Этигэлэй Дашадоржо

Этигэлэй Дашадоржо
XII-дугаар Бандида Хамба Лама
Этигэлэй Дашадоржо, 2006 жэл
Засаглал	1911 — 1918
Үмэнэхэ дүрэ	Чойнзон-Доржо Иролтуев
Хойто дүрэ	Намжил Лайдапов
Түрэһэн үдэр	1852 он Үлзы добо, Эбилгын аймаг, Буряад
Наһа нүгшэһэн	1927 он Хүхэ зүрхэн, Эбилгын аймаг, Буряад

Этигэлэй Дашадоржо (1852—1927) — эрдэни мүнхэ бэетэй буддын шажанай 12-дохи Бандида Хамба Лама, буряадай бүддын шажанай хүдэлмэрилэгшэ, ХХ зуун жэлэй бүддын шажанай эгээ ехэ мэргэжэлтэдэй нэгэн; 1911—1917 онуудта — Зүүн Шэбэрэй бүддын шажантанай толгойлогшо.

Ом а гуру шаса дара димам суха

Буряад арадай урдаа хараха, түшэхэ, мүргэхэ лама санаартан, 19-дэхи зуун жэлэй ниитын ажал ябуулагша 12-дугаар Бандида Хамба лама Даша-Доржо Этигылов Ивалгын аймагай Оронго шадар Үлзы Добо гэжэ газарта түрэһэн намтартай. 2012 ондо Буддын шажантанда ехэ удхатай юм. Этигэл Хамбын түрэһөөр 160 жэл, энэ юртэмсэ руу дахинаа бусаһаар 10 жэл гүйсэбэ.

Намтар

Хамба лама Дашадоржо 1852 ондо түрэжэ 16 наһанһаа Буряадай Анын дасанда һуужа шажанай гүн ухаан ба эмнэхүйн ухаанда һуралсаба. 1911 ондо түүные Хамба лама Бандида солодо дэбшүүлжэ бүхы Буряадай шажанай тэргүүнээр һунгаа. 1913—1917 онуудта Дашадоржо хамба Ородой эзэнтэ гүрэнэй Эзэн Хаанта засаглалай нэрэ нүлөө бүхы шажанай зүтгэлтэнээр тодоршо 1917 оной 3 һарын 19-нд Ородой хаанһаа Гэгээн Станиславай одон хүртэбэ. Дашадоржонь Романовой гэр бүлын хүрээлэлтэй ойро дотоно байжа Санкт Петербургта анханай буддын дасан байгуулхад шухал нүлөөе үзүүлэбэ.

Хамба лама Дашадоржонь Дэлхэйн 1-р дайнай үедэ ородой армида хандиб суглуулха, эмнэлгэ байгуулха зэрэгээр эдэбхитэй тусалжа Гэгээн Аннагай одонгоор шагнуулжа байба.

Гэрһээ ба дараахи амидарал

1926 ондо Дашадоржо бусад лама нартаа Буряад ба Ородые орхожо ябахые зүблэжэ өөрөө Буряаддаа үлдэхээр шэдээ. Жэлын дараа 75 наһандаа сүмынхээ ламанарда өөрыгөө бэе бараха болоһоноо дуулгажа шажанай тусгай бисалгалые бусаддаа хамта хэхэг хүсэһэн болобош бусад ламанар татгалзажа өөрөө гансаараа бисалгалаа хэжэ һүүлдэ бусад нэгэдэжэ удалгүй Этигэл хамба бисалгаһан байдалаар өөд болоо.

Дашадоржо хамба өөд болоходоо өөрыень бадам-лянхуа һууһан байдалаар оршуулхые захиһан байна. Түүнэй гэрээһээр хэдэн жэлын дараа өөрыень оршуулганһаань гаргажа һүзэгтэн олондо үзүүлхэ ёһотой байгаа. Гэбэшье тухайн сагай Зүблэлтэ комунист засагай шажаные устгаха бодолгоһоо боложо Буряадай ламанар 1955, 1973 онуудта түүнэй шарилые нюусаар гаргажа үзэхэд бэень бараг зандан жуугүй байһан үлэ тайлагдаха таабари болобо. 2002 оной 9 һарын 11-ндэ Дашадоржо хамбын шарилые Ородой буддын шажанай тэргүүнэй оролсоотойгоор ил гаргажа Эбилгын дасанда байралуулаа.