Зороастрын шажан
Зороастрын шажан болбол Зороастр гэжэ лүндэншэнэй Эртын Иранай зүүн талада байгуулһан Иранай шажан мүргэл юм. Зороастризмын бусад нэрэнүүдынь маздаизм ба парсизм юм. Зороастрын шажан хадаа персүүдэй уг гарбалай шажан юм.
Зороастризм монотеис шажан мүн. Зороастрын шажантанай бурханиие Хурмаста гэжэ нэрлэдэг. Зороастризмын нангин ном хадаа Авеста болоно.
Зороастрын шажан дуалис юм. Зороастрын шажантан Хурмаста һайн сабдагуудые (Спента Майню) бүтөөһэн, тиигээд Ангра Майню гэжэ нэрэтэй шүдхэрнүүд баһал бии гэжэ этигэдэг. Зороастрын шажантай хүнүүд һайн муу хоёрой хоорондо шэлэхэ эрхэтэй гэжэ этигэдэг. Һайн юумэ шэлэхэдэ, жаргал, мууе шэлэхэдэ, жаргалгүй байдалда хүргэхэ гэжэ этигэдэг. Тиимэһээ һайниие шэлэхэ гээшэ эгээл һайн. Тиимэhээ тэдэнэй шажанай уряаниинь «Һайн hанал, hайн үгэ, hайн хэрэг» гэнэ.
Зороастрын шажан МЭҮ VI зуунһаа эхилээд Персиин (тэрэ тоодо Сасанидуудай) гүрэнэй шажан байгаа. МЭҮ VII зуун жэлдэ лалын арабууд Персиие эзэлжэ, ехэнхи персүүд лалын шажантан болобо. Зороастризмда хүбүүнэй бэлгээ отолуулха ёһон үгы байна.[1]
Мүнөө үедэ дэлхэй дээрэ 2.6 оршом сая зороастрын шажантан ажа.[2]
Тэдэнэй дунда ехэнхи хуби Иран, Пакистан ба Энэдхэг гэһэн оронуудта амидардаг. Пакистан болон Энэдхэгтэ тэдэниие парсис гэжэ нэрлэдэг. Олон зороастрын шажантан мүнөө АНУ-да амидардаг. Иранай Йезд хотодо зороастрын шажанай Гал Сүмэ бии.[3]
Юрэнхы этигэл үнэмшэл[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Эдэ хадаа Зороастризмын үндэһэн этигэл үнэмшэлнүүд:
Хурмаста гэжэ нэрэтэй нэгэ Бурхан тэнгэридэ этигэдэг. Тэрэ хадаа Бүтөөгдөөгүй Бүтөөгшэ мүн гэжэ этигэдэг. Зороастрын шажантан гансал тэрээндэ шүтэдэг. Хурмаста бүхы юумые бүтөөгөө. Тэрэнэй бүтөөһэн эмхи журам ба эмхигүй байдалай хоорондо зүрилдөөн байна. Юртэмсэ огторгойн бүхы юумэн энэ зүрилдөөндэ хабаадалсадаг.
Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
|
«Зороастрын шажан» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |