Алжир
| Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалаһан Алжир Арад Улас الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
ⵟⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴻⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⵣⵣⴰⵢⵔⵉⵜ | ||||||
|
||||||
| Түрын дуулалай нэрэ: Кассаман |
||||||
.svg) |
||||||
| Ниислэл | Алжир | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Албан хэлэн | Араб[1] | |||||
| Түрэ засаг | Бүгэдэ найрамдаха улас | |||||
| - | Юрэнхылэгшэ | Абдельазиз Бутефлика | ||||
| - | Юрэнхэй һайд | Ахмед Уяхья | ||||
| Уласай хурал | араб Парламент | |||||
| - | Дээдэ танхим | араб Үндэһэнэй зүблэл | ||||
| - | Доодо танхим | араб Үндэһэнэй арадай хурал | ||||
| Байгуулха | ||||||
| - | Хаммадын улс | 1014 он | ||||
| - | Зьяны улс | 1235 он | ||||
| - | Осман гүрний эрхэнд | 1516 он | ||||
| - | Францын эрхэнд | 1830 он | ||||
| - | Тусгаар тогтносон | 1962 оны 7 сарын 5 | ||||
| Дэбиcхэр газар | ||||||
| - | Бүхэлидөө | 2 381 741 км2 | ||||
| Хүн зон | ||||||
| - | Тоосоо (2012) | 37,100,000 | ||||
| ДНБ (ХАШТ) | 2011 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $263.321 тэрбум[2] (47) | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $7,179[2] (100) | ||||
| ДНБ (Нэрлэһэн) | 2011 оной тоосоо | |||||
| - | Бүгэдэ | $192.384 тэрбум[2] | ||||
| - | Нэгэ хүндэ | $5,245[2] (93) | ||||
| ОТББЭ (1995) | 35.3[3] (дундажа) | |||||
| ХХИ (2011) |  0.698[4] (дундажа) (96) |
|||||
| Мүнгэн тэмдэгтэ | [[Алжир динар]] (DZD) | |||||
| Сагай бүһэ | +1 | |||||
| Интернет домэйн | .dz, الجزائر. | |||||
| Телефоной код | +213 | |||||
Алжир (Араб: الجزائر, Al Jaza’ir (IPA:ɛlʤɛˈzɛːʔir), Бербер: 
, Dzayer), албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалаһан Алжир Арад Улас — хойто Африкада оршохо улас юм. Газар нютагаараа түбидээ хоёрто, дэлхэйдэ 11-дэ жагсадаг. Зүүн хойто талаараа Тунис, зүүн талаараа Ливи, зүүн урда талаараа Нигер, баруун урда талаараа Мали, Мавритани, баруун хойто талаараа Марокко уласуудтай тус тус хилэлэнэ. Баруун талада маргаантай газар нютаг болохо Баруун Сахара оршохо болоод хойто талада Газар дундын тэнгис байрлана.
Алжир НҮБ, Африкын холбоо, Арабын Барилдалга, ОПЕК зэргэ байгуулгануудай гэшүүн орон юм. Мүн Магрибай Араб холбоое байгуулхада ехэ хуби нэмэри үзүүлһэн. Алжир үндэһэн хуулиндаа Лалын, Араб, ба Амазиг (Бербер) улас гэжэ тодорхойлогдоһон байдаг.
Нэрын гарал[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Тус уласай нэрэ Алжир хотын нэрэһээ гаралтай. Харин хотын нэрэ jazā’ir banī mazghanā (арабаар «(Берберын аймаг) Аит Мазганнагийн аралнууд» гэһэн үгэ) гэхэ хотын хуушин нэрэнэй тобшолһон хэлбэри Al-jazā’ir гэһэн үгэһөө гаралтай. Дунда зуунай эхин үеын газарзүйшэд al-Idrisi болон Yaqut al-Hamawi гэжэ бэшэһэн байдаг.
Һунгадаг үедэ Алжирай хойто нютагай Нумиди гэдэг байһан болоод мүнөөнэй Тунисай баруун нютаг, Мароккогой зүүн нютаг хамарагдадаг байгаа.
Түүхэ[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Эртэнэй түүхэ[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
,_Algeria_04966r.jpg)
Бербершүүд доро хаяжа МЭҮ 10000 онһоо Алжирда нютаглажа байгаа.[5][6][7][8][9][10][11] МЭҮ 1000 онһоо хойшо карфагеншүүд эргын дагуу һуурин байгуулжа эхилһэн. Бербершүүд Пүниин дайнаар үүһэһэн боломжиие ашиглан Карфагенһаа тусгаар тогтоножо, бербер хаанта уласууд үүһэжэ эхилээ. Эднһээ хамагай алдартай Нумиди юм.
