Эдэй засаг

Нью-Йоркой Хүрэнгын Биржын худалдаанай дабхарта ябагдажа бай гүйлгээнэй ябаса. Эдэгээр хүмүүнэй хэһэн эдэй засагай һунгултануудынь санхүүгэй шиидэбэри боложо байдаг.

Эдэй засаг (ᠡᠳ᠋ ᠦᠨ ᠵᠠᠰᠠᠭ) гү, али эдэй засаг хобор хизгаарлагдмал нөөсэ баялигые ниигэм ба ниигэмэй бүлэг, нэгэжүүдэй одоогой ба ерээдүйн хэрэгсээ, шаардалгые хангаха зорилгоор хэрхэн яажа үрэ дүнтэй ашаглаxа зарсуулха талаар һунгалта хэхэ шиидэлые һудалдаг ниигэмэй шэнжэлхэ ухаан юм.

Эдэй засаг — бараа ба үйлэшэлгээнэй үйлэдбэрилэл, хубаарилалта болон хэрэглээе һудалдаг шэнжэлхэ ухаан юм. Эдэй засаг гэхэ нэршэлынь oikos (гэр) ба nomos (дүрэм гү, али хуули), гү, али "гэрэй ажахые ударидаха" гэһэн грек хэлэнһээ үүдэһэн.

Ударидхал

Адам Смит, эдэй засагай онолой эсэгэ гэгдэдэг, Үндэһэтэнүүдэй Баялиг гү, али "Үндэһэтэнүүдэй Баялигэй үүдэбэри болон шалтагааные һудалха" номой зохёогшо.

Үйлэдбэрилэл ба хубаарилалтын тухай дуугаралсааниинь ута түүхэтэй хэдышье оршон үеын удхаараа эдэй засагай онолые голдуу 1776 ондо Адам Смитэй Үндэһэтэнүүдэй Баялиг номые хэблэгдэһэнһээ хойшо абажа үзэдэг. Энэ һудалгаандаа Смит дараахи һэдэбые туһагаһан:

Улас түрын эдэй засагынь түрын түшээ гү, али хуули тогтоогшын тухай шэнжэлхэ ухаанай һалбари гэжэ хэлэгдэхэ ба нэгэдүгээртэ арад түмэнг хангалтатай оролго эсэбэл бараагаар хангаха гү, али үлүү тодоруулбал өөрһэдэйгөө тиимэ хэмжээнэй оролго эсэбэл ами зууха зүйлэсээр хангахад туһалха, хоёрдугаарта түрэ гү, али улас ороноо ниигэмэй үйлэшэлгээ үзүүлхэд хангалтатай оролгоор хангаха гэһэн хоёр үндэһэн ойлголтые гаргажа ерэһэн. Энэнь арад түмэн болон түрэ засагые баяжуулахад зорюулагдан гаража ерэһэн.

Смитынь 'улас түрын эдэй засаг' гэжэ нэрлэжэ байһан, гэхэдээ 1870 онһоо хойшо "эдэй засаг" гэһэн нэршэл голшолон хэрэглэгдэхэ болоһон.

Мүн үзэхэ

• Frontiers in Economics - ed. K. F. Zimmermann, Springer-Science, 2002. - A summary of surveys on different areas in economics.
• The Autistic Economist - Yale Economic Review - How and why the dismal science embraces theory over reality.
• Nature of Things by Jean-Baptiste Say - an essay in which Say claims that economics is not an ethical system that one can simply refute on the basis that one does not accept its values: it is a collection of theories and models that explain inductively found principles.

Холбооһон

• Энэ хуудаһан Эдэй засаг гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.

Юрэнхы мэдээсэл

• Economics at the Open Directory Project

• Resources For Economists: Official resource guide of the American Economic Association
• Research Papers in Economics (RePEc): huge database of preprints and other research
• Economic journals on the web
• Intute: Economics: Searchable human catalogue of the best links for teaching and research in Economics

Институт, байгуулганууд

• Economics Departments, Institutes and Research Centers in the World
• Organization For Co-operation and Economic Development (OECD) Statistics
• United Nations Statistics Division
• World Bank Data
• World Trade Organization
• Center for Economic and Policy Research (USA)

Һудалгаанай эхэ үүдэбэри

• Энэ хуудаһан Эдэй засаг гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
• Economics textbooks on Wikibooks
• MERLOT Learning Materials: Economics: US-based database of learning materials
• The United economic encyclopedia
• Online Learning and Teaching Materials for Economics: The Economics Network (UK)'s database of text, slides, glossaries and other resources
• MIT OpenCourseWare: Economics: Archive of study materials from MIT courses
• A guide to several online economics textbooks
• The Library of Economics and Liberty (Econlib): Economics Books, Articles, Blog (EconLog), Podcasts (EconTalk)
• Schools of Thought: Compare various economic schools of thought on particular issues
• Economics at About.com
• Bized–A UK-based portal site for Economics and Business Studies designed mainly for UK students.
• Ask The Professor section of EH. Net Economic History Services
• Introduction to Economics: Short Creative commons-licensed introduction to basic economics