Зүчи

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Зүчиин хүшөө

Зүчи хаан (ᠵᠦᠴᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ, 1184—1227), Чингис хаанай болон Бүртэ-үжинэй түрүүшын хүбүүн болон Зүчиин уласые байгуулагша гээд үзэдэг. Тэрэ түрүүшынхиеэ 1207 ондо баруун гарай сэрэг ударидан ойн зон, хирхис, хори-түмэндэ зэргэ байгаали нуурһаа баруун тиишэ оршохо улас аймагуудые байлдан дахуулһан. Уламаар 1211-1217 оной оршомдо Алтан уластай хэһэн аян дайнда оролсожо ябаһан. 1218 ондо Хирхис, Хори Түмэдэй буһалгааниие дараһан. Уламаар 1219-1225 оной хоорондо Хорезмые дайлахада оролсобо. Чингис хаан нютаг бусаха болоходо тэрэндэ сэрэг таһалан үгөөд Эрчис мүрэнһөө баруун тиишэ бүхы газарые үгэжэ, дайлуулха зарлиг буулгаһан байдаг. Гэхэдээ тэрэ үбшэнэй ушар 1225-1226 оной оршомдо наһанһаа нүгшэбэ.