Николай Гоголь
| Николай Васильевич Гоголь | |
| Микола Васильович Гоголь | |
.jpg) | |
| Ажал үйлэ: | |
|---|---|
| Түрэһэн үдэр: | |
| Түрэһэн газар: |
Великие Сорочинцы[d], Миргородский уезд[d], Полтавская губерния[d], Ородой эзэнтэ улас[3][4] |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | |
| Наһа бараһан газар: | |
| Гарай үзэг: |
|
Николай Гоголь (ород: Николай Васильевич Гоголь, жэнхэни нэрэнь украин: Микола Васильович Яновський, 1809 он оной 4 һарын 1 [Хуушан стиль 3 һарын 20] — 1852 он оной 3 һарын 4 [Хуушан стиль 2 һарын 21]) — Украинада түрэһэн, ородоор бэшэһэн уран зохёолшо.
Николай Гоголь 1809 оной 3 һарын 20-ндо Полтавын можын, Миргородой сомоной Сорочынци гэжэ тосхондо түрэһэн юм. 1828 ондо Нижынэй гимнази дүүргэһэн һүүлээр Петербургда ошожо, алба хаагша болоһон байгаа. «Диканька шадарай хутордохи һүнинүүд» гэжэ Гоголиин түүхэнүүдэй түрүүшын суглуулбари 1831 ондо хэблэгдэн гаргаһан байна. Николай Гоголь болбол Украинын хүдөөгэй тэрэ үеын байдалые тус зохёолнууд соогоо тодо һонор, уран бэрхээр харуулһан байна. Гоголиин уран зохёолой үльгэр жэшээ байһан Александр Пушкин энэ зохёолнуудыеень һайшаажа, үндэрөөр сэгнэһэн байха юм.
Дурсагдагша туужануудай хэблэн гараһанай һүүлээр уданшьегүй «Петербургын туужанууд» гэһэн Николай Гоголиин зохёолнуудай суглуулбари толилогдоһон байна. Жэжэ түшэмэдэй уйдхартай ядуу ажабайдал тухайнь үедэ элеэр бэшэгдэнхэй.
1835 ондо Гоголь драматургиин эрхим дээжэнь болоһон, «Ревизор» гэжэ комеди бэшээ һэн. Гоголиин «Ревизор» 1836 ондо Петербургын Александринска театрта табигдаһан юм. Тэрээн соогоо уран зохёолшо болбол Оростохи засаг баригшадай ниигэмэй ба аяг зангайнгаа талаар ахир, тулюур түшэмэдэй мэхэ гохо хэдэг бузар зантай байһыень наадалан харуулаа. Комеди соогоо Гоголь хадаа эрхзгүй хүн зониие доромжолон зонхилжо байһан түшэмэдые бууршад болон мэхэшэдые хайрагамгүйгөөр элишэлнэ. Эдэ бүдүүлиг ябадалнуудые Гоголь гүнзэгы зүрхэнһөө шоо үзэнэ, шоглон буруушана. Тиимэ дээрэһээ хаанта Оросой засагаархид энэ зохёолдо добтожо ороһон, буруушааһан байгаа. Тиихэдэнь Гоголь 1836 ондо Петербургһаа зайсажа, түрэһэн нютагаа бусаад, «Үхэһэн дүүшэнүүд» («Хосорһон дүүшэнүүд») гэжэ зохёолые бэшэжэ эхилһэн байна.
«Үхэһэн дүүшэнүүд» гэжэ поэмэ Гоголиин гайхамшагта зохёолынь болоно. Тус зохёолой түрүүшын хубинь 1842 ондо дүүргэгдэһэн ба хэблэгдэн гаргагдаһан юм. Тэрээн соогоо уран зохёолшо хадаа крепосной богоол таряашадые хомхой хобдогоор дарлажа байгаа залхуу, хэрзэгы зан абаритай, хубалзанар маниловуудай, коробочконуудай, шэрүүн плюшкинүүдэй, собакевичүүдэй, ноздревуудай, түшэмэдэй болон бусадай шарайе адлидхашагүй үнэн зүбөөр тайлбарилна. Гоголь хадаа «Үхэһэн дүүшэнүүд» соогоо арад зоной хүшэр хүндэ, үгытэй ядуу байдалые харуулжа, крепостной эрхэ байдал хадаа хүниие гэмтээнэ гэжэ хэлэнэ. Хаанай цензурада хэды баригдабашье, тэрэ хадаа крепостной таряашадай үгыржэ байһые, крепостной байгуулалтые тэдэнэй буруушаан эсэргүүсэһэниие харуулжа шадаа. «Үхэһэн дүүшэнүүд» гэжэ поэмэнь эзэн хаанта засагые, помещигүүд ба түшэмэдые гэмнэһэн хатуу шанга акт болоо. Гоголь өөрынгөө үхэлгүй мүнхэ зохёол соо хүниие хүнэй дарладаг байгуулалтада элдэб дутуунууд: хомхойролго, мэхэ гохо гаргалга, тушаал зэргэдэ эрмэлзэлгэ, эдилгэ абалга, юушье хэнгүй сагаа баралга гэхэ мэтэ зорото шунал заншал зайлашагүй бии болодог юм гэжэ үнэншэмэ һайнаар зураглажа үгөө.
Хэдэн жэлэй хүндөөр үбшэлһэнэй удаа Гоголь наһа бараа һэн. Наһа барахаһаа хэдэн үдэр урид тэрэ хадаа «Үхэһэн дүүшэнүүд» гэһэн номойнгоо хоёрдохи томые галда шатааһан байгаа.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118540424 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.
- ↑ Гоголь // Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
- ↑ 3,0 3,1 Гоголь Николай Васильевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 4,0 4,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.