Чанчунь
| Чанчунь хото | |
|---|---|
 |
|
 |
|
| Улас орон |  БНХАУ |
| Можо | Гирин можо |
| Можын хото | Чанчунь хото |
| Газар нютаг | 20,532 км² |
| Хүн зон (тоол.) | 6,83 сая хүн |
| Сагай бүһэ | Хитадай саг (НЗНС+8) |
| Сахим газар | changchun.gov.cn (ородоор) |
Чанчунь (хитадаар 长春), Зүүн-хойто Хитадта, Иту голой эрьедэ байрладаг хото. Гирин можын засаг захиргаанай түб мүн. Хүн зониинь 2,337 сая ажаһуугшад (2004), хотын захатай тоолобол 6,83 сая ажаһуугшад. Томохон тээбэриин уулзабари. Ниидэхэ онгосын буудалтай. Зүблэлтэ холбоото уласай туһаламжаар 1953—57 оной хоорондо бии болоһон Хитадай машина бүтээлгын эгээ гол түбүүдэй нэгэн (энэ дунда автомашина бүтээлгэ, түмэр замые, тракторые бүтээлгэ, хүдөө ажахын, электроникын, киноаппаратурын үйлдэбэри гэхэ мэтэ). Түмэрлиг. Химиин, модо болбосоруулха, эм зүйн, саарһанай, шаазан-керамикын, нэхэмэлэй, арһанай, хүнэһэнэй үйлэдбэрилгэ. Уламжалалта дархалалгын үйлдэбэри (хибэс нэхэлгэ гэхэ мэтэ). Томохон эрдэм шэнжэлгын түб. Эрдэм Ухаанай Академиин һалбари, дээдэ һургуулинууд.
Чанчунь XIX зуун жэлдэ байгуулагдаһан, 1897—1903 оной хоорондо Дурна Хитадай түмэр замай баригдаһанай һүүлээр томохон наймаанай ба тээбэриин түб болобо. 1900 ондо Ихэтуаниин буһалгааниие дараһанай дараа Чанчуньда ород сэрэгүүд зогсобо. 1931 ондо япон сэрэгүүдэй эзэмдэһэн байна. 1932—45 оной хоорондо Синьцзин (хитадаар 新京), «Шэнэ ниислэл») гээд шэнээр нэрлэгдэһэн Чанчунь хото Манжын Уласай ниислэл байгаа. 1945 оной 8 һарада Зүблэлтэ Армиин эзэмдэн сүлөөлһэн байна. Зүблэлтэ армиин ябаһанай һүүлдэ 1946 ондо гоминьдан сэрэгүүдэй эзэлбэ. 1948 оной 10 һарада хотые коммунис сэрэгүүд абаа.
Хитад хэлэнһээ оршуулбал Чанчунь «ута хабар» гэжэ удхатай. Хотын гол суурхаһан юумэнүүдэй дунда — Хэбтэ ёһон хаанай ордоной комплекс (хитадаар 伪皇宫 Вэйхуангун — «хүүхэлдэй эзэн хаанай ордон»), япон хэб маягаар баригдаһан Түрын зүблэлэй болон найман яаманай байшанууд. Энэнэй гадна, туристуудай анхарал татадаг ондоо түүхын объектнүүд бии, энэ тоодо Хитан уласай үеын «Эрдэни субарга» (1023—1030, үндэрынь — 44 м). Мүнөө үеын суурхаһан юумэнүүдэй дунда олон хитад телесериалнуудые хэдэг Чанчуниин кино-хотохон, Наньху сэсэрлиг; Бээжэнгэй «сыхэфан» (Хитад уламжалалта уран барилгын байшан, түбдэ дүрбэлжэн хашаатай, буландань дүрбэн флигельтэй) — хуушан хитад дүүргэ; Бэйшань сэсэрлигэй Юаньтунсы сүмэ. Чанчуньһаа зүүн-урда тиишэ 15 км зайда Хойто Хитадаар алдартай Цзинъюэтань ой нэрэтэй байгаалиин зоно ба дархан саазатай газар байна (талмай — 150 дүрбэлжэн км, энэ тоодо уһанай зоно — 430 га үлүү).