Пермиин хизаар
Оросой холбоото уласай нютаг можо
Пермиин хизаар
Пермский край
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пермиин хизаар — Оросой холбоото уласай нютаг можо, Урда Ураалда, Эжэл шадар холбооной тойрог болон Ураалай эдэй засагай бүһэдэ багтана. Засаг захиргаанай түб — Пермь хото. Хойто зүгтэ Коми Улас, баруун хойто зүгтэ Кировын можо, баруун зүгтэ Удмурт Улас, урда зүгтэ Башкортостан, зүүн зүгтэ Свердловскын можо хилэ нэгэтэй байна[1]. Пермиин можо ба Коми-Пермяк автономито тойрогые нэгэдүүлһэнэй дүндэ 2005 оной 12 һарын 1-дэ байгуулагдаһан байна[2][3].
Газар зүй
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Пермиин хизаар Оросой Европын хэһэгтэ (Ураал шадар) болон Дунда ба Хойто Ураалай баруун ташаланда байрлана. Хизаарай талмайн 99,8 % Европодо, 0,2 % — Азида байрлана.
Эгээн үндэр сэг хадаа далайн нюруугай дээшэ 1496 м үндэртэй Тулымский Камень орьёл. Хойноһоо урагша эгээн утадаа 645 км, Зүүнһээ баруун тээшэ эгээн утадаа 417,5 км юм.
Уларил
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Пермиин хизаар һэрюун уларилай бүһэдэ байрлана. Пермиин хизаарта Коми-Пермяк автономито тойрогой Гайнын, Косын, Кочёвын аймагууд Алас Хойто адлидхаһан байна.
Үбэлынь удаан, саһатай. Хизаарай зүүн хойто зүгтэ 1 һарын дундажа температура −18,5 °C, баруун урдада −15 °C. Эгээн хэтэ температура (хизаарай хойто хэһэгтэ) −56 °C, зунда +42 °C хүрэнэ.
Уһан зүй
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Пермиин хизаар гол мүрэн Эжэл мүрэнэй зүүн шудхал болохо Кама мүрэнэй ай һабада хамаарна. Пермиин хизаарта 29 үлүү мянган гол горхон ниитэдэ 90 мянган километр үлүү ута[4][5].
Пермиин хизаарта хоёр томо мүрэд (500 км-һаа ута): Кама (1805 км) ба зүүн шудхалынь Чусовой мүрэн (592 км).
Пермиин хизаарта 100 кмһаа ута 40 мүрэн байна. Эгээн томонь:
- Кама — 2039 км.
- Чусовой — 735 км.
- Сылва — 493 км.
- Вишера — 450 км.
- Колва — 460 км.
- Яйва — 403 км.
- Косьва — 283 км.
- Коса — 267 км.
- Весляна — 266 км.
- Иньва — 257 км.
- Обва — 247 км.
Бага гол горхон (100 км-һаа бага) хизаарай диилэнхи хуби. Жээшэнь, Пермь Егошиха мүрэнэй хүбөөндэ байрладаг.
Сагай бүһэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Пермиин хизаар Екатеринбургын саг сагай бүһэдэ байрлана. UTC-һаа +5:00 шэлжэлтэтэй. Москвагай сагһаа тус сагай бүһэ +2 сагай үргэлжын шэлжэлтэтэй байгаад Оросто MSK+2 гэжэ тэмдэглэгдэнэ.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ География Пермского края. the original on 2009-02-04 үдэрһөө архивлагдаһан. 2016-10-10 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Закон Об образовании в составе Российской Федерации нового субъекта РФ в результате объединения Пермской области и Коми-Пермяцкого автономного округа
- ↑ Пермский край — общая характеристика. the original on 2016-07-17 үдэрһөө архивлагдаһан. 2016-10-10 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Пермский региональный сервер | Водные ресурсы. the original on 2006-10-02 үдэрһөө архивлагдаһан. 2016-10-10 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Энциклопедия Пермской области — Водные ресурсы Пермской области