Болбосорол

"Багша ба һурагшад", Дануон (Ким Хүндо). Жүсон, Содан һургуули (서당:書堂)

Хадамал
Монгол үзэгээр
буряад кирилл.	болбосорол
монгол кирилл.	боловсрол

Һуралсал гү, али болбосорол - эрдэм, уран шадабари эзэмдэшэһэн байха удха.

Болбосоролые шухам ямар түбшэндэ асуудалые абажа үзэжэ байгааһаа хамааршье өөр өөрөөр тодорхойлхо боломжотой. Хэрбээ хуби хүнэй түбшэндэ гү, али ябасуу удхаар абажа үзэбэл болбосоролонь "хүнэй өөрыгөө болбосоруулжа хүгжүүлхын тулда ухамсартайгаар хэжэ байгаа танин мэдэхэ үйлэ ажалалгаа, түүнэй үрэ дүн" гэжэ тодорхойлжо болоно. Харин ниигэмэй түвшэндэ гү, али үргэн удхаарань абажа үзэжэ байгаа тохёолдолдо болбосоролые "эргэдэй һуража болбосорхо, хүгжэхэ эрхээ эдлэхэдэнь түрэ, ниигэмэй зүгһөө дэмжэлгэ үзүүлжэ байгаа үйлэшэлгээ, түүнэй үрэ дүн" гэжэ тодорхойлжо болоно.

Болбосорол олгохо орошон бүрдүүлхэнь һурган хүмүүжүүлэгшын гол ажал юм. Олон түрэлэй болбосорол байдаг:

• Албан ёһоной болбосоролонь бага һургуулиһаа абахуулаад эхилдэг, үндэһэн, академиин гэхэ мэтэ болбосорол эзэмшэхэ ябадал юм.
• Албан ёһоной буса болбосоролонь голдуу гэртээ, жэшээлбэл хүүгэдэй, эсэгэ эхэһээ хоол хэхэг заалгаха болбосорол юм.

Болбосоролой тодорхойлолтууд

Дасанай хэшээл (Энэдхэг)

• Ниигэмэй гишүүнэй хубида хүнэй эзэмшэһэн мэдэлэг, шүтлэг, уралиг, ёһо һуртахуун, дадал зуршалай нэгэдэлые соёл гэхэ болон түүные ниигэмэй захяалгад ниисүүлэн нэгэ үеһөө нүгөө үедэ дамжуулха хэрэгсэлые болбосорол гэжэ ойлгоно.
• Болбосорол гэдэгэй доро түүхээр бии болоһон, ниигэмэй ухамсарта зохихо хэмжээгээр һууһан, ямар нэгэн түгэс дүрдэ зорюуд шиглүүлэн бэе хүнэй оюун һанаа, бэе билдар, ниигэмэй шэнжые түлэбшүүлхэ бүхы лэ үйлэ ябасые ойлгоно.
• Агуулга нь эцсийн эцэст тухайн нийгмийн нийгэм эдийн засаг, улс төрийн байгууламж, түүний материал техникийн түвшингээр тодорхойлогдох шинжлэх ухааны мэдлэг чадвар, дадал, зан суртахууны үнэт зүйл, биеэ авч явах хэм хэмжээг нийгмийн гишүүдэд эзэмшүүлэх үүрэг бүхий сургалт, хүмүүжлийн бие даасан тогтолцоог боловсрол гэж ойлгоно.

Боловсролыг хүнд "олгож", "эзэмшүүлж" болдог эд зүйл мэт ойлгож ярих нь тун гэнэн зүйл. Боловсрох, сурах нь үнэндээ хувь хүн өөрөө өөрийгөө боловсруулж хөгжүүлэхийн тулд хичээж, оюун ухаанаа дайчилж ажилласны үр дүн болохоос идэвхгүй сонсож, харснаар бүтдэг үйл биш. Хэдийгээр хэн нэгэнд "боловсрол олголоо" гээд гэрчилгээ, диплом олгосон ч тэр хүн өөрөө л хичээж суралцаагүй бол боловсроогүй хэвээрээ үлдэнэ. Иймээс ингэж хэлж, ярьж, ойлголцох нь боловсрох үйлийн эзний үүргийг үгүйсгэж боловсрол эзэмшихэд нь тусалж, дэмжих хүнийх нь хандлагыг буруу тийш нь эргүүлж, шавьдаа өөрийн хүссэнээр хандаж ажиллаж болох мэт ойлголт, итгэл төрүүлдэг болох нь өнөөдрийн багш, сурган хүмүүжүүлэгчид, боловсролын удирдах ажилтнууд болон төрийн удирдлагуудын ярианаас харагдаж байдаг.

Ном зохёол

Энэ хуудаһан Болбосорол гэһэн Викимедиа сангай ангилал холбооһотой.

• Александрова О. А. Образование: доступность или качество — последствия выбора // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 2. — С. 83—93.
• Воробьёв Ю. Л. Образование за рубежом // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 3. — С. 62—70.
• Гавров С.Н.,Никандров Н.Д. Образование в процессе социализации личности // Вестник УРАО. — 2008. — № 5. — С. 21-29.
• Гуревич П. С. Личностный аспект образования // Знание. Понимание. Умение. — 2009. — № 2 — Педагогика. Психология.
• Гуревич П. С. Психология элитарного образования // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 4. — С. 128—138.
• Гневашева В. А., Луков Вал. А. Тема высшего образования в новейшей российской научной литературе
• Ильинский И. М. Об элитарном образовании // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 3. — С. 6—13.
• Ильинский И. М. Повышение качества образования в негосударственных вузах: опыт Московского гуманитарного университета // Знание. Понимание. Умение : электронный журнал. — 2008. — № 11 — Высшее образование для XXI века.
• Кириллин В. М. Русская образованность в X—XVIII веках // Древняя Русь. Вопросы медиевистики. — 2009. — № 4. — С. 5—23.
• Ворон Виталий. Образование известных и успешных людей // Образование: путь к успеху. — 2009. — № 7. — С. 5—23.
• Кузнецова Т. Ф. Философия, философская культура и гуманитаризация высшего образования // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 1. — С. 22—28.
• Медведева И. Я., Шишова Т. Л. Безобразия в образовании
• Новиков А. М. Постиндустриальное образование — М.: Эгвес, 2008. — 132 с.
• Новиков А. М. Российское образование в новой эпохе — М.: Эгвес, 2000. — 288 с.
• Плаксий С. И. Качественные параметры высшего образования // Знание. Понимание. Умение. — 2004. — № 1. — С. 19—24.
• Сатклифф Бенжамин. Женская грамотность в Древней Руси: гипотезы и факты // Древняя Русь. Вопросы медиевистики. — 2006. — № 4. — С. 42—49.
• Сапрыкин Д. Л. Значение и смысл понятия «образование» // Вестник МГУ. Серия 7. Философия. — 2008. — № 1.
• Хайдуков Д. С. Университетские города — обучение будущему // Мировой опыт и отечественные традиции управления человеческими ресурсами: Сб. материалов III Международной научно-практической конференции. МГУ / Под общ. ред. д.ф.н., проф. В. П. Пугачева;. — М.: МАКС Пресс, 2012.