Гэбэшье МЭҮ 200 ондо бербершүүд дахин эзлэгдэбэ. Энэ удаада Римэй бүгэдэ найрамдаха улас тэдэниие харьяандаа оруулаа. Баруун Римэй эзэнтэ улас задаран унахадаа бербершүүд олон газар дахин тусгаар тогтониһон уласаа байгуулһан бол үлэһэн хэһэгтэ вандалнууд хиналтаяа тогтоожо, Византиин эзэн хаан I Юстинианай сэрэгтэ сохигдон хөөгдэхэ хүрэтэрээ тэндээ байгаа. Византиин эзэнтэ гүрэн уламаар тус ороной зүүн хэһэгые VIII зуунда арабшууд ерэхэ хүрэтэр хатуу шанга гарай доро барижа байба.
Дундада зуун[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Хоёр һалбари болохо Санхаджа болон Заната саашаа олон аймагта хубаагдажа байһан болоод Магрибиин бүһэ бүрэ хэдэ хэдэн аймагһаа бүрдэжэ байба.[12][13] Дундада зуунай үедэ берберай хэдэ хэдэн династи үүһэн гаража ерэжэ байгаа.[12][14]
Лалын шажан нэбтэрһэн[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
Лалын шажанта арабын арминууд Алжирые байлдан дагуулжа, бербер ударидагшадые мохотгожо, Умайяд арабын династи задран унаһанай дараа маша олон династи бүрэлдэн бии болоо. Эдэгээр династиин дотор Альмохад, Альморавид, Египетай Фатимид, Абдэлвадид хамагай алдартай юм.
Кабилиин Кутамаг өөрын үйлэ хэрэгтээ урбуулһан лалын шиит шажанда Фатимидууд Рустамидые түлхэн унагажа, Египетые эзэлжэ, Алжир, Тунисые Зирид угсаанай вассалнууддаа үлөөбэ. Зиридүүд боһолго гарахада Фатимид династи хүн зон олонтой арабын нэгэн аймаг болохо Бану Хилалые эльгээжэ тэдэнэй хүсэниие һулараа.
Зүүлтэ[заһабарилха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]
- ↑ (28 November 1996). Constitution of Algeria Art. 3. Office of President of Algeria. Retrieved 21 September 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Database (September 2011). “5. Report for Selected Countries and Subjects”, World Economic Outlook Database. International Monetary Fund. Retrieved on 8 October 2011.
- ↑ Staff (undated). Distribution of Family Income – Gini Index. The World Factbook. Central Intelligence Agency. the original on 23 July 2010 үдэрһөө архивлагдаһан. 1 September 2009 үдэртэ хандаһан.
- ↑ Human Development Report 2011. Human Development Index Trends. United Nations. 2 November 2011 үдэртэ хандаһан.
- ↑ TripAtlas.com — About Algeria
- ↑ Arab Index — Country Info
- ↑ Africa-Investor.com — News
- ↑ http://www.grconsultants.org/Country/Algeria_Expat_Relocation_Mobility_Management_GRC_2009.pdf
- ↑ Snapshot, Africa: Algeria
- ↑ Algeria at AllExperts
- ↑ VOYAGES — Small ship expeditions to historic shores of Africa
- ↑ 12,0 12,1 Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l’Afrique Septentrionale De Ibn Khaldūn, William MacGuckin
- ↑ Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l'Afrique Septentrionale Par Ibn Khaldūn, William MacGuckin Slane (French хэлээр), XV. Retrieved on 2009-02-28.
- ↑ Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l'Afrique Septentrionale Par Ibn Khaldūn, William MacGuckin Slane (French) X. 2009-02-28 үдэртэ хандаһан.
| Африка | ||
 | Алжир · Ангола · Бенин · Ботсвана · Буркино-Фасо · Бурунди · Габон · Гамби · Гана · Гвиней · Гвиней-Бисау · Джибути · Египет · Замби · Зимбабве · Эсватини · Кабо-Верде · Камерун · Кени · Коморын арлууд · Конго · Ардчилсан Конго Улас · Кот д'Ивуар · Лесото · Либери · Ливи · Маврикий · Мавритан · Мадагаскар · Малави · Мали · Марокко · Мозамбик · Намиби · Нигер · Нигери · Руанда · Сан-Томе ба Принсип · Сейшелийн арлууд · Сенегал · Сомали · Судан · Сьерра-Леоне · Танзани · Того · Тунис · Түб Африкын Улас · Уганда · Урда Африкын Улас · Урда Судан · Чад · Экваторын Гвиней · Эритрей · Этиоп | |
