Роза Люксембург
| Роза Люксембург | |
| Rosa Luxemburg | |
 | |
| Ажал үйлэ: | |
|---|---|
| Түрэһэн үдэр: | |
| Түрэһэн газар: | |
| Эрхэтэнэй харьяалал: | |
| Наһа бараһан үдэр: | |
| Наһа бараһан газар: | |
| Гарай үзэг: |
|
.svg){kind=small}
Роза Люксембург (Rosa Luxemburg, 1871 оной 3 һарын 5 — 1919 оной 1 һарын 15), Польшоһоо уг гарбалтай Германиин марксист, улас түрын онолшо, социалист, философ ба хубисхалша, ленинизмые шүүмжэлэгшэ.
Тэрэ Германиин социалис арадшалһан нам (SPD) ба энэнэй һүүлдэ Германиин бэеэ даанги социалис арадшалһан намай (USPD) социалис онолшо бэлэй. Тэрэ «Улаан туг» (Die Rote Fahne) гэһэн сониниие байгуулжа, һүүлдэ Германиин коммунис нам (KPD) болоһон «Спартагай Холбоо» (Spartakusbund) марксис хубисхалша бүлгэмые эмхидхэжэ, 1919 оной 1 һарада Берлиндэ хубисхалые туршаһаншье һаа, талаангаа буруутаба. Тэрэнэй ударидалга доро болоһон хубисхалынь Фрайкорой байлдаһаншье, Люксембург ба хэдэн зуун хубисхалшадые баряад зобожо алаба.
Намтар
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Һургалта ба улас түрын үйлэ ажаллалга
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Роза Люксембург зүүн урда Польшын Замосць нютагта Розалия Люксембург (Rozalia Luxenburg) нэрээр түрөө. Тэрэнэй гэр бүлэнь еврей байгаад либералис агаартай ажахын талаар баян гэр айл байгаа. Табан эгэшэ дүүнэрэй дунда одхон басагаан болоод, табан наһатайдаа үбшэлээд дохолон болоо. Эдир наһандаа тэрэнэй гэр бүлэ Варшавада нүүжэ ерэбэ. Варшавада һураба.
Зүүн Европын космополитанизмын агаар соо хүмүүжүүлэгдэбэ. Дээрэһээ тэрэ польшо, ород, германи, франци хэлээр сүлөөтэйгөөр дуугаржа бэшээд, англи ба итали хэлээршье һайн мэдээ. Мүн тэрэ Германиин буржуази ёһо заншал соо хүмүүжүүлэгдэһэншье һаа, һургуули дүүргэһэн жэлдэ хаанта Орос засагай оппозицида эсэргүү даралтын ушар уурлажа үзэлэй талаар ехээр хубилаа һэн. Тэрэ еврей хубсхалша бүлгэмэй үйлэ ажаллаад засагай газарта эсэргүү үйлэ хэрэгые дэлгэрүүлһэн ушар Швейцарида нүүжэ ябаа.
Швейцариин Цюрихэй дээдэ һургуулиин философиин тэнхимдэ һуралсаба. Хойто жэл хуули зүй тэнхимээр һэлгээд политэкономи тухай һураба. Тэндэ марксист болобо. 1898 ондо Хоёрдугаар интернационалда Германиин социалис намда ороод, Шутгарт ерээ.
1905 ондо болоһон Түрүүшын Орос хубисхал тэрэниие зоригжуулба. Варшавада ерээд тэмсээд, 1906 ондо Орос засагай газарай түрмэдэ табигдаһан. 1911 ондо Социалис интернационалай гэшүүн болоод, 1914 оной 3 һарада Германиин засагай газарай түрмэдэ табигдаба.
Спартагай Холбоо ба хубисхал
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]1916 оной 2 һарада эртэ түрмэ гаража, тэрэ оной 7 һараһаа хойшо 1918 оной 11 һара хүрэтэр туршалтада байгаа. Тиимэшье һаа, Люксембург улас түрын ажаллалгаяа үргэлжэлүүлбэ. Тэрэ шэнэшлэлшэ ба бюрократ Германиин социалис арадшалһан намые шүүмжэлээд, радикальна зүүнтэн хүсые нэгэдүүлдэг Спартагай Холбоое ударигшадай нэгэ болоо һэн. Люксембург Спартагай Холбооной дуу хоолой байһан «Улаан туг» сониной зохёогшодой нэгэ болоод 1918 оной 12 һарын эсэстэ Германиин коммунис намай нээлтын хуралда элидхэл хэбэ. 1919 оной 1 һарада Спартагай Холбооной буһалгаанай тайзанай арада хубаалсаба. 1919 оной 1 һарын 15-ай һүни фрайкор гэжэ нэрэтэй сагдаагай баригдаһан Люксембург зобоогдожо алагдаһан. Сагдаа хүүрыень һубаг соо хаяжархяад, 1919 оной 5 һарын 31 үдэр болотор тэндэ байгаа.
Карл Либкнехт, Лео Йогихес (Тышка), Һуго Һаазе, Курт Айснер тэрэнтэй хамта алагдаһан байна. Роза Люксембургын хүүр үхэһэнһөө 90 жэл һүүлдэ Берлинэй Шарите эмнэлгын газарта олдобо.[10] Тиигэбэл Роза Люксембургын урдахи хүүр буруу хүнэй хүүр магадгүй.[11]
Зохёолнууд
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- «Хүрэнгын нөөсэлгэ» (1913)
- «Ниигэмэй шэнэшлэл гү, али хубисхал»
- «Социалис арадшалалай хёморол» (1916)
- «Орос хубисхал. Тамиргүйдэлгын шүүмжэлхэ үнэлгэ»
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ 1,0 1,1 Starke H. D. Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Itaú Cultural (unspecified title) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
- ↑ 3,0 3,1 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera — Bern: 1998.
- ↑ 4,0 4,1 https://www.wechanged.ugent.be/wechanged-database/
- ↑ Каталог Немецкой национальной библиотеки
- ↑ Айзин Б. А. Люксембург Роза // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1974. — Т. 15 : Ломбард — Мезитол. — С. 110–112.
- ↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ SNAC — 2010.
- ↑ http://library.fes.de/cgi-bin/ihg2pdf.pl?vol=2&f=135&l=136
- ↑ 구정은 (2009년 5월 31일). «독일 여성 혁명가 로자 90년만에 시신 발견». 경향신문. 2013년 1월 25일에 확인함.
- ↑ 최지향 (2009년 6월 1일). «‘로자 룩셈부르크 시신 90년 만에 발견’엉뚱한 묘 조성해 논란»[permanent dead link]. 한국일보. 2013년 1월 25일에 확인함.
|
«Роза Люксембург» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |