1-р Далай Лама

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Гэндэн Дүб
1-р Далай лам
Засаглал Наһа баралга һүүлдэ Далай лама нэрэтэй
Хойто дүрэ Гэндэн Жамсо
Түбэд དགེ་འདུན་གྲུབ།
Вайли dge ’dun grub
Дуудалага [kẽ̀tyn tʂʰùp]
Галиг
(БНХАУ)
Gêdün Chub
THDL Gedün Drup
Эсэгэ Gonpo Dorjee
Эхэ Зомо Намха Кьи
Түрэһэн үдэр 1391
Шабтод, Ү-Цанг, Түбэд
Наһа нүгшэһэн 1391
Түбэд

Гэндэн Дүб (түбэдөөр དགེ་འདུན་གྲུབ།, 1391–1474) наһа бараһанай дараагаар Нэгэдүгээр Далай лама тогтооһон юм.[1]

Нэгэдүгээр Далай лама 1391 ондо Гьюрме Рупа Ү-Цанг можодо түрэһэн. Тэрэ Бадма Дорже түрэһэн нэрэтэй. 1411 ондо гэлэнэй тангаргаа зүршээ. 1416 ондо Гэндэн Дуб Богдо Зонхавын һурагша болоо. 1447 ондо Гэндэн Дуб Шигазе хотодо Даша Лхунпо дасаниие байгуулһан байба. 1474 ондо 84 наһатай Далай лама гүн тунгаан бодоод наһа бараһан байба.

Намтар[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Анхадугаар Далай Лама Гэндэн Дүб 1391-1474 оной хоорондо амидарһан. Хүүгэд наһанай нэрэнь Бадма Доржо. 15 наһандаа Нартан хиидтэ лама болон Гэсэлэй сахил хүртэбэ. Хорин наһандаа гэлэн сахил абажа, Гүнсүмбэ багшада шаби орожо гүн ухаан һудалһан байна. Энэ үедэ Зонхобо Лубсандагба (1357-1419) урда Түбэдтэ шарын шажаные үүдхэжэ ехэд алдаршажа байба. Богдо Зонхобо Түбэд ороной тухайн үеын захирагша Пагбадугбын засагай номой хаан Дагба Жалсанай уралигаар ном табижа байхадынь багшын хамта ошожо танилсаба. Хэдыгээр сөөн жэл Зонхобо богдын һургаали сонсоһон болобошье саашад Зонхобо богдые залгамжалһан Гандан хиидэй шэрээтэ лама Жалсаб Дарма Ринчен (1364-1432)-һээ һургаали ном үргэлжэлүүлэн сонсожо, судар тарниин ёһондо гүнзэгы мэргэн болоһон байна. Анхадугаар далай ламань Түбэд Цан нютагай Шигазегэй ойролсоо Дашалхунбо хиидые байгуулжа, Санидай дасантай боложо, тэрэнэй анханай Хамба ламаар үргэмжэлэгдэбэ. 1438 ондо Гандан хиидэй (Түбэдэй шажанай гол суудал) шэрээтэ лама Хайдаб Гэлэг Балсанг таалал түгэсхэд тус хиидэй хамба болгохые хүдэһэн болобош тэдэнэй үгые хүлээжэ абаһангүй. Тэрэ 1474 ондо 84 наһандаа Дашалхунбо хиидтэ жанажа халаа.

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. Gedun Drupa Архивировалһан 13 арбан хоёр һара 2005 оной. at Dalai Lama website.