Макс Планк

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Макс Планк
Max Planck
portrait
Түрэһэн үдэр:

1858 оной 4 һарын 23(1858-04-23)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15]

Түрэһэн газар:

Киль[d], Гольштейн-Глюкштадт[d], Германский союз[d][16][11]

Эрхэтэнэй харьяалал:

 Германиин эзэнтэ гүрэн
 Ваймарай бүгэдэ найрамдаха улас
 Нацис Германи
 Бизония[d]

Наһа бараһан үдэр:

1947 оной 10 һарын 4(1947-10-04)[1][2][3][4][5][6][17][7][8][9][10][11][12][15] (89 наһатай)

Наһа бараһан газар:

Гёттинген[d], Доодо Саксони[d], Бизония[d], Германия в 1945—1949 годах[d], Германи[16][11]

Шагнал:
Гарай үзэг:

Макс Карл Эрнст Людвиг Планк (Герман: Max Karl Ernst Ludwig Planck, 1858 оной 4 сарын 23 — 1947 оной 10 һарын 4) хадаа Германиин гарамгай физик. Тэрэ квантын онолые үндэһэлһэнээрээ XX зуунай агуу физигүүдэй нэгэ гэжэ зүй ёһоор тоосогдодог юм.

Намтар[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Планк сэхээтэн гэр бүлэһөө гаралтай болоод хуулиша Вильһельм Планкын гэртэ тэрэнэй зургадахи хүбүүн болон түрөө һэн. Дунда һургуулиин һурагша байха үеһөө физик болохо гэһэн хүсэлдэ хүтэлэгдэһэн Макс Планк эхилээд Мюнхенэй һүүлдэнь Берлинэй ехэ һургуулида һуралсаһан түгэсхэһэн болоод Һерман фон Һельмһольц зэргэ алдарта эрдэмтэдээр хэшээл заалгажа байгаа.

Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үедэ Адольф Һитлертэй уулзажа еврей шудалаашадые илгабарилхагүй байхые үнэншүүлхые туршажа байгаа.

Aжал хүдэлмэри[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

1880 ондо Мюнхенэй ехэ һургуулиин доцент, удалгүй Киль, Берлинэй ехэ һургуулиин профессор болобо. 1894 ондо Берлинэй Эрдэм Ухаанай Академиин гэшүүнээр һунгагдан 1922—1943 он хүрэтэр тус академиин эрдэмтэн нарин бэшэгэй даргаар таһаралтагүй ажаллажа байгаа.

Эзэн хаан Вильһельмын нэрэмжэтэ ниигэмлиг гэжэ эрдэм ухаанай байгуулгын юрэнхылэгшээр баһа ажаллажа байһан болон энэ ниигэмлиг 1948 ондо Макс Планкын ниигэмлиг гэжэ нэрэтэй болобо. Мүн 1913 ондо Петербургын эрдэм ухаанай академиин һурбалжалагша гэшүүн, 1926 ондо СССР-эй Эрдэм Ухаанай Академиин хүндэтэ гэшүүн, Лондоной Хаанай ниигэмлигэй гэшүүнээр һунгагдаһан.

Ололто амжалтын замнал[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Макс Планк оюутан байхаһаа эхилэн термодинамикые һонирхон шудалба. Залуудаа бэшэһэн бүтээлнүүдынь дулаанай үзэгдэлые тайлбарилха, термодинамикын хоёрдугаар хуулиие үндэһэлхэ (энэ сэдэбээр докторой зэргэ хамгаалһан), термодинамикые физикэ-химиин процессто хэрэглэхэ аргые болбосоруулхада шэглэһэн байдаг.

Макс Планк нэрэтэ физик-химик Bальтер Нернстын электролитэй онолд тулгуурилан электролит уусамалай потенциалай илгабариие бодожо гаргаһан бэлэй. Тэрэнэй сасаралай термодинамика онолой бүтээлнүүд ехэ ажа холбогдолтой болоһон юм. Иимэ үнэмлэхы хара бэеын сахилгаан суранзан сасаралай спектртэ энергиин хубаарилагдаха томъёое гаргаһан байна. Тэрэниие Планкын хуули гэдэг. Туйлай бага массатай эгэл бөөмэй хүдэлөөнэй хуулиие элирхэйлхэдэ хэрэглэгдэдэг тогтомол хэмжэгдэхүүниие бодожо гаргаһаниинь мүнөө Планкын тогтомол нэрэтэйгээр үргэн хэрэглэгдэжэ байна.  Дж·c

Макс Планк энэ хэмжэгдэхүүниие бодожо гаргаһанаар шэнэ физикэ, ондоогоор хэлэбэл, квантын физикын эринэй эхиниие табиһан байна.

Эрдэм ухаанда оруулһан гарамгай хуби нэмэрииень үнэлжэ 1918 ондо тэрэндэ Нобелиин шагнал хүртээһэн юм.

Гэр бүлэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Макс Планк амидаралайнгаа туршада хоёр удаа гэрлэһэн ба ниитэ табан үхибүүдтэй болоһон. Хоёрдохи хүбүүнинь Эрвин нацистуудта эсэргүүсэгшэ байһан тула 1945 үлгэжэ алаһан байгаа.

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. 1,0 1,1 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
  2. 2,0 2,1 Stuewer R. H. Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 Babelio — 2007.
  4. 4,0 4,1 filmportal.de — 2005.
  5. 5,0 5,1 (unspecified title)
  6. 6,0 6,1 Энциклопедия Брокгауз / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  7. 7,0 7,1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  8. 8,0 8,1 GeneaStar
  9. 9,0 9,1 (unspecified title) — 2014.
  10. 10,0 10,1 Internet Philosophy Ontology project
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 (unspecified title)
  12. 12,0 12,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedijaLZMK, 1999. — 9272 с. — ISBN 978-953-6036-31-8
  13. Архив изобразительного искусства — 2003.
  14. (unspecified title)
  15. 15,0 15,1 Munzinger Personen
  16. 16,0 16,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118594818 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.
  17. Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.