Хальмаг хэлэн хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

'''Хальмаг хэлэн''' ({{хэлэн-xal|Хальмг келн}})

Хальмаг хэлэнэй бэшэгэй заншал [[1640]]-гшэ жэлһээ абана эхилнэ. [[Ородой Холбооной Улас]]ай олоной болоно полиитик үүлдэшэ [[Заяа-Бандида]] хэлэн-уласай «[[Тодо бэшэг]]» үүдэһэн болодог. Энэ үдэр хальмагуудай голлогшо ангиинь [[Ородой Холбооной улас]]ай [[Хальмаг Тангача|Хальмаг Тангачада]] байдаг (175 мянган хүн), Ород гатаса байдаг хальмагууд болохо лэ, бэшэниинь Дээдэ [[Хитад|Хитадта]]: [[Шэнжаан-Уйгар өөртөө засаха орон|Шэнжаанда]]  149 857 хүн ([[2000]]) (Борталын Монгол өөртөө засаха тойрогто, Баянголой Монгол өөртөө засаха тойрогто - 43 544 хүн ([[2000]]), Хобоксар Монгол өөртөө засаха аймагта, Или Хасаг өөртөө засаха тойрогто), Хүхэнуурта (Хайси Монгол ба Түгэд өөртөө засаха тойрогто - 24 020 хүн ([[2000]]), Хэнань Монгол өөртөө засаха аймагта) ба баруун Ганьсуда (Сүбэй Монгол өөртөө засаха аймагта - 4112 хүн ([[2000]]), Аксай Хасаг өөртөө засаха аймагта)) - хамта 166 мянган хүн ''ойрод'' ([[1982]]) (106 мянган - ''торгууд'', бэшэниинь - ''дүрбэд''), Хэйлунжяанда (Фүюй аймагта) ба Үбэр Монголой Үбэртэгэн Засаха Ороной Хүлэнбуйр хотын Имин аймагта - 2 мянган хүн хүрэхэгүй ''үлэд'', Үбэр Монголой Үбэртэгэн Засаха Ороной Алша шулууда - 21 мянган хүн; Дээдэ [[Монгол|Монголдо]] ([[Хобдо]] дэхэд [[Үбсэ]] аймагта 160 мянган хүн); [[Хиргисcтан|Хиргисстанда]] ([[Иссык-Күл]] нуурай өөрэй [[Харакол|Хараколдо]] (''һарата хальмаг'', ''хара хальмаг'') - 5 мянган алда хүн), ехэ бэшэ багаар хальмагууд [[Дээдэ Эвроопо]]до болон [[Америкэ|Америкэдэ]] (Пенсильвааниин Филадеэльфи хотодо, Шэнэ Джеэрсиин Паттерсон ба Хауэллда) (2 мянган алда хүн) байна, Тайванда ехэ бэшэ хальмагууд бии.

{|class="wikitable"
!align="center"|Халимаг кирилл үсэг
!align="center"|Харгалзах олон улсын авиа зүйн үсэг
!align="center"|Монгол кирилл үсэг
!
!align="center"|Халимаг кирилл үсэг
!align="center"|Харгалзах олон улсын авиа зүйн үсэг
!align="center"|Монгол кирилл үсэг
|-
|align="center"|Аа
|align="center"|{{IPA|a}}
|align="center"|a
|
|align="center"|Оо
|align="center"|{{IPA|ɔ}}
|align="center"|o
|-
|-
|align="center"|Әә
|align="center"|{{IPA|æ}}
|align="center"|а
|
|align="center"|Өө
|align="center"|{{IPA|o}}
|align="center"|ө
|-
|align="center"|Бб
|align="center"|{{IPA|p, pʲ}}
|align="center"|б
|
|align="center"|Пп
|align="center"|({{IPA|pʰ}}, {{IPA|pʲʰ}})
|align="center"|п
|-
|align="center"|Вв
|align="center"|{{IPA|w, wʲ}}
|align="center"|в
|
|align="center"|Рр
|align="center"|{{IPA|r, rʲ}}
|align="center"|р
|-
|align="center"|Гг
|align="center"|{{IPA|ɡ}}, {{IPA|ɡʲ}}, {{IPA|ɢ}}
|align="center"|г
|
|align="center"|Сс
|align="center"|{{IPA|s}}
|align="center"|с
|-
|align="center"|Һһ
|align="center"|{{IPA|h}}
|align="center"|г (зөөлөн)
|
|align="center"|Тт
|align="center"|{{IPA|tʰ}}, {{IPA|tʲʰ}}
|align="center"|т
|-
|align="center"|Дд
|align="center"|{{IPA|t, tʲ}}
|align="center"|д
|
|align="center"|Уу
|align="center"|{{IPA|ʊ}}
|align="center"|у
|-
|align="center"|Ее
|align="center"|{{IPA|je}}
|align="center"|е
|
|align="center"|[[Ue (Cyrillic)|Үү]]
|align="center"|{{IPA|u}}
|align="center"|ү
|-
|align="center"|Ёё
|align="center"|{{IPA|jɔ}}
|align="center"|ё
|
|align="center"|Фф
|align="center"|({{IPA|f}})
|align="center"|ф
|-
|align="center"|Жж
|align="center"|{{IPA|tʃ}}
|align="center"|ж
|
|align="center"|Хх
|align="center"|{{IPA|x, xʲ}}
|align="center"|х
|-
|align="center"|Җҗ
|align="center"|{{IPA|dʒ}}
|align="center"|ж
|
|align="center"|Цц
|align="center"|{{IPA|tsʰ}}
|align="center"|ц
|-
|align="center"|Зз
|align="center"|{{IPA|ts}}
|align="center"|з
|
|align="center"|Чч
|align="center"|{{IPA|tʃʰ}}
|align="center"|ч
|-
|align="center"|Ии
|align="center"|{{IPA|i}}
|align="center"|и
|
|align="center"|Шш
|align="center"|{{IPA|ʃ}}
|align="center"|ш
|-
|align="center"|Йй
|align="center"|{{IPA|j}}
|align="center"|й
|
|align="center"|Щщ
|align="center"|({{IPA|stʃ}})
|align="center"|щ
|-
|align="center"|Кк
|align="center"|({{IPA|k, kʲ}})
|align="center"|к
|
|align="center"|Ыы
|align="center"|{{IPA|i}}
|align="center"|ы
|-
|align="center"|Лл
|align="center"|{{IPA|ɮ}}, {{IPA|ɮʲ}}
|align="center"|л
|
|align="center"|Ьь
|align="center"|{{IPA|ʲ}}
|align="center"|ь
|-
|align="center"|Мм
|align="center"|{{IPA|m, mʲ}}
|align="center"|м
|
|align="center"|Ээ
|align="center"|{{IPA|e}}
|align="center"|э
|-
|align="center"|Нн
|align="center"|{{IPA|n, nʲ}}
|align="center"|н
|
|align="center"|Юю
|align="center"|{{IPA|jʊ}}
|align="center"|ю
|-
|align="center"|Ңң
|align="center"|{{IPA|ŋ}}
|align="center"|н (нг)
|
|align="center"|Яя
|align="center"|{{IPA|ja}}
|align="center"|я
|}

{{stub}}

[[Категори:Хальмаг Тангача]]
[[Категори:Монгол]]
[[Категори:Хитад]]
[[Категори:Хэлэнүүд]]