Эрдэм ухаан

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
(Шэнжэлэхэ ухаан-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
Санкт-Петербург хотодо Ородой Шэнжэлхэ ухаанай Академиин байшан

Эрдэм ухаан (шэнжэлхэ ухаан, scientia гэһэн латин үгэһөө гаралтай) гээшэ эрдэм ухаанай шудалалай арга дээрэ тулгуурилһан мэдэлгын согсо, ондоогоор хэлэбэл шудалгын үрэ дүнгээрээ гаргажа абаһан, зохёон байгуулалтада оруулһан мэдэлгэ юм.[1][2] Шэнжэлхэ эрдэм ухаан гэдэгтэ, зарим тохёолдолдо хэрэглээнэй шэнжэлхэ ухааные (applied science) оруулдаггүй байна.

Шэнжэлхэ эрдэм ухааниие 2 үндэһэн томо бүлэгтэ хубаажа болоно.

Зарим тохёолдолдо тоогой ухааниие гурбадахи бүлэг гү, али хиисбэри (абстрактна) шэнжэлхэ эрдэм ухаан (formal science) болгожо илгаха байдаг. Ушарынь, тоогой ухаан дээрэ дурсаһан байгаалиин болон ниигэмэй шэнжэлхэ ухаануудай али али адли болон илгаатай талануудые агуулһан байдаг байна.[2] Хиисбэри шэнжэлхэ эрдэм ухаанда статистика, логикын эрдэм ухаанууд эблүүлнэ. Хиисбэри шэнжэлхэ ухаанда гараһан томо ололтонууд физика болон биологиин, химиин эрдэм ухаанда мүн томо дэбжэлтэ гарахада нүлөөлнэ. Хиисбэри шэнжэлхэ ухаан таамаглал, онол, физикын хуулинуудай үндэһэн[3] болохо ба уламаар тэдэ байгаалиин болон ниигэмэй алишье үзэгдэлэй мүн шанарые нээхэ, элирүүлхэ һуури болоно.

XVIII-XIX-р зуунһаа үмэнэхи үедэ эрдэм ухаанай ухаан бодолгые гансахүү оюун ухаанай һэдэлгэ, дедуктив логикын захирамжаар тодорхойлдог байба.

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Гадаад холбооһо[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Шэнжэлхэ Ухаан

Тооной ухаан | Бодос зүй | Хими | Газар зүй | Одон орон шудалал | Биологи | Түүхэ | Хэлэн шудалал | Филологи | Гүн ухаан | Сэдьхэл шудалал | Ниигэм шудалал | Антропологи | Эдэй засаг | Информатика