Томас Эдисон

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Томас Альва Эдисон
Thomas Alva Edison
portrait
Ажал үйлэ:

зохёон бүтээгшэ, бизнесмен

Түрэһэн үдэр:

1847 оной 2 һарын 11(1847-02-11)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11]

Түрэһэн газар:

Майлен, Охайо

Эрхэтэнэй харьяалал:

 Америкын Нэгэдэһэн Улас

Наһа бараһан үдэр:

1931 оной 10 һарын 18(1931-10-18)[12][1][2][4][5][6][7][8][9][11] (84 наһатай)

Наһа бараһан газар:

Вест Оранж, Нью Жерси

Гарай үзэг:

Загбар:En A Day with Thomas Edison (1922)

Томас Альва Эдисон (1847 оной 2 һарын 11 - 1931 оной 10 һарын 18) амидаралые хамагай ехээр хялбаршалһан нээлтүүдые хэһэн АНУ-ай зохёон бүтээгшэ, бизнесмен байба.

Тэрээр мянга дабаһан нээлтын зохёогшын эрхые абаһан байдаг. Хамагай гол нээлтүүд сахилгаан гэрэл, нүүрһэнтүрэгшын эсэргүүсэлтэй харилсуур утаһа, дуу бэшлэгэй машина фонограф болон кино гаргадаг машина кинофотограф юм. Мүн туршилта хэхэ зорюулалтатай анханай үйлдэбэрлэлэй, шэнжэлгээ һудалгаанай лабораториие байгуулжаа.

Намтар[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Бага наһан[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Эдисон хүүхэд байхдаа

Эдисон бага наһандаа юрэдөө 3 һара лэ һургуулида ябажаа. Хүүгэд байхадаа улаан эсэргэнэ тусаһанай уламһаа сонсогол муудаһан болобошье үүные ойлгоогүйгэһээ һураха шадбаргүй гэһэн тодотголтойгоор түүные һургууляаһа гаргажаа. Һургууляаһа гарһанай дараа эжиинь гэрээр болобосрол олгон түүнэй хамагай гол онсолог шанар болохо эсэс түгэсгэлгүй сонюуша зангай һуурые табижа үгэшээ. Хэһэг хугасаанай дараа Эдисондо тусгай багшаар хэшээл заалгажа эхилһэн болоод анханай туршилтаа 10 наһатайдаа гэрынхээ дээбэрэй хонгилдо хэжэ, эндэ лэ хими, электрон оршоной тухай юрэнхы ойлголтые өөрөө һуршээ.

12-тойгоосоо түмэр замда һонин заража мүнгэн оложо эхилжээ. 16 наһатайдаа санамсаргүй сахилгаан мэдээнэй холбоошонтой танилсаһан байна. Нэгэн бишихан хүүе галта тэргэндэ дайруулхаһаа абаршаа. Хүүгэй эсэг сахилгаан мэдээнэй холбоошон байһан болоод Эдисондо сахилгаан мэдээнэй талаар заажа һургажээ. Иинхүү сахилган мэдээ дамжуулагша болоһон Эдисон хажуугаар шэнэ туршилта хэжэ, мүн һүүлын үеын техникын дэбшэлыешье һудалжа байгаа. Эбдэрһэн багажые заһаша сэлбэхдээ маша гаргууд болоһон ушарһаа хүмэс түүные алтан гартан гэжэ нэрэлдэг боложоо.

Зохёон бүтээгшэ болоһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

1869 ондо Нью Йоркын үнэт сааһанай арилжаа ябагдадаг алдарта Уолл Стрит гудамжанда алтанай арилжаа эрхэлдэг нэгэн компаниһа Эдисоные дуудажаа. Ушариинь алтанай ханшын талаар мэдээсэл абадаг сахилгаан мэдээ дамжуулагша эбдэрһэн байгаа. Эдисон богино хугасаанда дамжуулагшые заһахад үүные хараһан сахилгаан мэдээ дамжуулагша түхеэрэмжын Вестерн Юнион компани түүндэ хуби ниилүүлэгшын үнэтэ сааһанай ханшын өөршэлэлтые тэрэ даруйда мэдээлжэ шадаха түхеэрэмжэ захяалжаа. Эдисон хамагай анханай шухал нээлтэ болохо энэ захяалгые хэжээ.

