Грек үзэг

Грек үзэг
Αα	Альфа	Νν	Ню
Ββ	Бета	Ξξ	Кси
Γγ	Гамма	Οο	Омикрон
Δδ	Дельта	Ππ	Пи
Εε	Эпсилон	Ρρ	Ро
Ζζ	Дзета	Σσς	Сигма
Ηη	Эта	Ττ	Тау
Θθ	Тета	Υυ	Ипсилон
Ιι	Йота	Φφ	Фи
Κκ	Каппа	Χχ	Хи
Λλ	Лямбда	Ψψ	Пси
Μμ	Мю	Ωω	Омега
Түүхын үзэг
Эртын локальна вариант  ·  ·  ·  ·  ·
Лигатуранууд (ϛ, ϗ, ȣ)
Цифрэнүүд: (6) · (90) · (900)
Commons

Грек үзэг хадаа грек хэлээр бэшэхэдэ хэрэглэдэг үзэг бэшэг юм. Алфавит гэһэн үгэ альфа ба бета гэжэ грек үзэглэлэй түрүүшын хоёр үзэгэй нэрэһээ гаралтай. Грек үзэг лата ба кирилл үзэгүүдэй эхи табигша гэжэ тоосогдодог. Грек үзэгүүдые математика гэхэ зэргын эрдэм ухаанай болон технологиин һалбаринуудта тэмдэглэл болгон хэрэглэдэг, жэшээнь пи (π). Грек үзэг арбан долоон хашалган үзэгһөө, долоон аялган үзэгһөө бүридэнэ. МЭҮ 1000–750 оной үедэ баруун хойто семит (финикин) үзэгһөө зохёогдоһон юм. Грек хэлэн соо үгы байһан финикин хашалгануудай үзэгые грек аялганай үзэг болгон хэрэглэһээр.

Түүхэ

Эртын грекүүд үзэг бэшэг бурханай хэшэг гэжэ этигэдэг байгаа. Грек эртын домогой ёһоор, Тира аралһаа хүбэжэ ерэһэн Финикиин хаанай хүбүүн Кадмһаа грекүүд бэшэг үзэг һураһан юм. Эртын грекүүд финикиин үзэг бэшэгые МЭҮ VIII зуун жэлһээ үбэлэн абажа хэрэглэһэн, тиигээд семитүүдтэй адли зүүнһээ баруун тээхи бэшэдэг байгаа. Хожомынь үзэг бэшэгэй хубисалай забһарай үедэ бэшэхэ шэглэлынь эхин мүрые зүүнһээ баруун тиишэ бэшэһэн бол, удаахи мүрыень баруунһаа зүүн тиишэ, гурбадахииень зүүнһээ баруун тиишэ гэхэ мэтээр һольбожо бэшэдэг онсо өөрэ барилтай ба энэ бэшэлгые «бустрофедон» (βουστροφηδόν) эрьелдэхэ гэжэ нэрлэдэг байба. Энэ аргань удаан хэрэглэгдээгүй, МЭҮ IV зуун жэлдэ грек үзэг баруунһаа зүүн тээшээ болоһон юм.

• 
  Гортин хуули — бустрофедон хэрэглэжэ бэшэһэн текст

Грек үзэг хадаа тэрэ үеынгээ орон нютагай тархасаһаа хамааржа баруун зүүн хэһэгтэ хубаагдан һалаалжа хүгжөө. Зүүн грек үзэгүүдһээ копт, гот, кирилл, армян гүржи үзэг бэшэг һалаалан хүгжэнхэй. Баруун грек үзэг хадаа этруск ба лата үзэгүүдэй үндэһэн болоһон байна.

Элдэһэн арһан дээрэ, муутуу саарһан дээрэ бэшэһэн бэшэг хадаа шулуун дээрэ һиилэжэ бэшэһэнһээ үлүү үзэмжэтэй, хүнгэн болодог байна.