Ногоон гутал
Ногоон гутал — ялагар ногоон гуталаар хүнэй-уулашын хүүр, 8500 м үндэрдэ Жомолунгма уулада байна.
Түүхэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Уулаша 1996 оной таба һарын 16 үдэртөө хосороо. Аабза, энэ Энэдхэг уулаша, Энэдхэг ябуулгай гэшүүн Цэванг Палжор, зүгөөр энэ, магадгүй, ондоо энэ ябуулгай гэшүүн — Доржо Моруп. Соо шуурга баригдһан бүлэг зургаа хүнүүд болоо. Гурбан уулашад бусаха шиидээ, зүгөөр ондоо гурбан гаралга үргэлжэлүүлээ. Хожомынь тэдэ оройдо гаралгаар дуулгаа, зүгөөр хожом утаһаар ярьяа холбоо байгуулхагүй.
2001 оной таба һарын 21 үдэртөө франциин уулаша «ногоон гутал» хүүрг бэдэрээ. Шэрпэд энэ хятадын уулашан зургаа һарад һөөргөө хосорһон хэлэд.
2006 оной ондоо ногоон гуталтай уулашан Дэвид Шарп Жомолунгмада хосороо. Уулашад алад үшөө амиды ябаа, хаям энэ «ногоон гутал» бодоо.
2014 оной «ногоон гутал» үгы болоо. Ирландын уулаша Ноэль Ханна хэмхэрэлгэ «ногоон гутал»ыые ба ондоо уулашын хүүрүүдыые абаашаа гү, али хүдөөлээ бодоно.
Жомолунгмын хүүрүүд
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Соо XXI зуун жэл үлэмжэ хоёр зуун уулагшын хүүрүүд Жомолунгма уулада байна. Хүнүүд тэдэниие нүүлгэн гаргаха шадахагүй. Хүйтэн ба кислородхон агаар тэдэниие хадагалагдаха туһалаа.