Удмурти
| Оросой холбоото уласай нютаг можо
Удмуртм Улас
Удмуртская Республика Удмурт Элькун
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
_-_Udmurtia.svg)
Удмурти (ород: Удму́ртия; Удмурт: Удмуртия), гү, али Бүгэдэ Найрамдаха Удмурти Улас (ород: Удмуртская Республика, Удмурт: Удмурт Республика, Удмурт Элькун), болбол Оросой холбоото уласай холбооной нютаг можо болон улас. Эжэл шадар холбооной тойрог болон Ураалай эдэй засагай бүһэ нютагта хамаардаг. Ниислэл — Ижевск хото.
Нютаг дэбисхэр — 42,061 км2[1], 2010 оной байдалаархи хүн зоной тоо — 1 522 761[2]. Энэһээ 62,2 % ородууд, 28,0 % (410 584) удмуртууд юм.[3] Ород хэлэнһээ гадна фин-угор хэлэнэй бүлэгтэ оруулан ангилдаг удмурт хэлэн албан ёһоной зэргэмжэтэй.
Газар зүй
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Оросой Европын хэһэгэй зүүн хэһэгтэ оршохо болоод, Ураалай шэлэ нюруугай баруун талада Кама мүрэн Эжэл мүрэнэй хоорондо байрлаха түби газарай уларилтай нютаг юм. Хойто талаараа Кировой можо, зүүн талаараа Пермиин хизаар, урда талаараа Башкортостан, Татарстантай хилэ залгадаг.
Уһан зүй
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]| Гол мүрэн | Ута (км) | Һабын талмай (км²) | Адаг |
|---|---|---|---|
| Кама | 1805 | 507000 | Эжэл |
| Вятка | 1314 | 129000 | Кама |
| Чепца | 501 | 20400 | Вятка |
| Кильмезь | 270 | 17240 | Вятка |
| Иж | 259 | 8510 | Кама |
| Сива | 206 | 4870 | Кама |
| Вала | 196 | 7360 | Кильмезь |
Сагай бүһэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Удмурти Самарын саг сагай бүһэдэ байрлана. UTC-һаа +4:00 шэлжэлтэтэй. Москвагай сагһаа тус сагай бүһэ +1 сагай үргэлжын шэлжэлтэтэй байгаад Оросто MSK+1 гэжэ тэмдэглэгдэнэ.
Хүн зон
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Хүн зоной 53% ородууд, 35% удмуртууд, 7% татарнууд болоно. Удмуртууд угро-фин угсаанай үндэһэтэн юм. Зонхилхо шажаниинь үнэн алдартанай шажан, бөө мүргэл.
| Яһатан | 1926[4], % | 1939[5], % | 1959[6], % | 1970[7], % | 1979[8], % | 1989[9], % | 2002[10], % | 2010[3], % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ородууд | 43,3 | 55,7 | 56,8 | 57,1 | 58,3 | 58,9 | 60,1 | 62,2 |
| Удмуртууд | 52,3 | 39,4 | 35,9 | 34,2 | 32,1 | 30,9 | 29,3 | 28,0 |
| Татарнууд | 2,8 | 3,3 | 5,3 | 6,1 | 6,6 | 6,9 | 6,9 | 6,7 |
Мүн үзэхэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]Зүүлтэ
[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]- ↑ "Территория, число районов, населённых пунктов и сельских администраций по субъектам Российской Федерации. the original on 2011-09-28 үдэрһөө архивлагдаһан. 2016-10-24 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
- 1 2 Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 оной Бүхэхолбооной хүн зоной тоололго