1876 ондо "Нээлтын үйлдэбэр" нэрэтэй хубиин лаборатороо байгуулжаа. Эндэ өөрын сонирхоһон һалбари бүртэ һудалгаа, туршалта хэжэ байгаа. Нью Жерси дэхэ Менло паркта дэлхэйн анханай үйлдэбэрлэлэй лаборатори байгуулжа шэнэ нээлтүүд хэһээр байгаа. Тэрэ жэлдэ баһа нэгэ шухал нээлтэ хэһэн, урда Александр Грахам Беллай зохёон бүтээһэн харилсуур утаһанда («телефондо») дуунай үнгые илүү тодо бологодог үһэгэгшж нэмжэ хэһэн юм. Үүнэй дараа 1877 ондо фонографые зохёон бүтээһэн анханай абиа тэмдэглүүр боложоо.

Эдисоны анхны бүтээсэн чийдэн

Фонографын дараа Эдисон сахилгаан гэрэл хэхээр махран оролдожо эхилбэ. Англиин зохёон бүтээгшэ Жозеф Сван 20 жэлэй турш үүные туршаһан байна. Шиидэнгэй бүмбэлгые анха Жозеф Сван бүтээһэншье шэл хагарха юмуу эбдэрһэн үедэ холболтые дахин шэнэшэлхэ хэрэг гардаг байгаа. Өөрөөр хэлбэл одоогойнхо шигэ зүгээр лэ шэнэ шэл эргүүлжэ оруулалгүй, заабал системые шэнэшэлдэг байба. Тусгай эршэм хүсэн үүсгүүр болон тарааха системые Эдисон анха бодожо оложоо. Анханай сахилгаанай шугам сүлжээг Нью Йоркдо Эдисоной түлэблэгөөнэй дагуу байгуулжаа.

1887 ондо Нью-Жерсида Эдисоной туршилтын лаборатори байгуулагдаһан технологиин томхон түб гэмээр боложоо. Эндээ үмэнэхэ бүтээлүүдээ һайжаруулха, шэнэ нээлтэ хэхээр ажалалдаг байһан ажээ. 1891 ондо анханай киногой түхеэрэмжэ болохо кинофотографые зохёон бүтээжээ. Париста аха дүү Люмере энэ аргаар кино зураг абаха түхеэрэмжэ болгон хэрэглэжээ. Эдисон бусадай зохёон бүтээһэн бүтээлүүдые илүү сайжаруулһан зүйлэшье байгаа болоод нэгэдхэн дүгнэхэ шадбар амжалтанда хүргэжэ байгаа. Мүн түүнэй бүтээлэй зарим нэгые хожом засажа һайжаруулһаншье бии. Жишээ сахилгаан шэдэн дэхэ хоёр электродын дундуур сахилгаан гүйдэл ябуулахад нэгэ халадаг. Эдисоной нүлөө гэжэ нэрэлдэг энэ нээлтэндэ үндэһэлэн хожом сахилгаан дамжуулха хоолой гуурһэ хэжээ.

Эдисон хоёр дахин гэрлэжэ зургаан хүүгэдтэй боложо. Наһан эсэһэлэтлээ шэнэ нээлтэ хэхээр оролдожо байгаа. Түүнэй ажаглалта, туршалтаа тэмдэглэһэн 3400 дэбтэр үлэһэн байна.

Холбооһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  2. 2,0 2,1 SNAC — 2010.
  3. Find a Grave — 1996.
  4. 4,0 4,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  5. 5,0 5,1 https://www.biography.com/people/thomas-edison-9284349
  6. 6,0 6,1 Энциклопедия Брокгауз / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  7. 7,0 7,1 G. Lola Worthington Edison, Thomas // Grove Art Online / J. Turner[Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2090191
  8. 8,0 8,1 GeneaStar
  9. 9,0 9,1 Roglo — 1997. — 9000000 экз.
  10. Archivio Storico Ricordi — 1808.
  11. 11,0 11,1 Архив изобразительного искусства — 2003.
  12. Цверава Г. К. Эдисон Томас Алва // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1978. — Т. 29 : Чаган — Экс-ле-Бен. — С. 566–567.