Перейти к содержанию

Коми-пермяк хэлэн

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Коми-пермяк хэлэн
Перем коми кыв
Тараалга Оросой холбоото улас
Түрэлхи хэлэтнэй тоо 63 106 хүн (2010)[1]
Хэлэнэй ангилал
Ураал
Албан ёһоной хэрэглээ
Улас

 Орос

Тохируулагша байгууллага үгы байна
Томьёолбори
ISO 639-3 koi

Коми-пермяк хэлэн — коми-пермягүүдэй хэлэн, өөрын уран зохёолой нормотой коми хэлэнэй гурбан аялгуунуудай нэгэ (пермяк хэлэнүүдэй бүлэг).

Пермиин хизаарта (ехэнхидээ Коми-Пермяк тойрогто болон хмзаарта зүүн хойто хэһэгтэ язьвинцүүд), Кировой можодо, Баруун Сибирьтэ тараагдана. Хэлэгшэдэй тоо 63,1 мянган хүн. (2010, тоололго), энэ тоодо 2 мянган коми-язьвин аялгуу хэлэгшэд.

4 аялгуутай:[2]

  • урда — кудымкар-иньвенскын, нижнеиньвенскын, оньковскын, нердвинскын аялгуу агуулна
  • хойто — кочевскын, косинско-камын, мысовскын, верхлупьинскын аялгуу агуулна
  • дээдэ КамынКама мүрэнэй дээдэ урасхал
  • коми-язьвин аялгууПермиин хизаарай зүүн хэһэг

Коми яһатанай нэгэ хэһэг хойто зүг тээшэ нүүһэнэй һүүлдэ коми хэлэн коми-зырян ба коми-пермяк хэлэн гэһэн хоер хэлэндэ хубааба. XIVXV зуунда коми-пермяк хэлэн бии болобо. Коми-язьвин хэлэн һүүлдэ зүүн пермягүүдэй хэлэнһээ хүгжэбэ.[3]

Мүнөө үедэ 35 үзэгһөө бүридэдэг коми сагаан толгой хэрэглэжэ байна. Мүнөө үеын коми сагаан толгой:

А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж З з
И и І і Й й К к Л л М м Н н О о Ӧ ӧ
П п Р р С с Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч
Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я
7-8 ангиин коми-пермяк хэлэнэй һураха бэшэг
Коми-пермяк Буряад
Дыр ов!
Дыр олö!
Сайн байна! (Ганса)
Сайн байна! (Олон)
Олат-вöлат! Та һайн байна гү!
Бур асыв! Үглөөнэй мэндэ!
Бур лун! Үдэрэй мэндэ!
Бур рыт! Үдэшын мэндэ!
Аттьö! Баярлаа!
Нем понда! Зүгөөр!
Эн жö вид! Хүлисыт!
Кыдз тэнö шуöны? Танай нэрэ хэн бэ?
Менö шуöны Öньö. Минии нэрэ Эндрю.
Инглишöн кужан-он? Англяаар дуугарна гүт?
Ог! Үгы!
Кöр локтан? Хэзээ ерэхэт?
Ашын. Үглөөдэр.
Мый керан? Та юу хэжэ байнат?
Муна босьтасьны. Дэлгүүр ошоноб.
Тэ кытöн? Та хаана бэ?
Ме öши. Би замаа алдааб.
Мый дона? Энэ хэдэнэйб?
Вит руб. Табан дүхэриг.
Адззисьлытöдз! Баяртай!
Талун кресення? Мүнөөдэр гарагай нэгэ байна гү?
Ну! Тиимэ!
Мыйнö! Тиимэ!
Ог тöд! Мэдэнэгүйб!
Менам абу сьöм. Мүнгэгүйб.
Сэтчин пос абу. Эндэ хүүргэ үгы байна.
Но! Зай.
  1. Владение языками населением Российской Федерации (Русский)
  2. Коми-пермяцкий язык / Под ред. проф. В. И. Лыткина. — Кудымкар: Коми-пермяцкое книжное издательство, 1962. — С. 27—34.
  3. Энциклопедия Пермской области — Коми-Пермяцкий язык