Рихард Вагнер

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Рихард Вагнер
Richard Wagner
portrait
Ажал үйлэ:

хүгжэмэй зохёолшо (дууриин зохёолшо)

Түрэһэн үдэр:

1813 оной 5 һарын 22(1813-05-22)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21]

Түрэһэн газар:

Лейпциг

Эрхэтэнэй харьяалал:

 Королевство Саксония[d]

Наһа бараһан үдэр:

1883 оной 2 һарын 13(1883-02-13)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][22][11][12][13][14][15][16][17][23][18][20][21] (69 наһатай)

Наһа бараһан газар:

Венеци

Гарай үзэг:

Вильгельм Рихард Вагнер (Герман: Wilhelm Richard Wagner, 22.5.1813, Лейпциг, - 13.2.1883, Венеци), Германиин хүгжэмэй зохёолшо, дирижёр, театрын найруулагша болон ниитэлэлшэ юм. Дууринууд (операнууд): «Фея дангинанууд» (К. Гоцци, 1833-34, 1888 оной зүжэг), «Дуранай хориглол» (У. Шекспир, 1836 оной зүжэг), «Риенци» (Э. Бульвер-Литтон, 1838-40, 1842 оной зүжэг). 1839-42 ондо Париста ажа һуухадаа түрүүшын болонгир бүтээлнүүдээ бэшэһэн: «Фауст» увертюра (И. В. Гёте, 1840 он, 1855 ондо һүүлшын заһабари) ба «Ниидэдэг голландиинхин» (Г. Гейне, 1841 он, 1843 ондо тайзанда табигдаһан). 1843-49 ондо хаанай ордоной театрын дирижёроор хүдэлхэдээ 2 дуури оперануудые бэшээ: «Тангейзер» (1843-45, 1845 ондо тайзанда табигдаһан) ба «Лоэнгрин» (1845-48, 1850, Веймарда тайзанда табигдаһан). 1852-56 ондо VII-IX зуунай Скандинавиин «Эдда» үльгэр ба XII зуунай Германиин «Нибелунгуудай бэһэлиг» домогой һууряар «Нибелунгуудай дуун» гэһэн циклын «Рейнэй алтан» ба «Валькири» түрүүшын хоёр оперануудые бүтөөбэ. 1857-59 ондо «Тристан Изольда хоёр» оперые бэшэбэ (Страсбургын Готфрид, 1865, Мюнхендэ тайзанда табигдаһан). 1868 ондо Мюнхендэ тэрэнэй «Нюрнбергэй мейстерзингернүүд» гэһэн опера тайзанда табигдаһан байгаа. 1871-74 ондо тэрэ «Нибелунгуудай бэһэлиг»-эй һүүлшын хоёр оперануудые дүүргэбэ: «Зигфрид» ба «Тэнгэринэрэй үхэл». Бүхэ дүрбэн хэһэгтэй «Нибелунгуудай бэһэлиг» опера Байройтой театрда (1876) тайзанда табигдаһан бэлэй. 1882 ондо Байройтдо тэрэнэй «Парсифаль» опера-мистери тайзанда табигдаба.

Шухала бүтээлнүүд[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Оперонууд[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  • «Фея дангинанууд», гурбан акттай (1833 ондо дүүргэһэн);
  • «Палермын шаби басаган» (1836);
  • «Риэнци», табан акттай (1840);
  • «Аянша далайшан», гурбан акттайх (1841);
  • «Таннһойзер», гурбан акттай (1845);
  • «Лоэнгрин», гурбан акттай (1848);
  • «Рейнэй алтан», «Нибелунгуудай дуун» гэһэн тетралогиин 1-р хэһэг (1854);
  • «Валькири», тетралогиин 2-р хэһэг, гурбан акттай (1856);
  • «Тристан Изольда хоёр», гурбан акттай (1859);
  • «Зигфрид», тетралогиин 3-р хэһэг, гурбан акттай (1869);
  • «Нюрнбергын мейстерзингернууд», гурбан акттай (1867);
  • «Тэнгэринэрэй үхэл» тетралогиин 4-р хэһэг, гурбан акттай (1874);
  • «Парсифаль», гурбан акттай (1882).

Симфониин ба найрал дуунай бүтээлнүүд[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  • увертюрэ b-dur (1830);
  • увертюрэ d-moll (1831);
  • фуга хэлбэритэй увертюрэ (1831);
  • «Polonia» увертюрэ, c-dur (1832);
  • симфони (1832);
  • найрал дуун ба оркестрдэ зорюулһан шэнэ жэлэй кантата (1834);
  • «Христофор Колумб» увертюрэ (1835);
  • «Уулын сабдаг», Глейхэй фееридэ зорюулһан хүгжэм ба хоолойн номернууд (1836);
  • «Rule Britannia» увертюрэ (1836);
  • «Фауст» увертюрэ (1840);
  • эрэ найрал дуун ба оркестрдэ зорюулһан апостолнуудай сценэ (1843);
  • Фридрих-Август хаанай хүшөөгэй нээлтын кантата (1843);
  • Эвриантын хүгжэмые хэрэглэдэг Веберэй дурасхалда хүдөөлэлгын марш (1844);
  • «Huldigungs-marsch» (1864);
  • «Siegfried’s Idylle» (1870);
  • «Kaisermarsch» (1871);
  • Филадельфидэхи Бүхэдэлхэйн үзэсхэлэндэ зорюулһан марш (1876).
  1. 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118594117 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.
  2. 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  3. 3,0 3,1 SNAC — 2010.
  4. 4,0 4,1 Internet Broadway Database — 2000.
  5. 5,0 5,1 Itaú Cultural (unspecified title)São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
  6. 6,0 6,1 Find a Grave — 1996.
  7. 7,0 7,1 International Music Score Library Project — 2006.
  8. 8,0 8,1 Babelio — 2007.
  9. 9,0 9,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  10. 10,0 10,1 filmportal.de — 2005.
  11. 11,0 11,1 (unspecified title) / Hrsg.: A. Kotte
  12. 12,0 12,1 Энциклопедия Брокгауз / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  13. 13,0 13,1 Энциклопедия Брокгауз / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  14. 14,0 14,1 Banks S. Wagner, (Wilhelm) Richard // Grove Art Online / J. Turner[Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T090359
  15. 15,0 15,1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  16. 16,0 16,1 GeneaStar
  17. 17,0 17,1 Roglo — 1997. — 9000000 экз.
  18. 18,0 18,1 AlKindi (онлайн-каталог Доминиканского института востоковедения)
  19. Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedijaLZMK, 1999. — 9272 с. — ISBN 978-953-6036-31-8
  20. 20,0 20,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  21. 21,0 21,1 Архив изобразительного искусства — 2003.
  22. Benezit Dictionary of ArtistsOUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  23. Берлинская академия искусств — 1696.