Майкл Фарадей
Майкл Фарадей | |
Michael Faraday | |
Түрэһэн үдэр: |
1791 оной 9 һарын 22[1][2][3][4][5][6][7][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17] |
---|---|
Түрэһэн газар: | |
Эрхэтэнэй харьяалал: |
Ехэ Британиин ба Ирландын нэгэдэһэн хаанта улас[d] |
Наһа бараһан үдэр: |
1867 оной 8 һарын 25[15][2][3][4][5][6][7][7][8][9][10][11][12][13][14][16][17] (75 наһатай) |
Наһа бараһан газар: |
Лондон, Ехэ Британиин ба Ирландын нэгэдэһэн хаанта улас[d][12] |
Шагнал: | |
Гарай үзэг: |
Майкл Фарадей (англи: Michael Faraday, 1791 оной 9 һарын 22 — 1867 оной 8 һарын 25), Англиин туршагша физик болон химик. Лондоной хаанай бүлгэмэй (1824), Франциин эрдэм ухаанай академиин (1823), Пруссиин эрдэм ухаанай академиин, АНУ-гай үндэһэтэнэй эрдэм ухаанай академиин ба Петербургын эрдэм ухаанай академиин (1830) гэшүүн юм. Электродинамикада өөрын нэрээрээ нэрлэгдэһэн электролизын тухай хуули болон индукциин тухай хуулинуудые нээжэ, Бунзенэй шатаагшые зохёон бүтээхэ зэргээр эрдэм ухаанда томо хуби нэмэри оруулһан байна.
Намтар
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Фарадей III Георгын хааншалалай үе гү, али 1791 ондо түмэршэнэй гэр бүлэдэ гурбадахи хүбүүниинь болон Лондон хотодо түрөө. Тэдэнэйхи арбан үхибүүдтэй, тон ядуу айл байһан тула тэрэ дүнгэжэ бага һургуули түгэсһэн болоод арбан гурбан наһанһаан хэблэхэ үйлэдбэридэ ажаллажа эхилһэн юм. Тэндэ олон янзын ном уншадаг байһанһаа эрдэм ухаантай холбогдолтой номууд һонирхолыень татадаг, туршалтын зурагуудые хуулжа зурадаг байба. Нэгэ үдэр тэрэнэй дэбтэрыень оложо үзэһэн үйлэшэлүүлэгшэ эрдэм ухаанай лекциин таһалбари бэлэглэһэн. Тэрэ лекциин эзэн хожом тэрэнэй багша болохо хубитай Һемфри Дэви байһан болон Фарадей Дэвитэй үгэ һолижо, эрдэм ухаанай замаар замнаха хүсэлтэйгээ элирхылжэ амжаһан байна. Дэви нэгэ удаагайнгаа туршалтын үеэр зүүн нюдөө гэмтээжэ, тэрэ хоорондоо Фарадейе туһалхаараа абаһан байна.
Тэрэ өөрын абьяас шадабаряараа 1825 ондо бензолые нээхэ зэргээр маша олон нээлтэ хэжэ, 1831 ондо сахилгаан суранзан индукциин үзэгдэлые элирүүлжэ, уламаар 1833 ондо өөрын нэрээрээ нэрлэгдэһэн хуулинуудые гаргажа ерэһэн юм. Гэбэшье, изагууртан угсаатай Дэви Фарадейе дородо үзэдэг байһан тула амжалтадань атаархажа, эрдэм ухаанай академида ороходонь саада һаалта хэхэ зэргээр абиртажа байгаа. Гэхыдээ Дэви «Минии эгээн томо нээлтэ хадаа Фарадей юм» гэжэ хэлэһэн байдагынь үнэнэй хубитай бэлэй.
Майкл Фарадей 1867 ондо гэртээ һандали дээрэ һуугаагаараа нүгшэһэн юм.
Багтаамжын хэмжүүр фарад, физикын Фарадейн тогтомол тэрэнэй нэрээр нэрлэгдэһэн байдаг. Мүн 1991-2001 ондо гүйлгээндэ хэрэглэгдэжэ байһан 20 фунт стерлингын мүнгэн тэмдэгтэ дээрэ тэрэнэй хүрэг байгаа.
Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ Гершун А. Л. Фарадей, Михаил // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1902. — Т. XXXV. — С. 299–301.
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
- ↑ 4,0 4,1 Michael Faraday — 2009.
- ↑ 5,0 5,1 SNAC — 2010.
- ↑ 6,0 6,1 Nationalencyklopedin — 1999.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Find a Grave — 1996.
- ↑ 8,0 8,1 (unspecified title)
- ↑ 9,0 9,1 Энциклопедия Брокгауз
- ↑ 10,0 10,1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 11,0 11,1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 (unspecified title)
- ↑ 13,0 13,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ 14,0 14,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
- ↑ 15,0 15,1 Faraday, Michael // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 J. T-l. Faraday, Michael // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: Smith, Elder & Co., 1885. — Vol. 18. — P. 190–202.
- ↑ 17,0 17,1 Académie nationale de médecine