Венесуэлэ

Сүлөөтэ Нэбтэрхы Толи — Википеэдиһээ
(Венесуэла-һээ шэлжэн эльгээгдэбэ)
Боливарай Бүгэдэ Найрамдаха Венесуэлэ Улас
исп. República Bolivariana de Venezuela
Түрын туг Түрын һүлдэ
Түрын дуулалай нэрэ:
Gloria al Bravo Pueblo
Зоригтой арад түмэнэй алдар суу

Венесуэлэ һуури байра
Ниислэл Каракас
Албан хэлэн Испани хэл
Арад түмэн  испани индейшууд (33%), сагаан (32%), хара сагаанай метис (21%), хара (8%), улаан (4%), харюулаагүй (2%), азиин (0%), бусад (0%)[1]
Цуг хэлэгдэх нь Венесуэлынхид
Түрэ засаг Юрэнхылэгшын бүгэдэ найрамдаха засаг
 -  Юрэнхылэгшэ Николас Мадуро
 -  Дэд юрэнхылэгшэ Хорхе Арреаса
Байгуулха
 -  Испаниһаа  
Бэе даанги ябадал
 -  1811 оной 7 һарын 5 Ехэ Колумбиһаа 
 -  1830 оной 1 һарын 13 Хүлеэн зүбшөөрэгдэһэн 
Дэбиcхэр газар
 -  Бүхэлидөө 916,445 км2 (33)
 -  Уһанай процент (%) 0.32 %
 -  Хүн зоной нягтарал 30.2 хүн/км2 
ДНБ (ХАШТ) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $374.111 тэрбум[2] 
 -  Нэгэ хүндэ $12,568[2] 
ДНБ (Нэрлэһэн) 2011 оной тоосоо
 -  Бүгэдэ $315.841 тэрбум[2] 
 -  Нэгэ хүндэ $10,610[2] 
ОТББЭ (2010) 39[3] (дундажа
ХХИ (2011) Increase 0.735 (һайн) (73)
Мүнгэн тэмдэгтэ Венесуэл боливар (VEF)
Сагай бүһэ (НЗНЦ– 4)
Интернет домэйн .ve
Телефоной код +58

Венесуэлэ (Испани: Venezuela), албан ёһоор Боливарай Бүгэдэ Найрамдаха Венесуэлэ Улас (Испани: República Bolivariana de Venezuela) гэжэ нэрэтэй Урда Америкын хойто хэһэгтэ оршодог улас. Баруун зүгтэ Колумби, зүүн зүгтэ Гайана, урда зүгтэ Бразилтай хилэ залгажа зүүн хойто талаараа Карибын тэнгистэ 2800 оршом километр ута далайн эрьетэй. Тус тэнгисэй хэд хэдэн жаахан аралые өөртөө харьяалдаг.

Хүн зон ба эдэй засаг[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Урда Америкын хойто хэһэгтэ 912.050 кв.км газар нютаг эзэлэн оршодог улас. 2003 оной үнэлгээр 24.654.694 хүн зонтой байһан ба мүн ондо хүн зоной жэлэй дундажа үсэлтэ 1.48 хуби боложо, 2050 ондо 37.106.394 болохо түлэбтэй ажа һэн. 27 хүндэ 1 кв.км газар нютаг ногдодог. Хүн зоной 87 хубинь хотодо, 13 хубинь хүдөө нютагта оршон һуудаг байна. Ниислэл Каракас хото 1.975.787 хүнтэй, хүн зоной 67 хубинь эрлиизүүд. 21 хубинь сагаан арһатан, 10 хубинь хара арһатан, дүнгэжэ 2 хубинь уугуул индейшууд ажа. Албанай хэлэниинь испани. Католик шажантан. 2003 оной үнэлгээр дундажа наһалалта 73.8, нярайн эндэгдэл 1000 түрэлтэндэ 24 бүридхэгдэһэн байна. 2003 оной үнэлгээр хүн зоной 93.4 хубинь бэшэг үзэгтэй. Дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүнэй 5.2 хубиие болбосоролой һалбарида зарсуулһан болоод албан ёһоной һургалта 7 жэл, нэгэ багшада 23 һурагша ногдожо байба. 1000 хүндэ 301 радио, 109 утаһан, 189 телевизор, 206 һонин хэблэл, 10.000 хүндэ 9.2 интернет оногдожо байһан байна. Венесуэлые 1498 ондо Колумби нээһэнэй дараа жэлынь Испани улас түримхэйлэн эзэлбэ. 1810 ондо Испаниин колонизацилгада эсэргүү бодолго гаража 1821 ондо тусгаар тогтонолоо олоһон байна. Венесуэлын засаг захиргаанай нэгэжэнь холбооной 20 можо, холбооной 1 тойрог, холбооной 2 бүһэ нютаг болон эзэмшэл газарһаа бүридэл болодог байна.

