Хүнэй эрхэ

Нэгэдэһэн Үндэһэнэй Байгуулгын шууданай марка

Хүнэй эрхэ — хуби хүнэй ​​эрхэ зүйн байдалай үндэһэн һууриие бүридүүлдэг эрхэ.

Хүн бүри түрэхэһөө нэрэ түрэ, эрхынхээ хубида адли тэгшэ байдаг. Эдэ хүн боложо түрэһэн хүн бүрида угһаа заяаһан ёһо һуртахууныхинь салшагүй эрхэ мүн. Хүнэй эрхэ гэжэ мүнөөнэй бидэнэй нэрлэдэг ойлголтодо эдэгээр эрхые үндэһэнэй ба олон уласай хамтын ниигэмлигэй хуули тогтоохо үйлэ ябасын ёһoop тододхон томьёолжо хуули зүйн эрхэ болгожо хуулишалаһан хэм хэмжээе хэлэнэ. Эдэгээр эрхын хуули эрхын үндэһэниинь захирагдагһадай зүбшөөрэл, ондоогоор хэлэбэл эрхын субъектнүүдэй зүбшөөрэл юм.

Хүн бүри түрэхэдээ эрхэ сүлөөтэй, нэрэ түрэ, эрхынгээ хубида адли тэгшэ байна. Тэдэндэ оюун ухаан, үрэлиг сэдьхэл заяаһан болоод өөр хоорондоо аха дүүнэрэй ёһоор харилсаха ёһотой. — «Хүнэй эрхын түгэмээл тунхаглалай» нэгэдүгээр зүйл.

Хүнэй эрхые бүхи ниитээр хүлээн зүбшөөлгэ

Хүн түрэлхитэнэй бүхы гишүүдэй түрэ, тэгшэ байдалай үнэ сэные мүнөөнэй бидэнэй хүнэй эрхэ гэжэ нэрлэдэг ойлголтые бүрилдүүлжэ байгаа бусад олон үндэһэн заршамай нэгэ адли бараг бүхы соёл эргэншэл, шажан шүтэлгэ болон гүн ухаанай уламжалалда байдагые оложо хаража болоно. Бүхы эргэд ниитэлэг заншалые баримталха ёһотой гэһэн һанаа олон зуун жэлэй үмэнэ гаража һэн. Хүнэй хамагай шухала эрхэ ашагые сахихад шаардалгатай амидаралай үндэһэн һайн һайханай сэсэглэн хүгжэлые үгыдхэдэг ямаршье уламжалал байдаггүй байна. Зарим хүн энэнь бодито байдал дээрэ шухам юумэные хэлээд байна бэ гэжэ асуудаг. Хүнэй эрхэнь хүнэй һайн һайхан байдал гэдэгые ойлгохо хамагай хилбари арга юм. Гэм зэмгүй хүн зон наһаа алдаха, бэлгын хүсэрхылэлые тэбшэжэ зүбшөөрхэ, Засагай газарнууд хүн зоноо үлһэгэлэн байлгаха зэрэгые тэбшэхэ аргагүй юм.

Хүнэй эрхые хамгаалха тухай һанаа

Испани хэлээр Хүнэй эрхын түгэмээл тунхаглалай хубилбаритай Элеонора Рузвельт

Хүнэй эрхые тодорхойлжо, түүниие хамгаалха тухай һаналые ябаандаа хуулишалаһан хэм хэмжээ болгоһон юм. Үүные хэрэгжүүлхэд Англиин Магна Карта (англи: Magna Carta, 1215), Эрхын тухай айладхал (англи: Petition of Right, 1628), Эрхын тухай хуулишалаһан акт (англи: Bill of Rights, 1689) зэрэгые баталһан олон шухала үйлэ ябадал эхилэлыень табиһан болоно. XVIII зуунда байгаалиин хуулиин талаархи анханай һанаанууд, хүнэй эдэлхи зам ёһоной эрхые хуулишалаһан эрхэ бологон хүлээн зүбшөөржэ, хүгжүүлһэн болоод эдэгээр эрхые анха удаагаа уласай үндэһэн хуулида тусгаһан юм. Энэнь түрэ болон хуби хүнэй хоорондын хуулишалаһан харилсаанай элэрхэлэл боложо Түрын эрхэ мэдэлынь сүлөөтэ хуби хүнэй зүбшөөрһэнөөр бии болодог гэдэгые нотолһон болоно. Хүн ба эргэдэй эрхын тухай Франциин тунхаглал (француз: Déclaration des droits de l'homme et du citoyen, 1789), Америкын эрхын тухай хуули (англи: Bill of Rights, 1791)-ые энэ заршамые баримталан гаргаһан юм.

XIX зуунда хэд хэдэн тусгаар тогтониһон улас орон энэ заршамые баталһан ба ниигэм, эдэй засагай эрхые мүн аажамдаа хүлээн зүбшөөржэ эхилһэн юм. Улас оронуудай Үндэһэн хуулинда хүнэй эрхые баталгаажуулһан байдаг болобошье хуули тогтоомжооршье юм гү, албадалгаар, магадгүй ниигэмэй албан буса арга хэрэгһэлээр, түүниие хизгаарлаха гү, али үгыдхэхэ ябадал зарим үедэ гаража байна. Үүгээршье зогсохогүй улас оронууд өөрһэдөөшье хуулишалаһан эрхынхинь байдалые үлэ харгалзан хүнэй эрхые зүршэхэ ябадал олонтоо гарадаг.

Ном зохёол

• Введение в права человека М.: Московская Хельсинкская группа, 2009 (ород)
• Невирко Д. Д. Права и свободы человека и гражданина: проблемы соотношения, взаимодействия и иерархии. Дис… канд. юрид. наук. — Екатеринбург, 2004. — 181 c. (ород)
• Нуркаева Т. Н. Личные (гражданские) права и свободы человека и их охрана уголовно-правовыми средствами: вопросы теории и практики. — С.-Пб.: Юрид. центр Пресс, 2003. — 254 c. (ород)
• Права человека. Энциклопедический словарь. Отв. редактор С. С. Алексеев. М.: Норма, 2009. 656 с. (Ряд статей из раздела «История прав человека».) (ород)
• Словарь-справочник по правам человека: основные понятия и институты. М.: Изд. «Права человека», 2006. (ород)
• Хански Р., Сукси М. (ред.) Введение в вопросы международной защиты прав человека Москва: «Права человека», 1997—1998. Пер. А. Иванченко. Ред. Л. Архипова (ород)
• Экштайн К. Основные права и свободы по российской Конституции и Европейской Конвенции. Учебное пособие для вузов. — М.: Nota Bene, 2004. — 496 c. (ород)
• Human Rights: Handbook for Parlamentarians УВКПЧ, Межпарламентский союз, 2005 (англ)

Холбооһон

• Энэ хуудаһан Хүнэй эрхэ гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.
• «Хүнэй эрхэ» — НҮБ-ын сахим газар (ород)
• Яндекс. Словари дахи Хүнэй эрхэ (ород)
• Сүлөө. Тэгшэ адли байлга. Хүнэй эрхэ. Москва, 1997 Архивировалһан 5 арбан нэгэ һара 2013 оной. Составитель — Л.Богораз (ород)
• Миннесотын Дээдэ Һургуулиин Хүнэй эрхэ тухай номой сан (ород)
• Хүнэй эрхын түүхэ (ород)