Гушан жэлэй дайн

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Гушан жэлэй дайн
Map Thirty Years War-rus.svg
Жэл он 1618 оной 5 һарын 231648 оной 10 һарын 24
Байралал Европо (юрэнхыдөө Германи)
Үрэ дагабари Вестфалиин энхын хэрээ
Байлдагша таланууд
Flag of Sweden.svg Швеци
Flag of Bohemia.svg Богеми
Flag of The Electoral Palatinate (1604).svg Курпфальц
Flag of Electoral Saxony.svg Саксони
Flag of Brandenburg (1340-1657).svg Бранденбург
Flag of Denmark.svg Дани (1625–1629)
Statenvlag.svg Нидерланд
Proposed flag of Île-de-France.svg Франци
Union Jack 1606 Scotland.svg Шотланд
Flag of England.svg Англи
Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн
Catholic League (Germany).svg Германиин католик лига
Flag of Cross of Burgundy.svg Испани
Flag of Portugal (1640).svg Португал
Flag of Denmark.svg Дани (1643-1645)
Ударидагшад
Flag of Bohemia.svg Фридрих V

Sweden-Flag-1562.svg Густав II Адольф
Sweden-Flag-1562.svg Иоанн Банер
Sweden-Flag-1562.svg Леннарт Торстенссон
Proposed flag of Île-de-France.svg Кардинал Ришельё
Proposed flag of Île-de-France.svg Кардинал Мазарини
Proposed flag of Île-de-France.svg Ехэ Конде
Flag of Denmark.svg IV Кристиан
Flag of Electoral Saxony.svg Саксоной I Иоанн Георг
Großherzogin Sachsen Weimar.jpg Саксен-Веймарай Бернгард

Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg II Фердинанд

Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg III Фердинанд
Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg Иоганн фон Тилли
Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg Альбрехт фон Валленштейн
Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg Матиас Галлас
Banner of the Holy Roman Emperor without haloes (1400-1806).svg Карл фон Бюкуа
Flag of Bavaria (striped).svg I Максимилиан
Flag of Cross of Burgundy.svg Граф-герцог Оливарес
Flag of Cross of Burgundy.svg Амброзио Спинола
Flag of Cross of Burgundy.svg Кардинал-инфант Австриин Фердинанд

Хохирол
Сэрэгүүд үхэһэн ба шархадһан:
300 000
Сэрэгүүд үхэһэн:
400 000

Гушан жэлэй дайн (1618-1648), һабсбургынхи блок (испаниин ба австриин Һабсбургууд, Германиин католик гүнүүд, папын ба Речь Посполитойн дэмжэгдэһэн) ба һабсбургта эсэргүү холбоон (Германиин протестант гүнүүд, Франци, Швеци, Дани; теэд Англи, Һолланд ба Орос уласуудай дэмжэгдэһэн). Һабсбургынхи блок католицизмын туг доро урилдан ажалладаг байһан ба һабсбургта эсэргүү холбоон (илангаяа эхиндээ) — протестантизмын түлөө тулалдаба. Гушан жэлэй дайн олон үедэ хубаагдадаг: чехиин (1618-23) үе - Һабсбургуудта эсэргүү 1618-20 оной Чехиин буһалгаан болон Сагаан Уулын байлдаанда чехүүдэй диилдэлгэ (1620); даниин (1625-29) үедэ һабсбургынхи блогой сэрэг (А. Валленштейнэй, И. Тиллиин тушаал доро) Даниие илажа, данишуудые Германиһаа хөөн гаргаба; швециин (1630-35) үе, швед арми Германида (Густав II Адольфын тушаал доро) булимтаран орожо, Брейтенфельд (1631), Лютцен (1632) илаашье һаа, Нёрдлингендэ (1634) илагдаба; франци-швециин (1635-48) үедэ, Франци дайнда орожо һабсбургта эсэргүү холбооной үлүү байлга тодорхой болобо. Дайнай үрэ дүндэ Һабсбургуудай түсэб үйрэһэн, улас түрын бодолгын ноёрхол Францида ябаһан. 1648 ондо Вестфалиин энхын хэрээгээр дүүргэбэ.