Алжир

Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалаһан Алжир Арад Улас الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
Түрын туг Түрын һүлдэ
Түрын дуулалай нэрэ: Кассаман
Ниислэл		Алжир
Албан хэлэн		Араб
Түрэ засаг		Бүгэдэ найрамдаха улас
-	Юрэнхылэгшэ	Абдельазиз Бутефлика
-	Юрэнхэй һайд	Ахмед Уяхья
Уласай хурал		араб Парламент
-	Дээдэ танхим	араб Үндэһэнэй зүблэл
-	Доодо танхим	араб Үндэһэнэй арадай хурал
Байгуулха
-	Хаммадын улс	1014 он
-	Зьяны улс	1235 он
-	Осман гүрний эрхэнд	1516 он
-	Францын эрхэнд	1830 он
-	Тусгаар тогтносон	1962 оны 7 сарын 5
Дэбиcхэр газар
-	Бүхэлдээ	2 381 741 км2
Хүн зон
-	Тоосоо (2012)	37,100,000
ДНБ (ХАЧТ)		2011 оной тоосоо
-	Бүгэдэ	$263.321 тэрбум (47)
-	Нэгэ хүндэ	$7,179 (100)
ДНБ (Нэрлэһэн)		2011 оной тоосоо
-	Бүгэдэ	$192.384 тэрбум
-	Нэгэ хүндэ	$5,245 (93)
ОТББИ (1995)		35.3 (дундажа)
ХХИ (2011)		0.698 (дундажа) (96)
Мүнгэн тэмдэгтэ		Алжир динар (DZD)
Сагай бүһэ		+1
Интернет домэйн		.dz, الجزائر.
Телефоной код		+213

Алжир (Араб: الجزائر, Al Jaza’ir (IPA:ɛlʤɛˈzɛːʔir), Бербер: , Dzayer), албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Арадшалаһан Алжир Арад Улас — хойто Африкада оршохо улас юм. Газар нютагаараа түбидээ хоёрто, дэлхэйдэ 11-дэ жагсадаг. Зүүн хойто талаараа Тунис, зүүн талаараа Ливи, зүүн урда талаараа Нигер, баруун урда талаараа Мали, Мавритани, баруун хойто талаараа Марокко уласуудтай тус тус хилэлэнэ. Баруун талада маргаантай газар нютаг болохо Баруун Сахара оршохо бүгөөд хойто талада Газар дундын тэнгис байрлана.

Алжир НҮБ, Африкын холбоо, Арабын Барилдалга, ОПЕК зэрэг байгууллагуудай гишүүн орон юм. Мүн Магрибиин Араб холбоое байгууллахада ехэ хуби нэмэр үзүүлһэн. Алжир үндэһэн хуулиндаа Лалын, Араб, ба Амазиг (Бербер) улас гэжэ тодорхойлогдоһон байдаг.

Нэрын гарал

Тус уласай нэрэ Алжир хотын нэрэһээ гаралтай. Харин хотын нэрэ jazā’ir banī mazghanā (арабаар «(Берберын аймаг) Аит Мазганнагийн аралууд» гэһэн үгэ) гэхэ хотын хуушин нэрэнэй тобшилһон хэлбэри Al-jazā’ir гэһэн үгэнһээ гаралтай. Дундада зуунай эхин үеын газарзүйшад al-Idrisi болон Yaqut al-Hamawi гэжэ бэшэһэн байдаг.

Сонгодог үедэ Алжирай хойто нютагай Нумиди гэдэг байһан бүгөөд мүнөөнэй Тунисай баруун нютаг, Мароккогой зүүн нютаг хамрагдадаг байгаа.

Түүхэ

Эртэнэй түүхэ

Алжирай Тамугади дахи Ромын Траяанай хаалга

Бербершүүд доро хаяжа МЭҮ 10000 онһоо Алжирда нютаглажа байгаа. МЭҮ 1000 онһоо хойшо карфагеншүүд эргын дагуу һуурин байгуулжа эхилһэн. Бербершүүд Пүниин дайнаар үүһэһэн боломжиие ашиглан Карфагенһаа тусгаар тогтоножо, бербер хаанта уласууд үүһэжэ эхилээ. Эднһээ хамагай алдартай Нумиди юм.

Гэбэшье МЭҮ 200 ондо бербершүүд дахин эзлэгдэбэ. Энэ удаада Ромын бүгэдэ найрамдаха улас тэдэниие харьяандаа оруулжаа. Баруун Ромын эзэнтэ улас задран унахад бербершүүд олон газар дахин тусгаар тогтоноһон уласаа байгуулһан боло үлдэһэн хэһэгтэ вандалууд хяналтаа тогтоожо, Византиин эзэн хаан I Юстинианай сэрэгтэ сохигдон хөөгдэхэ хүртэлээ тэндээ байгаа. Византиин эзэнтэ гүрэн уламаар тус ороной зүүн хэһэгые VIII зуунда арабшууд ерэхэ хүртэл хатуу шанга гарын доро барижа байба.

Дундада зуун

Хоёр һалбари болохо Санхаджа болон Заната саашаа олон аймагта хубаагдажа байһан бүгөөд Магрибиин бүһэ бүрэ хэдэ хэдэн аймагһаа бүрдэжэ байба.ref name="William MacGuckin">Histoire des Berbères et des dynasties musulmanes de l’Afrique Septentrionale De Ibn Khaldūn, William MacGuckin</ref> Дундада зуунай үедэ берберай хэдэ хэдэн династи үүһэн гаража ерэжэ байгаа.

Лалын шажан нэбтэрһэн

Алжирай ехэ мечеть

Лалын шажанта арабын арминууд Алжирые байлдан дагуулжа, бербер ударидагшадые мохотгожо, Умайяд арабын династи задран унаһанай дараа маша олон династи бүрэлдэн бии болоо. Эдэгээр династиин дотор Альмохад, Альморавид, Египетай Фатимид, Абдэлвадид хамагай алдартай юм.

Кабилиин Кутамаг өөрын үйлэ хэрэгтээ урбуулһан лалын шиит шажанда Фатимидууд Рустамидые түлхэн унагажа, Египетые эзэлжэ, Алжир, Тунисые Зирид угаһаанай вассалууддаа үлдээжээ. Зиридүүд боһолго гарахад Фатимид династи хүн ама олонтой арабын нэгэн аймаг болохо Бану Хилалые илгээжэ тэдэнэй хүсэные һулараа.