Гүн хамтаралга
.jpg)
Гүн хамтаралга (ᠭᠦᠨ ᠬᠠᠮᠲᠤᠷᠠᠯᠭᠠ), даяаршалал (ᠳᠠᠶᠠᠭᠠᠷᠴᠢᠯᠠᠯ) буюу глобализацилга (лата: globalizatio) гээшэ дэлхэйн улас оронууд, институдууд, байгуулганууд ба хуби хүнүүд олон һалбариин хүреэндэ (эдэй засаг, санхүү, улас түрын бодолго, хэлэн, соёл, техникэ, технологи гэхэ мэтэ) нэгэдэн нягтарха үйлэ ябаса юм. Тус нэрэ томьёо 1960-аад онуудта бии болонхой.[1][2]
Гүн хамтаралгын гол шалтагаан дунда
- Техникын дэбжэлтэ, бүтэгдэхүүнэй ба процессэй шэнэшлэлнүүд, илангаяа харилсаа холбооной ба тээбэриин технологинуудта, жэжээнь Интернет ба сахим хубисхал,[3] дэлхэйн ниидэхэ тээбэриин ургалта
- Гадаада наймаанай либерализаци
- Олон уласуудта хүн зоной үдэлтэ
Гүн хамтаралгын эхин үень хадаа олон Европын уласуудай колониализм юм. Тус үе далайн зам ба шэнэ газарнуудай нээгдэхэһээ эхилбэ. Олон зуун жэлэй турша Португал ба Испани гол үйлэдэгшэд байгаа. Илагдашагүй армадын уналга һүүлдэ Англи дэлхэйн түрүүлэгшэ далайн хүсэтэ гүрэн болобо. 1880 онһоо 1914 он хүрэтэр олон Европын гүрэнүүд колони бии болгожо өөрынгөө мэдэл доро оруулхые туршаба (империализмын үндэр сэг). Японой эзэнтэ гүрэн 1945 оной хүрэтэр үүниие баһа туршаба.
Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай һүүлдэ деколонизаци эхилэнхэй. «Африкын жэл» болоһон 1960 ондо 18 Африкын оронууд тусгаар амяарлан тогтобо. Энэ һүүлдэ экс-колонинууд ондоо оронуудтай наймаан харилсаанда орожо болобо. Хүйтэн дайнай түгэсэһэнэй һүүлдэ түмэр хүшэгэ унажа, газар зүйн улас түрэ хубилаад гүн хамтаралгада томо нүлөө үзэлбэ.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ Geographie und Wirtschaftskunde: Durchblick 8 bei westermann wien
- ↑ Nayan Chanda: How Traders, Preachers, Adventurers, and Warriors shaped Globalization. Yale University Press, New Haven 2007, ISBN 978-0-300-11201-6, S. 246.
- ↑ Karl H. Metz: Ursprünge der Zukunft. Die Geschichte der Technik in der westlichen Zivilisation. Inhaltsverzeichnis (PDF-Datei; 230 kB)
|
«Гүн хамтаралга» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |