Хонконг хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Улас
|уугуул_нэрэ                    =香港特別行政區<br/><small><small>Xiānggǎng Tèbié Xíngzhèngqū</small></small><br/>Hong Kong Special<br/>Administrative Region</small>
|буряад_нэрэ                ='''Хонконг тусхай захиргаанай бүһэ'''
|богони_нэрэ                    =Хонконг
|тугай_зураг                =Flag of Hong Kong.svg
|һүлдын_зураг                 =Regional Emblem of Hong Kong.svg
|түрын_уряа                          =
|түрын_дуулал               =
|газарай_зураг                  =Hong Kong Skyline Restitch - Dec 2007.jpg
|map_caption = Хонконг хотын һүниин үзэмжэ (2007)
|ниислэл_хото                   =
|хамгийн_том_хот               =
| demonym                      = хонконгынхид
|албан_ёһоной_хэлэн                =[[Хитад хэлэн|Хитад]]<br />[[Англи хэлэн|Англи]]
|бүс_нутгийн_хэл               =
|үндэһэ_язгуур                  = 
|үндэһэ_язгуур_он               = 
|засаглалай_хэлбэри             =[[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас|Хитад]]ай онсогой засаг захиргаанай орон
|тэргүүнэй_класс1              =Юрэнхы дарга
|тэргүүнэй_нэрэ1              =[[Лян Жэньин]]
|тэргүүнэй_класс2              =
|тэргүүнэй_нэрэ2              =
|хууль_тогтоогч                =
|дээд_танхим                   =
|доод_танхим                   =
|газар_нютаг_км2               =1,104
|нутгийн_талбайгаарх_эрэмбэ_дэс  =179
|уһанай_процент               =4.58% (50&nbsp;км²)<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/hk.html "Hong Kong".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090513083413/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/hk.html |date=2009-05-13 }}  The World Factbook. CIA. 23 August 2010. Retrieved 17 September 2010.}</ref>
|хүн_амай_тоосоо               =7,055,071<ref name="cia" />
|хүн_ам_тооцоолсон_он          =2010
|хүн_амын_тоогоор_эрэмбэ_дэс   =100
7,061,200<ref name="census2">{{cite web|title=Population and Vital Events|url=http://www.censtatd.gov.hk/hong_kong_statistics/statistics_by_subject/index.jsp?subjectID=1&charsetID=2&displayMode=T|year=2010|publisher=[[Census and Statistics Department]], Hong Kong Government|accessdate=4 October 2010|archivedate=9 June 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609015356/http://www.censtatd.gov.hk/hong_kong_statistics/statistics_by_subject/index.jsp?subjectID=1&charsetID=2&displayMode=T}}</ref>
|хүн_ам_тоолсон_он             =2010
|хүн_амын_тооллого_эрэмбэ_тоологдсоноор  =
|хүн_амай_нягтрал_нэгжэ_км2     =7,315<ref name=autogenerated1>{{cite journal |url=http://www.singstat.gov.sg/stats/keyind.html#popnarea |title=2008 Estimate |version=2008 |publisher=Statistics Singapore |year=2009 |accessdate=2 July 2011 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090221030353/http://www.singstat.gov.sg/stats/keyind.html#popnarea |date=21 February 2009 }}</ref>
6,480<ref name="census3">{{cite web|title=Population Density by Area|url=http://www.censtatd.gov.hk/FileManager/EN/Content_803/population.pdf|publisher=Census and Statistics Department, Hong Kong Government|year=2009|accessdate=4 October 2010}}</ref>
|хүн_амын нягтрал_эрэмбэ_дэс   =4
|ДНБ_ХАЧ                       =[[Америк доллар|$]]351.119 тэрбум<ref name="imf2">[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=29&pr.y=18&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=532&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= "Hong Kong".] International Monetary Fund. Retrieved 18 April 2012.</ref>
|ДНБ_ХАЧ_он                    =2011
|ДНБ_ХАЧ_эрэмбэ                =
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд              =$49,137<ref name="imf2" />
|ДНБ_ХАЧ_Нэг_хүнд_эрэмбэ       =
|ДНБ_нэрлэсэн                  =$243.302 тэрбум<ref name="imf2" />
|ДНБ_нэрлэсэн_он               =2011
|ДНБ_нэрлэсэн_эрэмбэ           = 
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд         =$34,049<ref name="imf2" />
|ДНБ_нэрлэсэн_нэг_хүнд_эрэмбэ  =
|ХТББИ                         =43.4<ref>{{cite web
 |url=http://hdrstats.undp.org/en/indicators/161.html
 |title=Human Development Report 2009 – Gini Index
 |publisher=[[United Nations Development Programme]]
 |accessdate=10 November 2009}}</ref>
|Илтгэлцүүр_он                 =2007
|Илтгэлцүүр_ангилал            =
|Илтгэлцүүр_эрэмбэ             =
|ХХИ                           ={{increase}} 0.898<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2011|publisher=United Nations|accessdate=2011-11-02}}</ref>
|ХХИ_он                        =2011
|ХХИ_ангилал                   =<span style="color:#090;">маш сайн</span>
|ХХИ_эрэмбэ                    =13
|мүнгэн_тэмдэгтэ                =[[Хонконг доллар]]
|мүнгэн_тэмдэгтэ_код            =HKD
|сагай_бүһэ                    = Хонконгой саг
| utc_offset = +8
| зуны_цагийн_бүсийн_нэр = 
| utc_offset_DST = 
|хэв_огноо                     =
|аль_гарын_замын_хөдөлгөөн     =баруун
|интернет_домэйн               =.hk
|телефоной_код                    =+852
|тэмдэглэл                     =
}}
'''Хонконг''' (мүн '''Гонконг'''; {{lang-en|Hong Kong}}, '''''Хонкон''''';  {{lang-zho|香港}} ''Шианган'', [[Юэ аялгуу|кан.]] ''Heūnggóng''; — [[Ази]]да Дэлхэйн [[санхүү]]гэй томохон түб [[хото]]; [[Бүгэдэ Найрамдаха Хитад Арад Улас|БНХАУ]]-ай [[Тусхай захиргаанай бүһэ (БНХАУ)|тусхай захиргаанай хоёр бүһын]] нэгэ (нүгөөнь [[Макао]]).

Хонконгынь Хитадай урда хэһэгтэ оршохо болон хойто талаараа [[Гуандун можо]]той хилэлдэг. Зүүн, баруун, урда таладань [[Урда Хитадай тэнгис]] оршоно.

Хонконг 1942 онһоо 1997 ондо Хитадта шэлжүүлэгдэхэ хүрэтэрөө [[Ехэ Британи]]ин засаг захиргаан доро байгаа. [[Хитад-Британиин хамтарһан тунхаг]] болон [[Хонконгой Үндэһэн Хуули]]да зааһанаар шэлжүүлгэһээ табин жэлэй дараа гү, али доодо талань 2047 он хүрэтэр Хонконгынь Хитадһаа ехэхэн хэмжээнэй автономито байдалтай байха ёһотой. «Нэгэ улас, хоёр системэ» гэһэн бодолгын ёһoop, Хитадай Засагай Газарынь Хонконгой [[аюулгүй байдал]], [[гадаада бодолго|гадаада бодолгые]] харюусаха бол [[хуулиин системэ]], [[сагдаа]]гай хүсэн, [[мүнгэн тэмдэгтэ]], [[гаали|гаалиин бодолго]], [[сагаашалал]]ай бодолго, олон уласай байгуулга, үйлэ ябадалда эльгээхэ түлөөлэгшэдөө өөрөө зохисуулна.

Анха худалдаанай боомто боложо байгуулагдаһан Хонконг [[XX зуун]]ай һүүлөөр томохон [[санхүү]]гай түб болобо. [[Капитализм|Капиталис]] [[эдэй засаг]]ынь голдуу үйлэшэлгын һалбарида тулгуурилдаг болон засагай газар үлэ оролсохо бодолгонь ехэхэн тус үзүүлдэг. Хүн зониинь голдуу Хитад гаралтай болобош бусад үндэһэтэнүүдэй эргэдынь ниигэмэй жаахан болобош шухала хэһэгые бүридүүлдэг. Хонконгто баруунай, зүүнэй соёл уралиг ехэхэн нүлөөлһэн болоод энэнь [[хоол]], [[кино]], [[хүгжэм]]эй уралигуудтань тодо харагдадаг.

==Түүхэ==
===Британиин эзэмдэлгэ===
[[Файл:City of Victoria, Hong Kong.jpg|thumb|left|1890-ээд оной Виктори һуури<br/>(одоо Түб дүүргын газар)]] 
1839 ондо [[Чин улас]] [[хара тамхи]] импортировалхаһаа арсаһанһаа боложо [[Британи]]тай [[Хара тамхиин нэгэдүгээр дайн]]да хүсэн үзэһэн. 1841 оной 1 һарын 20-да Британиин хүсэн [[Хонконг арал]]ые эзэлэн абажа, 1842 оной 8 һарын 29-дэ [[Нанжан]]гай хэрээгээр өөрын мэдэлдэ абажа һуурингаа (Виктори гэжэ нэрэтэй) байгуулба.

1860 ондо Британи [[Хара тамхиин хоёрдугаар дайн|Хара тамхиин удааха дайн]]да диилэжэ Каулуун ({{lang-en|Kowloon}}) хошууе үмэнэхиин адли абаһан бол 1898 ондо уридын газарһаа бүри томо Шэнэ газарые (''New territories'') 99 жэлэй арендын хэрээгээр нэмэжэ абаа.<ref name="Wiltshire">{{cite book|first=Trea|last=Wiltshire|title=Old Hong Kong|volume=Volume II: 1901–1945|page=148|publisher=FormAsia Books|edition=5th|year=1997|isbn=962-7283-13-4}}</ref>

1841 ондо загаһаша голдуу 7,450 [[Хитад үндэһэтэн|хитад]] байһан бол 1870 ондо 115 мянган хитад, 8,754 [[европынхид]] хүн оршон һуудаг болоһониинь хүн зон сугларжа эхилһэнэй жэшээ юм.<ref>Linda Pomerantz-Zhang (1992). "''[http://books.google.cz/books?id=otwbBh_GgrwC&pg=PA19&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false Wu Tingfang (1842–1922): reform and modernization in modern Chinese history]''". Hong Kong University Press. p.8. ISBN 962-209-287-X</ref>

===Японой интервенци===
[[Япон|Японой эзэнтэ гүрэн]] [[дэлхэйн хоёрдугаар дайн]]да Азиин дурнаһаа добтолон эзэлжэ байха үедээ 1941 оной 12 һарын 8-да Хонконг руу дайраһан.<ref>{{cite web |first=Klemen |last=L |url=http://www.dutcheastindies.webs.com/december2.html |title=Chronology of the Dutch East Indies, 7 December 1941 – 11 December 1941 |date=1999–2000 |work=Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942 |accessdate=19 September 2014 |archivedate=15 October 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015214226/http://www.dutcheastindies.webs.com/december2.html }}</ref> Британи, Канадын хамгаалагша хүсэн 1941 оной 12 һарын 25-да Хонконгые алдаба.<ref>{{cite web |first=Klemen |last=L |url=http://www.dutcheastindies.webs.com/december5.html |title=Chronology of the Dutch East Indies, 25 December 1941 – 31 December 1941 |date=1999–2000 |work=Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942 |accessdate=19 September 2014 |archivedate=15 October 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015232456/http://www.dutcheastindies.webs.com/december5.html }}</ref> Япондо эзэлэгдэһэн хэдэн жэлдэ хүнэһэ хомсодожо, үнэ харисангы ехэдхэһэн. Хитадууд хойшо нюусаар 1941 ондо 1.5 сая хүн байһанаа 1945 ондо Британи эргүүлэн абахада 6 буман хүн боложо сөөрһэн байдаг.<ref name="NYTime05">{{cite news|last=Bradsher|first=Keith|url=http://www.nytimes.com/2005/04/17/international/asia/17cnd-hong.html|title=Thousands March in Anti-Japan Protest in Hong Kong|newspaper=[[The New York Times]]|date=17 April 2005|accessdate=20 October 2010}}</ref>

