Чжэн Хэ

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
Чжэн Хэ
уламж. хит. 鄭和, хил. 郑和
Малайзиин Малакка хотодо хүшөө
Түрэһэн нэрэ:

Ма Хэ (馬和)

Мэргэжэлː Далайгаар ябагша,

флодой адмирал

Түрэһэн үдэр:

1371(1371)

Түрэһэн газар:

Хэдай, Юньнань

Эрхэтэн:

Мин улас

Наһа бараһан үдэр:

1435(1435)

Наһа бараһан газар  :

далайгаар ябаха зуура

Эсэгэ:

Ма Хайцзи

Эхэ:

Вэн

 Вики санда Чжэн Хэ

Чжэн Хэ (хит. уламж. 鄭和, хил. 郑和, пиньинь: Zhèng Hé; 1371—1435) — Хитад тайган, аялагша, далайгаар ябагша, Мин уласай хаанай Энэдхэг-Хитад, Энэдхэг, Аравиин хахад арал болон Зүүн Африкада эльгээһэн долоон далайн сэрэгэй болон аралжаанай экспедициие ударидаһан дипломат.

Намтар[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Чжэн Хэгэй Ма Саньбао (馬三寶) гэжэ түрэһэн нэрэтэйгээр, 1371 ондо Юньнанай Хотон үндэһэтэнэй гэр бүлэдэ түрөө һэн. Тэрэнэй үбгэн аба эсэгэ хоёр лалын шажанай һүзэгтэн байгаа[1].

Чжэн Хэе 11 наһатай байхадань хаанай шатар сэрэгүүд тэрэниие мянган газарай аластахи ниислэл хото Нанжинда барин абаашажа, хаанай дэргэдэ тайган болгобо. Чжэн Хэ уулаһаа сэсэн һэргэлэн хүн тула хаан эзэнэй таалалгые ехэдэ оложо, эзэн хаан тэрэндэ Чжэн обог хайрлаһанаар, Ма Санбао Чжэн Хэ гэжэ нэрэтэй болобо.

Чжэн Хэгэй амидаржа байһан үедэ хитадууд, Хитад ороноо алтан дэлхэйн гол түб гэжэ үзэдэг болохоор, Хитадай хааншье өөрынгөө дэлхэйн ударидагша гэжэ бодожо байгаа. Иимэһээ Чжэн Хэе 34-тэй тэрэ жэл, тухайн үеын эзэн хаан Чжу Ди өөрын түрэ гүрэнэй хүсөө бусадта гайхуулхын түлөө Чжэн Хэе томилон, хүлэг онгосото ангиие тэригүүлэн, баруун далайда аялуулхаар томилоо. Нанжин хото Хитадай эгээн томо мүрэн - Хүхэ мүрэнэй эрьедэ байрлажа байдаг болохоор хүлэг онгосын ажал түрэлынь эндэхи уламжлалт ажаүйлэдбэри болоһоор ерэһэн юм.

Чжэн Хэгэй аяншалганууд

Чжэн Хэгэй хүлэг онгосынхинь томо заахан хэдэн арбан хүлэг онгосотой, хорин мянга үлүү ажалтадаар бүрилдэбэ. Хүлэг онгосо дээрээ Хитадай торгон дурдан, шаазан эд, гар уралалай бүтээгдэхүүн ашажа ябаа. Али нэгэ орондо хүрөө хада Чжэн Хэ хаанай зарлигые тунхаглан уншажа, тэрэ ороной ванда мүнгэн тамга, бэлэг сэлтэ бэлэглэжэ байгаа. Баруун далайгар иигэжэ 28 жэлдэ долоон удаа аялаа. 1435 ондо жаран гаран үндэр наһатай Чжэн Хэ долодохи удаа баруун далайда аялаад эхэ орондоо бусаха зам зуура, ядаржа зүдэрһэнэй уламаар 1433 ондо Энэдхэгтэ наһа бараа. Тэрэнэй хүлэг онгосын анги Чжэн Хэгэй хүүрыень Хитадта тээжэ асараад, Нанжингай Нюшоу уулада хүдөөлөө[2].

Далайгаар аяншалганууд[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Дугаар Үе Замдаа ябаһан газар нютаг
Түрүүшын аяншалга 1405–1407[3] Чампа,[3] Ява,[3] Палембанг, Малакка,[3] Ару, Самудера,[3] Ламури,[3] Цейлон,[3] Коллам,[3] Kочин, Каликут[3]
Хоёрдохи аяншалга 1407–1409[3] Чампа, Ява,[3] Сиам,[3] Кочин,[3] Цейлон, Каликут[3]
Гурбадахи аяншалга 1409–1411[3] Чампа,[3] Ява,[3] Малакка,[3] Самудера,[3] Цейлон,[3] Коллам,[3] Кочин,[3] Каликут,[3] Сиам,[3] Ламури, Кайял, Коимбатур, Путтанпур
Дүрбэдэхи аяншалга 1413–1415[3] Чампа,[3] Келантан,[3] Паханг,[3] Ява,[3] Палембанг,[3] Малакка,[3] Самудера,[3] Ламури,[3] Цейлон,[3] Кочин,[3] Каликут,[3] Кайял, Ормуз,[3] Мальдива,[3] Могадишу, Барава, Малинди, Аден,[3] Маскат, Дофар
Табадахи аяншалга 1417–1419[3] Люучюу,[4] Чампа, Паханг, Ява, Малакка, Самудера, Ламури, Бенгал, Цейлон, Кочин, Каликут, Ормуз, Мальдива, Могадишу, Барава, Малинди, Аден
Зургадахи аяншалга 1421–1422 Чампа, Bengal,[3][5][6] Цейлон,[3] Calicut,[3] Кочин,[3] Мальдива,[3] Ормуз,[3] Джофар[3] Аден,[3] Могадишу,[3] Барава[3]
Долоодохи аяншалга 1430–1433 Чампа,[7] Ява,[7] Палембанг,[7] Малакка,[7] Самудера,[7] Андаман ба Никобар aралнууд,[7] Бенгал[7] Цейлон,[7] Каликут,[7] Ормуз,[7] Аден,[7] Ганбали (Комибатур магадгүй),[7] Бенгал,[7] Лаккадив ба Мальдивын аралнууд,[7] Джофар,[7] Ласа,[7] Аден,[7] Мекка,[7] Могадишу,[7] Барава[7]

Дурасхал[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  • Чжэн Хэгэй дурасхахын түлөө Зүүн урда Азида олон хүшөө табиһан байна.
  • Чжэн Хэгэй нэрээр онсо томо онгосо нэрлэһэн байна[8].

Зурагай согсо[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Ном зохёол[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  • Chan, Hok-lam (1998). “The Chien-wen, Yung-lo, Hung-hsi, and Hsüan-te reigns, 1399–1435”, The Cambridge History of China, Volume 7: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 1. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521243322. 
  • Dreyer, Edward L. (2007). Zheng He: China and the Oceans in the Early Ming, 1405–1433, Library of World Biography. Longman.