref name="autogenerated4">{{cite web|url=http://www.bookrags.com/Yangon |title=Yangon Summary Review and Analysis |publisher=Bookrags.com |date=17 October 2005 |accessdate=17 April 2010}}</ref>. 1890-ээд он хүрэтэр Янгоной хүн зон олошоржо Кандоги нуур ба Инья нуурай хойто талада аралжаан хүгжэһэн баян хотын захые бариба. Мүн британишууд Рангун юрэнхы эмнэлгын газар ба Рангун ехэ һургуули гэхэ мэтые байгуулба. Колониин үедэ Янгон үргэн нуур ба сэсэрлиг, мүнөө үеын байра байшан ба уламжалалта модон байшаниие ниилээд «Дурнын сэсэрлиг хото» гэжэ нэрлэбэ. XX зуун жэлэй эхин хүрэтэр Янгоной олониитын үйлэшэлгэ, хотын инфраструктура [[Лондон]] адли байһан юм.

[[Дэлхэйн хоёрдугаар дайн|Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай]] урда Янгоной 500 мянган хүн зоной 55% тухай энэдхэгүүд байгаад [[бирманшууд]] миин гурбанай нэгэ хуби байгаа<ref name=tmmt>{{Cite book| title=Indian Communities in Southeast Asia - Some Aspects of Indians in Rangoon| last=Tin Maung Maung Than| publisher=Institute of Southeast Asian Studies| year=1993| pages=585–587| isbn= 9789812304186}}</ref>. [[Каренүүд]], [[хитадууд]] ба британишууд гэхэ мэтэ үлдэһэн хубиие эзэлжэ байгаа.

== Аха дүү хотонууд ==
* {{Flagcountry|Vietnam}}, [[Хошимин]] (2012)
* {{Flagcountry|Nepal}}, [[Катманду]]
* {{Flagcountry|PRC}}, [[Цзянсу можо|Цзянсу можын]] [[Янчжоу]] (1997)
* {{Flagcountry|PRC}}, [[Юньнань можо|Юньнань можын]] [[Куньмин]] (2008)
* {{Flagcountry|PRC}}, [[Гуанси-Чжуан арадай автономито аймаг|Гуанси-Чжуан арадай автономито аймагай]] [[Наньнин]] (2009)
* {{Flagcountry|South Korea}}, [[Пусан]] (2013)
* {{Flagcountry|Japan}}, [[Футю]]

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

[[Категори:Мьянма]]