===Хүйтэн дайнай үе===
[[Файл:Hk1989a.jpg|thumb|left|1989 оной Хонконг]]
Дайнай дараа [[Хитадай эргэнэй дайн]]һаа дүрбэгшэдээр хүн зоной тоо түргэн нүхэгдэбэ. Илангаяа 1949 ондо [[БНХАУ]] байгуулагдахада [[Хитадай коммунис нам]]ай бодолгодо хабшагдахаһаа зайлажа Хонконг руу сагаашалха урасхал хүбэрһэн гэдэг.<ref name="Wiltshire" />

1950-да ондо Хонконгдо даабуунай экспорт болон бусад [[ажа үйлэдбэри]] ехэд хүгжэһэн. Энэ үедэ хүн зоной тоо үргэлжэлэн ехэдхэжэ, хүдэлмэриин хүлһэн хэбээрээ шахуу байһаншье хүн арадай амидаралай комфорт дээшэлһэн байна.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/?id=cxxGJ7c10noC&pg=PA48&dq=textiles+growth+hong+kong&q=textiles%20growth%20hong%20kong |title=The growth and structure of international trade since the Second World War
| first=Lynden |last=Moore |year=1985
| page=48 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-46979-1 |accessdate=2011-09-01}}</ref> 
Хонконгдо 80, 90 ондо ажа үйлэдбэриин һалбарида ажаллаха хүсэнэй багтаамжа ханаха үедэ зүрөөд [[үйлэшэлгэ]]нэй һалбариин ниитэ хэмжээ ехэ хубяар ехэдхэбэ.<ref name="Dodsworth">{{cite book|work=Hong Kong, China: Growth, Structural Change, and Economic Stability During the Transition|publisher=International Monetary Fund|year=1997|page=54|isbn=1-55775-672-4|first=John|last=Dodsworth|first2=Dubravko|last2=Mihaljek}}</ref>

[[Ехэ Британи]] 1997 ондо Шэнэ газарай ({{lang-en|New territories}}) арендын хугасаа дууһахада Хитадта Хонконгой мэдэхэ бүрин эрхээ шэлжүүлнэ гэдэгээ 1984 ондо Хитадтай хамтарһан тунхаг үйлэдэхэдээ баталба.<ref name="Wiltshire">[Wiltshire, Trea (1997). Old Hong Kong. Volume II: 1901–1945 (5th ed.). FormAsia Books. p. 148. ISBN 962-7283-13-4].</ref>

===1997 онһоо хойшо===
[[Хитад]]ай мэдэлдэ ерэһэнээр Британиин үедэ байһанһаа Хитадта тааруулжа өөршэлэгдэһэн зүйлнүүд байдаг. Гэхыдээ баһа өөршэлэгдөөгүй зүйлнүүдшье байна. Хитадһаа илгарха заримһаань онсолбол, өөрын нэрээр [[ДХБ]], [[ОУОХ]] гэхэ мэтэ хэд хэдэн олон уласай байгуулгын гэшүүн хэбээр, бүхы һургуулида [[англи хэлэн]] заадаг хэбээр, Хонконгой тусхай бүһын паспорттой хүн [[Европо]], [[Хойто Америкэ]]дэ сүлөөтэй нэбтэрхэ эрхэтэй хэбээр, [[хэблэл мэдээлэлэй эрхэ сүлөө]]тэй хэбээрээ байна.

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

== Холбооһон ==
* [http://www.gov.hk/en/ Хонконгой засагай газарай албан ёһоной сайт]
* {{commons|Hong Kong|Хонконг}}

{{1000 үгүүлэл}}
{{Ази}}

[[Категори:Хитадай хотонууд]]