Намсарайн Хуса
| Намсарайн Хуса | |
| Түрэһэн үдэр: | |
|---|---|
| Түрэһэн газар: | |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: |
1959 оной 7 һарын 28[1] (70 наһатай) |
| Наһа бараһан газар: | |
Намсарайн Хуса (ород: Хоца Намсараевич Намсараев, апрелиин 27 (майн 9) 1889, Дээдэ Хэжэнгэ, Хэжэнгын аймаг — июлиин 28 1959, Улаан Үдэ) — буряадай уран зохёологшо. Yгытэй малшан Галсанай Балдан Гγнжэд гэжэ басагатай байгаа. Тэрэ басаганhаань тγрэhэн "γлγγ амые" дунда шадалтай Цэбэгэй Намсарай удангγй γргэжэ абаба. Нэгэ мори, нэгэ торхо аарса бишыхан Хоцын тγлөө γгтөө hэн гэхэ.
Жэл болоод, Цэбэгэй Намсарай наhа бараа. Тэрэнэй эхэнь, hамганиинь, бишыхан Хоца - эдэ γншэржэ γлэбэд ха. Тиигэжэ ерээдγйн уран зохёолшо балшар багаhаа γншэрхэ, зобохо гээшые γзэhэн юм. Найматай Хоцада нютагай номшо γбгэн Бадлын Дагба гэдэг хуушан монголоор γзэг заажа эхилбэ. Һγбэлгэн, ухаамгай хγбγγн заажа γгэhэн эрдэмыень бэлэхэнээр ойлгожо, монгол γзэгөөр бэшээтэй номудые тордиhогγйгөөр уншадаг болоо hэн ха. "Yшөө γхибγγн байхадаа, би арадай γльгэр онтохо шагнаха дуратай hэм. Минии хγгшэн эжыhээ, нютагай γльгэршэдhөө олон hонирхолтой хөөрөөнγγдые шагнаhан байхаб. Һγγлдэнь өөрөө хөөрэдэг болоо hэм", - гэжэ Х.Намсараев хожомынь тобшо намтар соогоо бэшэhэн юм.
Залуу наhан
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Эдир багаhаа hγхэ, hγγшэ гартаа барижа, модошо дарханай мэргэжэлтэй болоhон ушарынь Хоца Намсараевай намтар соо дурдуулангγй гаража болохогγй гэжэ hанагдана.
1917 ондо, февралиин хубисхалай hγγлээр, Х.Намсараев тγрэл нютагайнгаа hургуулида багшаар хγдэлжэ эхилээ. Агууехэ Октябриин сахилгаата мγндэлөөе халуун зγрхөөрөө дэмжээ hэн. 1918-1919 онуудта лама Цыден Сандановай ударилдалга доро Хэжэнгэдэ шажан мγргэлшэдэй хγдэлөөн болобо, энэ хγдэлөөниие дараха хэрэгтэ Х.Намсараев гартаа буу зэбсэг барижа хабаадаа бэлэй. "Тэрэ γеын байдал соо тэмсэл байhаншье магадгγй", - гэжэ γлγγсэ бэеэ магтангγй хэлээшэнь γнэн зγб γндэhэтэй.
Хоца Намсараев хоёр дахин Хориин хошуунай комитедэй гэшγγнээр hунгагдаа, 1922 ондо Хэжэнгын аймагай гγйсэдхэхы комитедтэ эдэбхитэйгээр ажаллаа.
"1922 онhоо хойшо минии тγрγγшын багахан зохёолнууд хэблэгдэжэ эхилээ hэн", - гэжэ Х.Намсараев 1952 ондо мэдγγлhэн юм.
1925 ондо Х.Намсараев коммунис партиин зэргэдэ жагсажа, өөрынгөө хуби заяае партиин хуби заяантай холбобо.
1928 болотор Х.Намсараев Хэжэнгэ, Хориин hургуулинуудта багшалаа. 1928 ондо хэлэ шудалгын хэрэгээр Монгол ороноор аяншалаад ерэhэн байдаг.Улаан-Yдэеэ бусаад, Буряадай эрдэм шэнжэлгын комитедтэ хγдэлдэг болоо, хэблэлэй газарта ажаллаа.
Москвада
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]1930 онhоо 1932 он болотор Москвада Центроиздадта хγдэлмэрилөө. Нютагаа бусаhанай hγγлээр гγрэнэй Соёлой институдта, "Буряад Yнэнэй" редакцида ажал ябуулаа.
1936 ондо Х.Намсараев Ажалай Улаан тугай орденоор шагнагдаба. Хожомынь Ленинэй ордендо хγртөө hэн. 1942 онhоо эхилээд, имагтал уран зохёолой ажалда бγхы бэеэ зоруюлаа.
1946 ондо Хоца Намсараевич Намсараев СССР-эй Верховно Соведэй депутадаар hунгагдаба. Саашадаа 1950, 1954, 1958 онуудта - гурбадахи, дγрбэдэхи, табадахи созывуудта мγн баhа hунгагдаhыень тэмдэглэхэ хэрэгтэй.
Хэтэдээ уншаха
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- Хоца Намсараевай зуун хабар: Дурдалганууд (Бγлэг авторнууд Ч.-Р. Намжилов эмхидэн бγридхэбэ. - Улаан Yдэ: Буряадай номой хэблэл, 1989)
- ↑ 1,0 1,1 Намсараев Хоца Намсараевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.