Хамар дабаан

Хамар дабаан
Хамар дабаан
	; Улаан-Үдын ойро Хамар дабаанай урда ташалан
Эгээн үндэр сэг
Орьёл	Хаан уула ( Буряад Улас)
Үндэршил	2396
Хэмжээ
Ута	~360 км
Үргэн	~55 км
Газар зүй
Орон	Оросой холбоото улас

Хамар дабаан (Хамар-Дабан) хадаа Байгал нуурай урда, зүүн-баруун тиишэ үргэлжэлдэг шэлэ нюруу юм.

Тойм

Эрхүү можо, Буряад Уласай хоорондо хилэ юм. Байгал нуурай эрье болон Хамар дабаанай хоорондо Транссибириин түмэр зам (Зүүн Сибириин түмэр зам, ВСЖД) үргэлжэлдэг мүн.

Хамар дабаан уулын хойто хэһэгынь баян ургамалтай Ара Байгалай эгээн шииглиг бүһэ (шииг нойтониинь 1200 мм тухай), урда хэһэгынь тундрын ургамалтай. Эртын үеһөө хадагалһан шэлбэһэтэ ой модондо уляаһан, хуһан, үндэр уулын хээрэ, тагтар нарһан ба тагтар хуһан харагдажа болоно.

Уулын түб хэһэгтэ 1968 ондо Байгал нуурай уласай байгаалиин биосферын нөөсэ газар бии болоһон.

Эгээн үндэр орьёлынь Байшанта уула (орос Байшинт-Ула; 2995 м) гү, али Хаан уула (Хан-Ула; 2396 м). Эгээн хилбар хандаха уула болохо Хара-Болдог (пик Черского; 2090 м) жэл бүри мянга мянган туристууд ошодог.

Хамар дабаан нюруу олон нууртай. Эгээн һайн мэдэгдэһэниинь Булганта нуур (Соболиное озеро). Бишыхан нуурнуудынь Патовое нуур (Патовое озеро), Боохолдойн нуур (Чёртово озеро).

Гол горхониинь Хүтэлэг гол (Утулик), Үлэнхэ гол (Снежная), Химни гол (Темник), Хара мүрэн (Хара-Мурин). Гол амитадынь хүрин баабгай, хандагай, шоно, үнэгэн, хэрмэн, эгэл һойр, бидэртэ һамарша шаазгай, тоншуул, хүхэ ногторуу. Гол загаһаниинь хадаа хадаран, зэбгэн болон ялаагана зэргэ загаһан.