Хүнэй Эрхын Бүгэдэниитын Тунхаглал

Хүнэй Эрхын Тунхаглалай испани хубилбаритай Элеонора Рузвельт

Хүнэй Эрхын Бүгэдэниитын Тунхаглал (англи: Universal Declaration of Human Rights), Нэгэдэһэн Үндэһэтэнэй Байгуулгын Юрэнхы Ассемблейн 1948 оной 12-дугаар һарын 10-най үдэрэй 217 А (III)^[1] тогтоолоор Париста баталагдаһан. Энэ тунхаглалынь Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай туршалгаһаа үүдэжэ «хүн бүхэндэ түрэлхи заяаһан эрхэ бии» гэһэн һанаае түрүүшынхиеэ дэлхэйн нюрууда гаргажа ерэһэн болоно. Ниитэ гушан зүйл ангиһаа бүридэһэн энэ тунхаглал олон уласай болон бүһэ нютагай хэмжээнэй хүнэй эрхын хэрээ, хуулинуудай үндэһэ болоһон.

Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үеээр холбоотонойхид гү, али Ехэ Британи, Франци, Зүблэлтэ Холбоон уласууд хүнэй дүрбэн эрхые хүлеэн зүбшөөржэ хэрэгжүүлхые уряалһан юм. Эдэ

үгэ хэлэхэ эрхэ сүлөө,
шажан шүтэхэ эрхэ сүлөө,
айдасһаа тусгаар байха эрхэ сүлөө,
хүсэлһөө тусгаар байха эрхэ сүлөө болоно.

НҮБ-ын тунхаг бэшэгтэ «хүнэй үнэ сэнэ, нэрэ хүндэ, зайлашагүй эрхын түлөө» гэдэгээ НҮБ элирхылэн бүхы гэшүүн оронуудаа яһа, үндэһэ, хүйһэ, хэлэ, соёл болон шажаниие харгалзахагүйгөөр хүнэй эрхэ болон зайлашагүй эрхэ, эрхэ сүлөөе зүбшөөрэн һурталшалхые уряалһан. Гэбэшье дараань болоһон Германиин Нацистуудай үйлэ хэрэгһээ дүгнэхэдэ НҮБ-ын тунхаг бэшэгэй хүнэй эрхын заалтань хангалтатай буса байһан ушар бүхыниитын эрхые тусгаһан дэлгэрэнгы тунхаглал бэшэг шаардалгатай болоһон юм.

Хүнэй Эрхын Бүгэдэниитын Тунхаглалай нэгэдүгээр зүйл:

Хүн бүри түрэхэһөө эрхэ сүлөөтэй, нэрэ түрэ, эрхынхээ хубида адли тэгшэ байна. Тэдэндэ оюун ухаан, үрэлиг сэдьхэл заяаһан болоод өөр хоорондоо ахан дүүгын ёһоор харилсаха ёһотой.
— «Хүнэй эрхын түгэмээл тунхаглалай» 1 дүгээр зүйл.