Сократ
| Сократ | |
| Σωκράτης | |
 | |
| Ажал үйлэ: | |
|---|---|
| Түрэһэн үдэр: |
ок. МЭҮ 470 оной |
| Түрэһэн газар: | |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | |
| Наһа бараһан газар: | |
| Хэб маяг: | |
Сократ (грек: Σωκράτης, латиншалһан: Sōkrátēs; MЭҮ 470 — 399) болбол эртын Грециин гүн ухаантан юм. Сократ хадаа эртэ урдын Грециин гүн ухаантан, багша, сэдьхэгшэ байгаа. Тэрэ Афина хотодо түрэжэ, ажаһууһан, багшалһан намтартай. Сократ өөрынгөө үзэл бодолнуудые бэшээгүй ушар, бидэ тэрэнэй гүн ухаан тухай үсөөн мэдэнэ. Харин тэрэнэй шабинар Платон болон Ксенофонт гэгшэд Сокрадай гүн ухаан тухай баримта бэшэжэ үлдөөһэн.[2]
Сократ «Би юушье мэдэхэгүй гэдэгээл мэдээжэ байна» гэжэ хэлэһэн оньһон үгөөрөө алдартай. Тэрэ болбол хүнэй өөрыгөө ойлгохо, сэдьхэлгээнэй зүб байхада гол анхаарал хандуулһан байгаа. Сократ «майевтикэ» гэжэ нэрлэгдэдэг багшалалай арга барилые хэрэглэжэ байһан, энэнь асуултануудые табижа, хүнэй өөрыгөө ойлгоходо туһалха арга юм.
Сократ Афина хотодо залуушуулые буруу замда оруулаа гэжэ буруушаагдажа, саазаар абахуулаа. Гэбэшье, тэрэнэй гүн ухаанай үзэл бодолнууд мүнөөшье хүрэтэр хүнүүдтэ ехээр нүлөөлжэ туһалдаг гэлтэй.
Сократ хадаа уран барималшан Софрониск һамгадые түрүүлэгшэ Фенарета хоёрой бүлэдэ мүндэлһэн юм. Сократ хадаа Афинын эрхэтэн байгаа һэн.[3] Агуу ухаантан багадаа хүгжэм, гимнастика, грамматика шудалжа, наһаа гүйсэһэндээ эсэгэ мэтэ уран барималшан болоһон байна. Уламжалалта намтарай ёһоор, Сократ болбол Афина хото соо Акрополиин хадада байһан Граци дангинуудай хүшөө зохёоһон байгаа. Пелопонессэй дайнай Потидеягай байлдаанай үедэ Сократ хадаа шархатаһан Алкивиад жанжаниие зэбсэгтэеэ тулалдаанһаа абаашажа ами наһые абарһан намтартай. Сократ 50 наһатай байхадаа Ксантиппа гэгшэ изагууртан эхэнэртэй гэрлэжэ гурбан хүбүүдтэй болоо һэн. Сасуу үетэн Ксенофонтын бэшэһээр, Сократынхи эдэ хүбүүд абатаяа адли бэшэ, маша тэнэг бэлэй гэжэ эли.[4] Дельфын лүндэншэ Херефон гэгшэ Сократын найза нүхэртээ Сократ Афинын эгээл ухаатай хүн гээшэ гэжэ хэлэһэн һүүлдэ, Дельфын лүндэншые буруу гэжэ лаблан гэршэлхэеэ оролдобо. МЭҮ 399 ондо шүлэгшэ Мелет, арhашан Анит, үгэ хэлэгшэ Ликон гурбан Сократые бурхан тэнгэридэ шүтэдэггүй hүзэггүй хүн гэжэ гэмнэн зэмэлээд Сокрадые тоолгойн саазаар абахые эриһэн байгаа. Сокрадые гэмтэн мэтэ сүүдлэн шүүһэнэй үрэ дүндэ үхэлэй саазада хүртөө һэн.
Холбооһон
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Энэ хуудаһан Сократ гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
- ↑ http://www.rubicon.hu/magyar/oldalak/kr_e_399_februar_15_szokratesz_kiissza_a_meregpoharat/
- ↑ Vlastos, Gregory. Socrates. Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ↑ Socrates. World History Encyclopedia.
- ↑ Guthrie, W. K. C. (1972). A History of Greek Philosophy: Volume 3, The Fifth Century Enlightenment, Part 2, Socrates. Cambridge University Press. DOI:10.1017/CBO9780511518454. ISBN 978-0-521-09667-6.