Украина

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
(Украйн-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
Бусад ашаглалтын тулада, «Украина (тодоруулга)» хуудаһые харагты.
Украина

Україна (Украин)
Түрын дуулал: 
"Ще не вмерла України ні слава, ні воля"
«Украина алдар суушье
сүлөөшье үшөө үжөөгүй»
Нийслэл
ба томо хотонууд
Киев
49°N 32°E / 49°N 32°E / 49; 32Координат: 49°N 32°E / 49°N 32°E / 49; 32
Албан хэлэн Украин хэлэн
Арад түмэн
(2001)
77.8% Украиншууд
17.3% Ородууд
4.9% бусад
Шажан
(2018)[1]
87.3% Христосой
11.0% Шажангүй
0.8% Бусад
0.9% Харюулагүй
Түрэ засаг Нэгэдэмэл
Хахад
Юрэнхылэгшын

бүгэдэ найрамдаха
улас
Владимир Зеленский
Денис Шмыгаль
Уласай хурал Дээдэ Рада
Түүхэ
879
1199
1649 оной
8 һарын 18
1918 оной
1 һарын 22
1918 оной
11 һарын 1
1919 оной
1 һарын 22
1991 оной
8 һарын 24
1996 оной
6 һарын 28
Дэбиcхэр газар
• Бүхэлидөө
603,628 км2 (45)
• Уһанай хуби (%)
7
Хүн зон
• Тоосоо 2021

Neutral decrease 41,442,615[2]


(35)
• Тоололго (2001)
48,457,102
• Нягтарал
73.8
ДНБ (ХАШТ) 2020 оной тоосоо
• Бүгэдэ
Increase $429.947
тэрбүм[3] (48)
• Нэгэ хүндэ
Increase $10,310[3] (108)
ДНБ (нэрлэһэн) 2020 оной тоосоо
• Бүгэдэ
Increase $161.872
тэрбүм[3] (56)
• Нэгэ хүндэ
Increase $3,881[3] (119)
ОТББЭ (2018) Negative increase 26.1[4]
бага · 18
ХХИ (2019) Increase 0.779[5]
дээдэ · 74
Мүнгэн тэмдэгтэ Гривня (₴) (UAH)
Сагай бүһэ UTC+2[6] (EET)
• Зун (ЗС)
UTC+3 (EEST)
Телефоной код +380
Интернет домэйн .ua  • .укр

Украина (Украина: Україна) — Зүүн Европодо байрладаг улас юм. Зүүн талаараа Ород, хойто талаараа Беларусь, баруун талаараа Польшо, Словаки, Унгар, баруун урда талаараа Румыни, Молдово (мүн маргаантай газар нютаг болохо Приднестрови) оронуудтай хилэлдэг. Мүн урда таладань Хара тэнгис, Азовой тэнгис оршодог. Ниислэл хото Киев юм.

Түүхэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Киевэй хаан Владимирай хэрээснэг бололго

Украина уласай түүхэ Зүүн Славянуудһаа эхилээ. 9-р зуунай үедэ Украинын газар нютаг Викингүүдээр ударидуулһан Зүүн Славуудай эргэншил болохо Киевэй Русиин түб байһан 12-р зуунда хубаагдажа задарһан бэлэй. 14-р зуунһаа хойшо Украинын газар нютаг бүһэ нютагай хүсэрхэг гүрэнүүдэй хоорондо хубаагдажа, 19-р зуун гэхэдэ ехэнхи хэһэг Ородой эзэнтэ гүрэндэ шингэжэ, бусад Австри-Унгарай эрхэ мэдэл дооро байба. Ородой Октябриин хубисхал, Иргэнэй дайнай дараа 1917—1921 оной хоорондо тусгаар тогтонолой түлөөхи үргэлжэлһэн тэмсэл боложо, уламаар Украина 1922 ондо Зүблэлтэ Холбооной анханай бүгэдэ найрамдаха уласуудай нэгэ боложээ. Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай үмэнэхэн ба дараахан болон 1954 ондошье Крымые шилжүүлһэнэй дараа ЗСБН Украина уласай газар нютаг баруун тиишэ тэлжээ. 1945 ондо ЗСБН Украина улас НҮБ-ын анханай гэшүүн оронуудай нэгэ болоһон түүхэтэй. 1991 ондо ЗХУ задарһанаар Украинадахин тусгаар тогтноһон улас болһон байна. Энэнэй үрэ дүндэ заха зээлиин эдэй засагта шэлжэхэ боложо, найман жэл дараалан эдэй засагай уналтада оробо. Гэбэшье шэнэ зуун эхилһэнһээ хойшо эдэй засаг тогтоборитой хүгжэжэ, ҮНБ-нь жэл бүридөө 7 хубяар нэмэгдэжэ байна.

Үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Украинай үндэһэнэй сүлөөлэлгын хүдэлөөн 20-р зуун эхинһээ эхилээ. Зүблөөлтэ Холбоо Польшын Баруун Украина аннекси һүүлдэ УПА ба ОУН байгуулдадаг. ОПУ-ын гэшүүнүүд — Украинын үндэһэнэй баатарнууд.

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. «», Kyiv: Razumkov Center in collaboration with the All-Ukrainian Council of Churches, 22 April 2018, сс. 12, 13, 16, 31, <http://razumkov.org.ua/uploads/article/2018_Religiya.pdf> 
    Sample of 2,018 respondents aged 18 years and over, interviewed 23–28 March 2018 in all regions of Ukraine except Crimea and the occupied territories of the Donetsk and Lugansk regions.
  2. Population (by estimate) as of 1 May 2021.. the original on 6 March 2021 үдэрһөө архивлагдаһан. 28 June 2021 үдэртэ хандаһан.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 World Economic Outlook Database, October 2019. International Monetary Fund.
  4. GINI index (World Bank estimate) - Ukraine. World Bank.
  5. (15 December 2020) Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene. United Nations Development Programme, 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. 
  6. Error on call to Template:cite web: Parameters url and title must be specified (uk). korrespondent.net (18 October 2011).

Холбооһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Европо
Австри · Азербайджан · Албани · Андорра · Беларусь · Бельги · Болгари · Босни ба Герцеговина · Ватикан · Германи · Греци · Гүржи · Дани · Ирланд · Исланд · Испани · Итали · Казахстан · Кипр · Оросой холбоото улас · Латви · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Мальта · Молдави · Монако · Нидерланд · Норвеги · Нэгэдэһэн Хаанта Улас · Польшо · Португал · Румыни · Сан-Марино · Серби · Словак · Словен · Турк · Унгар · Украина · Финланд · Франци · Хойто Македони · Хорвати · Черногори · Чехи · Швейцари · Швеци · Эстони