Перейти к содержанию

Үнсэг

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Хурса үнсэг ∠АBC,
А — Үнсэгэй орой
АВ, АС — Үнсэгэй таланууд

Үнсэг (ᠥᠨᠴᠥᠭ) гү, али булан (ᠪᠤᠯᠤᠩ) болбол нэгэ сэгһээ гараһан хоёр шугамай хоорондохи зай юм. Геометридэ үнсэг гээшэ нэгэн эжэл сэгһээ эхилэлтэй, 2 сасарагаар бүтэһэн дүрсые хэлэнэ[1]. Эхилэлэй сэгые үнсэгэй орой гэхэ болон сасарагуудые үнсэгэй тала гэнэ. Үнсэг Евклидэй болон Евклидэй буса геометриин али алиндань тодорхойлогдодог.

Үнсэгые транспортир шугам болон бусад үнсэг хэмжэгшэ багажаар хэмжэнэ. Олон уласай нэгэжын системэдэхи СИ үндэһэн хэмжэх нэгэжэнь радиан болоод тэрэшэлэн геометрида хэм гү, али градус (°) (лата: gradus) түгээмэл хэрэглэгдэдэг.

Математикын тэгшэдхэл бодоходо үнсэгые ехэбшэлэн грек үзэгээр нэрлэн тэмдэглэдэг. Жэшээнь: α, β, γ, θ, φ.

Геометриин дүрсэ болон бодолгодо дээрэ үнсэгые тэмдэглэхэдээ оройн сэгээр гү, али талануудаар нэрлэдэг. Жэшээнь, баруун талада бай зураг дээрэхи үнсэгые үнсэг А, ∠А, ∠BAC гү, али гэжэ нэрлэн тэмдэглэнэ.

Тэгшэ үнсэг.
Хурса үнсэг (a), мохоо үнсэг (b), дэлгэмэл үнсэг (c).


  • Үнсэгэй хэм 90°-һаа бага үнсэгые хурса үнсэг гэнэ.
  • Үнсэгэй хэм 90° гү, али π/2 радиантай тэнсүү үнсэгые тэгшэ үнсэг гэнэ. Мүн зүб үнсэг гэдэг. Хоорондоо тэгшэ үнсэг үүсхэхэ шугамые перпиндикуляр гү, али ортогональ гэжэ хэлэнэ.
  • Үнсэгэй хэм 90°-һаа ехэ ба 180°-һаа бага үнсэгые мохоо үнсэг гэнэ.
  • Үнсэгэй хэм 180° гү, али π радиантай тэнсүү үнсэгые дэлгэмэл үнсэг гэнэ.