Түрын түрүүшын юрэнхылэгшые 6 жэлэй хугасаатай һунгаха ба тэрэ түрэ, засагай эрхые дабхар гүйсэдхэдэг, хуули тогтоохо байгуулгань 165 гэшүүнтэй 5 жэлээр һунгагдадаг Үндэһэнэй Ассамблей юм. Венесуэлын газарай хэбэлэй газарай тоһон, хүнгэн сагаан, байгаалиин хии, түмэрэй хүдэр зэргэ баялигтай. Хүдэлмэри эрхэлэгшэ хүнэй тоо 2001 ондо 10.170.553 байһанай 11 хубинь хүдөө ажахын, 24 хубинь үйлэдбэрилэлэй, 65 хубинь үйлэшэлгээнэй һалбарида ажаллажа байһан ба ажалгүйдэл 14.9 хуби байгаа. 2000 оной уласай түһэбэй оролго 24.8 тэрбум, заралга 26.3 тэрбум доллар, 2001 ондо экспорт 25.3 тэрбум, импорт 16.4 тэрбум доллар, 2001 онд дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүн 125 тэрбум долларта хүрэжэ нэгэ хүндэ 5.070 доллар ногдохо болоо. Дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүнэй 50.4 хубиие үйлэдбэрилэлэй һалбари бай болгоһон байна. Зэбсэгтэ хүсэнэй бэе бүрилдэхүүн 2001 ондо 82.300 хүнтэй байһан ба тэрэндэ дотоодын ниитэ бүтээгдэхүүнэй 1.5 хубиие зарана. Мүнгэнэй нэгэжэнь боливар нэрэтэй.

Засаг захиргаан[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

Венесуэлын можо уласууд[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

 Можо улас Ниислэл
1  Амасонас Пуерто-Аякучо
2 Flag of Anzoátegui Ансоатеги Барселона
3 Flag of Apure Апуре Сан-Фернандо де Апуре
4 Flag of Aragua Арагуа Маракай
5 Flag of Barinas Баринас Баринас
6 Flag of Bolívar Боливар Сьюдад-Боливар
7 Flag of Carabobo Карабобо Валенси
8 Flag of Cojedes Кохедес Сан-Карлос
9 Flag of Delta Amacuro Дельта-Амакуро   Тукупита
10 Flag of Falcón Фалькон Санта-Ана-де-Коро
11 Flag of Falcón  Гуарико Сан-Хуан-де-лос-Моррос      
12 Flag of Lara Лара Баркисимето
 Можо улас Ниислэл
13 Flag of Mérida Мерида Мерида
14  Миранда Лос-Текес
15 Flag of Monagas Монагас Матурин
16 Flag of Nueva Esparta Нуева-Эспарта   Ла-Асунсьйон
17 Flag of Portuguesa Португеса Гуанаре
18 Flag of Sucre Сукре Кумана
19 Flag of Táchira Тачира Сан-Кристобаль  
20 Flag of Trujillo Трухильйо Трухильйо
21 Flag of Vargas Варгас Ла-Гуайра
22 Flag of Yaracuy Яракуй Сан-Фелипе
23 Flag of Zulia Сулия Маракайбо

Зүүлтэ[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]

  1. Informe Latinobarómetro 2011, Latinobarómetro (p. 58).
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Venezuela. International Monetary Fund. 24 April 2012 үдэртэ хандаһан.
  3. Gini coefficient for the Bolivarian Republic of Venezuela. Instituto Nacional de Estadística (2011). the original on 2012-07-27 үдэрһөө архивлагдаһан. 2014-12-07 үдэртэ хандаһан.

Холбооһон[Заһаха | үндэһэн бэшэгые заһабарилха]


Урда Америкэ
Аргентинэ  · Боливи  · Бразил  · Венесуэлэ  · Гайана  · Колумби  · Парагвай  · Перу  · Суринам  · Уругвай  · Чили  · Эквадор