Христофор Колумб

Христофор Колумб
Cristoforo Colombo
Ажал үйлэ:	далайгаар ябагша
Түрэһэн үдэр:	не ранее 1451 оной 8 һарын 25 и не позднее 1451 оной 10 һарын 31
Түрэһэн газар:	Генуя, Бүгэдэ Найрамдаха Генуя Улас (мүнөө Итали)
Эрхэтэнэй харьяалал:	Генуэзская республика[d]
Наһа бараһан үдэр:	1506 оной 5 һарын 20
Наһа бараһан газар:	Валладойд, Кастили
Гарай үзэг:

Христофер Колумб (итальян: Cristoforo Colombo, испан: Cristóbal Colón, лата: Christophorus Columbus, 1451 оной оршом — 1506 оной 5 һарын 20) Италиин Генуя хотоһоо гаралтай далайгаар ябагша, богоолшологшо, худалдаашан болоод Баруун дэлхэйһээ Америкэ түбие дахин нээжэ, колонизацилгын эриниие эхилүүлһэн хүн юм.

Намтар

Алдартай далайгаар ябагша Колумб 1451 оной 10 һарын 29 үдэр Генуя хотодо түрөө. 1476-1484 оной хоорондо Лиссабон хотодо, тэрэшэлэн Португалиин Мадейра, Порт-Санту аралнуудта амидаржа байгаа. Тэрэ XV зуунай үеын эрдэмтэдэй буруу тоосоондо найдажа Европоһоо Энэдхэг хүрэхэ дүтэ замые нээжэ олоно гэжэ үргэлжэ бододог байгаа. Колумб энэ һаналаа 1485 ондо Португалиин хаанда айлгажа мүнгэнэй тэдхэлгэ дэмжэлгэ үзүүлхые хүсөө. Гэбэшье Португалиин эзэн хаан тэрэнэй хүсэлтэдэ арсаһан харюу үгэһэн байна. Колумб Кастили руу ябажа Энэдхэгые хүрэхэ дүтэ зам оложо шадана гэдэг түлэблигөө танилсуулаа. Тэндэһээ Колумб тэдхэлгэ дэмжэлгэ абажа шадаһан болон банкын эзэд, худалдаашад аялалые һанхүүжүүлһэн байна.

Тэрэнэй түрүүшын аялал 1492 оной 8 һарын 3 үдэр эхилээ. «Санта Мария», «Пинта», «Нинья» гэһэн гурбан уһан онгосоор ниитэ 90 хүнэй бүрилдэхүүнтэй баг далайда гараа. Тэдэ Канарын аралһаа баруун тиишэ ябажа Атлантын далайе гаталжа уламаар Багамын хоолой оршомдо байдаг Сан-Сальвадор аралда хүрөө. Тэдэ аралай эрье дээрэ 1492 оной 10 һарын 12 үдэр хүл табиһан байна. Иимэдэ энэ үдэрые Америкэ түбиие нээһэн үдэр гэжэ албан ёһоор газар зүйшэд үзэдэг юм. Колумб болон тэрэнэй багайнхид Багамын аралнуудаар ябажа 12 һара гэхэдэ Кубын зүүн хойто эрэгт хүрсэн байна. 12 һарын 6 үдэр Гаити аралда ошоо. Иигээд уг аралай хойто эрьеэ дахажа аялалаа үргэлжүүлһэн байна. 12 һарын 25–ай һүни Санта-Мария хүлэг онгосо эбдэрээ. Азаар хүлэг дээрэ байһан хүнүүдэй ами наһан хохироогүй байна. Колумб «Нинья» хүлэгөөр 1943 оной нэгэдүгээр һарада аялалаа үндэрлэһэн байна. Колумбын хоёрдохи аялалай багта 17 уһан онгосо багтаһан байгаа. Энэ удаагай аялалда 1500 тухай хүн оролсобо. Тэдэ 1493 ондо Доминика, Гваделупа аралые нээбэ. Һүүлдэнь баруун хойто зүгые шэглэн Антилиин 20 оршом аралые шэнээр нээһэн байна. Колумб болон тэрэнэй багиайхидэ дараа дараашын аялалнуудаараа Антилиин ехэ арал, Түб болон Зүүн Америкын эрье, Карибын тэнгисэй аралнуудта хүрэһэн байна.

Нүлөө

Колумбын нээлтэнь колонизацилгые дахуулһан гэжэ хэлэжэ болоно. Колумбын нээлтын тухай маргаан эрдэмтэдэй дунда мүнөө хүрэтэр үргэлжэлдэг. Колумб ба тэрэнэй баг уугуул зондо эсэргүү аймшагтай гэмтэ хэрэг хэһэн, мүн тэрэшэлэн Колумбые зүүн хойто Америкэдэ хүрэхэһөө олон зуун жэлэй урда викингүүд ошоһон гэдэг нотолгоо байдаг. Тэрэшэлэн Африкын ажаһуугшадые мүлжэжэ богоолшолоод һанаандагүйгөөр Америкын торпикын бүһэд ошожо байһанииешье мартаха аргагүй юм. Гэбэшье һаа, Колумб Америкэ түбиие дахин нээһэниинь дэлхэйн хэмжээнэй аша холбогдолтой юм. Колумб Америкые нээһэнээр баруунхид газар зүйн мэдэлгэ баяжажа, уламаар хилын саанада газар нютагтай гүрэн бии болохо үндэһэ болоһон юм.