Хатуу бэе

Хатуу инсулинэй нэгэн кристалл хэлбэри

Хатуу бэе буюу хатуу түлэб — бодосой нэгэн түлэб. Хатуу бодосой хубида тэрэнэй жаахан хэһэгүүд болохо молекула, атом, ионуудай хоорондохо зай маша бага ушар тэдэгээрэй харилсан үйлэшэлэл ехэ байна. Хатуу бэетүүд тодорхой хэлбэри дүрсэ, эзлэхүүнтэй байха болоод тэдэгээрэй жаахан хэһэгүүд бэе бэеһээ тодорхой зайда оршоно. Эдэгээр жаахан хэһэгүүд сүлөөтэй урдан шэлжэхгүй зүбхэн эзэлһэн байра оршом хэлбэлзэхэ хүдэлөөндэ оршоно. Хатуу бэетын оршохо хэлбэриие кристалл ба аморф түлэб байдал гэжэ 2 хубаана. Бодос кристалл түлэб байдалда оршоходоо түүнэй жаахан хэһэгүүд орон зайда тодорхой дэс дараалалтайгаар байралан кристалл торые үүдхэнэ. Кристалл бодосуудай онсолиг шэнжэ бол тодорхой температурада хайлна.

Мүн шэнгэн байдалһаа тодорхой температурада сарсана. Аморф түлэб байдалда байгаа бодосой жаахан хэһэгүүдэй байрлалга тодорхой эрэмбэ дараалалтай бэшэ, эмхэ замбараагүй байна. Нэгэ бодос аморф ба кристалл түлэб байдалай алишье хэлбэреэр байжа болоно. Кристалл оронто тор кристалл бодос бүриин кристаллнууд тодорхой хэлбэри дүрсэтэй байна. Натриин хлоридой кристалл шоо дүрбэлжэн, калиин сульфадай кристалл ромб хэлбэритэй, кальциин нитрадай кристалл зүб найман талада байха жэшээтэй. Кристалл оронто торые бүридүүлжэ байгаа жаахан хэһэгэй байдалһаань хамааржа түүниие ионой, атомай, молекулын ба металл оронто тор гэж хубаадаг. Металл оронто тор Металлын кристалл оронто торын зангилаанууд дээрэ уг металлын ион ба сахилгаан саармаг атомууд ээлжэлэн байрлажа, тэдэгээрэй забаһаряар электронууд сүлөөтэй шэлжэн байрлана. Энэ шанар бүхы металлнуудта юрэнхы эжэл байха ушар тэдэ сүм гилтага, уян харимхай, сахилгаан дулаан дамжуулха шанараар түһэтэй байна. Шүлтын металлнууд ба түмэр, хром зэрэг бусад металлнууд голдоо түбтэй шоо дүрбэлжэн, магни, сайр зэрэг металлнууд зургаан талада гонзгой дүрбэлжэн хэлбэриин кристалл оронто тор үүдхэн сарсана.